خبرگزاری شبستان-مازندران؛ قرآن کریم نه تنها کتابی برای تلاوت و حفظ است، بلکه دریای بیکرانی از معانی و آموزههای الهی است که درک و فهم آن میتواند زندگی فردی و اجتماعی انسانها را متحول کند. تلاوت قرآن و حفظ آیات به تنهایی نمیتواند ما را به عمق پیامهای الهی برساند، بلکه برای درک بهتر و عمل به آموزههای قرآن، نیاز به تفسیر صحیح و علمی داریم. تفسیر قرآن به ما کمک میکند تا با نگاهی دقیقتر به آیات الهی، مفاهیم آن را درک کرده و آنها را در زندگی خود بهکار بندیم.
در همین راستا، فرصتی فراهم نمودیم تا با سیدعلی صالحزاده، نفر اول مسابقات تفسیرشیعه قرآن کریم در بخش کشوری چهل و هشتمین دوره مسابقات قرآن اوقاف، به گفتگو بنشینیم. ایشان که سالهاست در کنار تلاوت و حفظ قرآن، به تفسیر آیات نیز پرداخته و موفقیتهای بسیاری در این عرصه کسب کردهاند، تجربیات و دیدگاههای خود را در خصوص اهمیت تفسیر قرآن و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی به اشتراک میگذارند.
مقدمهای درباره خودتان بفرمایید. چگونه علاقهمند به تفسیر قرآن شدید و چه زمانی تصمیم گرفتید در مسابقات قرآن شرکت کنید؟
سیدعلی صالحزاده، متولد ۱۳۵۹ و ساکن ساری هستم. علاقهمندی من به تفسیر قرآن ابتدا با تلاوت قرآن آغاز شد. در دهه ۷۰، کاستی از استاد عبدالمنعم طوخی به دستم رسید و همین موضوع باعث شد تا نسبت به تلاوت قرآن علاقهمند شوم. در ادامه، به این فکر افتادم که صرف شنیدن تلاوت قرآن یا حتی تلاوت آن بدون درک معانی آیات، جذابیت چندانی ندارد. به همین دلیل، وارد مطالعات تفسیری شدم. قبل از سال ۱۴۰۲، در مسابقات قرآن دروناستانی و شهرستانی شرکت میکردم، اما در سال ۱۴۰۲، به توصیه همسرم که حافظ قرآن کریم هستند، تصمیم گرفتم در مسابقات کشوری نیز شرکت کنم. با لطف خداوند و عنایات قرآن کریم، هر سال به فینال مسابقات راه پیدا کردم و سه سال متوالی در مرحله کشوری مسابقات قرآن اوقاف در بخش تفسیر مقامهای برتر را کسب نمودم.
در مسیر مسابقات قرآن، مهمترین چالش شما چه بود؟ برای موفقیت در تفسیر قرآن، به نظر شما مهمترین مهارتها و ویژگیها چیست؟
مهمترین چالش در مسیر تفسیر قرآن، فهم دقیق و صحیح آیات است. تفسیر قرآن برخلاف دروس دانشگاهی و مدرسه که بیشتر مبتنی بر حفظ کردن مطالب است، نیازمند درک عمیق و درست از معانی آیات است. چون قرآن کلام الهی است، برای فهم و تفسیر آن باید از ابزارهایی مانند تأمل، تفکر و تحقیق استفاده کرد تا مفاهیم آن به درستی درک شوند. از این رو، تفسیر قرآن نیازمند مطالعه مستمر و پافشاری بر درک معنای دقیق هر آیه است تا فرد بتواند مطالب را به درستی منتقل کند.
شما بهعنوان نفر اول در رشته تفسیر قرآن، به چه شیوهای برای حفظ و مرور آیات و تفاسیر قرآن در زندگی روزمره خود میپردازید؟
برای حفظ و مرور آیات و تفاسیر قرآن، ابتدا باید به آیات قرآن فکر کرد تا به درک عمیقی از معانی آنها دست یافت. یکی از شیوههایی که من استفاده میکنم، مباحثه و گفتگو با همسرم است که خود حافظ قرآن هستند. ما هر دو در رشته تفسیر قرآن فعال هستیم و به همین دلیل در بسیاری از مسائل تفسیری با یکدیگر بحث و تبادل نظر میکنیم. این نوع مباحثه موجب تثبیت آیات و تفاسیر در ذهن میشود و به یادگیری بهتر کمک میکند. همچنین از شیوه کدگذاری در آیات و تفاسیر استفاده میکنم تا مفاهیم را بهتر در ذهن نگه دارم. بهعنوان مثال، در مورد موضوع تقوا که در قرآن و تفاسیر بهطور مکرر تکرار شده است، از شیوههای کدگذاری برای تثبیت آن در ذهن استفاده میکنم.
چه تأثیری از قرآن و تفسیر آن در زندگی شخصی شما مشاهده کردهاید؟ آیا در این مسیر تغییراتی در دیدگاهها و رفتارهای شما ایجاد شده است؟ چگونه آیات قرآن را در زندگی روزمره خود پیاده میکنید؟
قرآن نور است و باعث روشنایی قلب و ذهن انسان میشود. از آنجا که قرآن کلام الهی است، شخص قرآنی سعی میکند رفتاری متفاوت با افرادی که از قرآن بهره کمتری دارند، از خود نشان دهد. در زندگی روزمره خود سعی میکنم که آیات قرآن را در رفتار، گفتار و تعاملات اجتماعیام به کار بگیرم. بزرگترین برکت قرآن برای من این است که هرچه بیشتر با آن در ارتباط باشم، به مفاهیم آن نزدیکتر میشوم و این نزدیک شدن به مفاهیم قرآن موجب تغییرات مثبت در رفتار و نگرشهای من به مسائل مختلف زندگی شده است.
چگونه تفسیر قرآن میتواند به حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی امروز کمک کند؟
قرآن برای مسائل و مشکلات جامعه امروز نیز برنامه دارد و میتواند راهگشا باشد. در دنیای امروز، ما نیاز به راهنماییهایی داریم که بتواند انسانها را در جهت درست هدایت کند. قرآن با داشتن مفاهیم عالی و عمیق میتواند به حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی کمک کند، به شرطی که افراد دغدغهمند و مسئولین جامعه به آن توجه کنند و از رهنمودهای قرآنی در حل مسائل روزمره استفاده نمایند. قرآن میتواند در زمینههای مختلف، از جمله مسائل خانوادگی، اجتماعی و حتی اقتصادی، راهکارهای مفیدی ارائه دهد.
بهنظر شما تفسیر شیعه چه تفاوتهایی با دیگر تفاسیر دارد؟
تفسیر شیعه بهویژه در بخشهای مرتبط با اهل بیت (علیهمالسلام) متفاوت از تفاسیر دیگر مکاتب است. شیعه معتقد است که علم اهل بیت به علم خداوند متصل است و از این رو، تفاسیر شیعی جامعتر و عمیقتر است. تفاسیر شیعه نه تنها به تفسیر ظاهر آیات بلکه به تأویل و تبیین مفاهیم عمیقتری که در قرآن وجود دارد، میپردازد. همچنین، تفاسیر شیعه در مسائل انسانی و اجتماعی نیز پاسخهای بهتری نسبت به سایر تفاسیر ارائه میدهد، زیرا این تفاسیر به آموزههای اهل بیت که معصوم هستند، تکیه دارند.
چه توصیهای به جوانان علاقهمند به تفسیر قرآن دارید؟
به جوانان علاقهمند به تفسیر قرآن توصیه میکنم که از مطالعات تفسیری آغاز کنند و در کنار آن، با دیگران مباحثه و تبادل نظر کنند. مباحثه به تثبیت مفاهیم کمک میکند و انگیزه بیشتری برای یادگیری ایجاد میکند. همچنین، شرکت در مسابقات قرآن میتواند انگیزهی خوبی برای پایبندی به مطالب آموخته شده باشد و فرد را در مسیر پیشرفت بیشتر قرار دهد. در نهایت، توصیه میکنم که در مطالعه تفسیر قرآن با دقت و عمق بیشتری عمل کنند تا به درک صحیح و درست از آیات قرآن دست یابند.
گفتگو: سودابه احمدپورملکشاه
نظر شما