به گزارش خبرنگار گروه زنان و خانواده خبرگزاری شبستان، در هر جامعهای، تصویر زن را میتوان از میان شلوغی خیابانها و آرامش خانهها خواند؛ گاهی در قابهای تبلیغاتی پرزرقوبرق که او را ابزاری برای فروش نشان میدهند، و گاهی در چهرهی شاداب مادری که امیدوارانه چراغ خانه را روشن نگه میدارد. اما در هیاهوی امروز، انگار چیزی از نگاه اصیل ما به زن گم شده؛ نگاهی که نه در شعارهای مد روز خلاصه میشود و نه در برداشتهای سطحی از سنت. در این میان، هر بار که روز زن فرا میرسد، پنجرهای تازه به جهان «زن فاطمی» گشوده میشود؛ زنی که فارغ از سایهروشن افراط و تفریط، در میانهای روشن و قابل اتکا ایستاده است.
جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد جایگاه زن را دوباره از منظری درست، انسانی و فاطمی بازخوانی کند—نه آنگونه که رسانهها میخواهند تعریفش کنند و نه آنطور که فشارهای اقتصادی مجبورش کردهاند.
در روزگاری که نقش زن میان دو قطب متضاد — ابزاریشدن در فرهنگ مصرفزده و فرسودهشدن زیر بار مشکلات اقتصادی — سرگردان مانده، سخنان تازه حجتالاسلام والمسلمین سیدمحیالدین طاهری شیرازی، بار دیگر توجه را به نقطهای برمیگرداند که شاید مدتی است از آن فاصله گرفتهایم: الگوی فاطمی.
تولیت آستان سیدعلاءالدین حسین(ع)، بر ضرورت «بازخوانی منزلت حضرت زهرا(س)» و «تبیین جایگاه زن» تأکید دارد؛ موضوعی که بهگفته او امروز بیش از همیشه نیازمند توجه جدی در عرصههای فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی است.
فاطمه(س): الگوی امام و جامعه
دبیر جامعه روحانیت شیراز با تأکید بر اینکه شخصیت حضرت زهرا(س) تنها در مقطع شهادت آن حضرت خلاصه نمیشود، افزود: «وجود حضرت زهرا(س) الگویی خاص برای امام زمان(عج) است و باید این الگو در جامعه شناسانده شود.»
اگر میخواهیم در مورد مقام زن سخن بگوییم، باید از همان نقطهای شروع کنیم که حضرت زهرا(س) در آن ایستاده است؛ جایگاهی که نه با نگاههای محدودکننده سازگار است و نه با برداشتهای مصرفزده و رسانهای.
تولیت آستان سیدعلاءالدین حسین(ع) در ادامه، تصویری روشنتر ارائه میدهد: «ولایتمداری ایشان باید در جامعه معرفی شود. بانویی که در کوتاهترین عمر، بلندترین درسها را به تاریخ داد؛ هم در خانه پدر و هم در خانه امیرالمؤمنین(ع).»
او میگوید اگر میخواهیم در مورد مقام زن سخن بگوییم، باید از همان نقطهای شروع کنیم که حضرت زهرا(س) در آن ایستاده است؛ جایگاهی که نه با نگاههای محدودکننده سازگار است و نه با برداشتهای مصرفزده و رسانهای.
او ادامه داد که زندگی کوتاه حضرت زهرا(س)—چه در کنار پیامبر(ص) و چه در خانه امیرالمؤمنین(ع)—سرشار از جلوههای «ولایتمداری»، «ایثار» و «هویتبخشی به زن» بوده و باید این بخش از تاریخ نیز بیش از گذشته تبیین گردد.
زن؛ از منزلت تا مسئلههای امروز
بخش مهمی از سخنان طاهری، به دغدغهای بازمیگردد که در ماههای اخیر بارها از زبان رهبر انقلاب نیز شنیده شده است: استفاده ابزاری از زن. طاهری با خوانشی اجتماعی–انتقادی از وضعیت امروز جامعه، به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب درباره «استفاده ابزاری از زن» اشاره کرد و گفت: «متأسفانه برخی رسانهها الگوی غربی را رواج داده و زن را وسیله فروش کالا قرار دادهاند؛ از نوع پوشش و ظاهر در فروشگاهها تا تبلیغات. در حالی که جایگاه زن بسیار فراتر از این مسائل است.»
«متأسفانه برخی رسانهها الگوی غربی را رواج داده و زن را وسیله فروش کالا قرار دادهاند؛ از نوع پوشش و ظاهر در فروشگاهها تا تبلیغات. در حالی که جایگاه زن بسیار فراتر از این مسائل است.»
او با اشاره به هشدارهای رهبر انقلاب گفت: «تعدی به زن فقط محدود به توهین و بیاحترامی نیست؛ گاهی در قالبهایی رخ میدهد که جذاب و مدرن به نظر میرسند. رسانههایی که الگوی غربی را رواج میدهند، زنان را وسیله فروش کالا قرار دادهاند؛ از دکور فروشگاهها گرفته تا تبلیغات مجازی. این همان چیزی است که باید دربارهاش هشدار داد.»
اما چالش زنان امروز تنها در این سطح نیست. طاهری به مسئلهای اشاره میکند که شاید کمتر در گفتوگوهای فرهنگی دیده میشود، اما مستقیم زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده: فشار اقتصادی.
به گفته او «وقتی اقلام ضروری هر روز قیمت تازهای پیدا میکند، اولین جایی که آسیب میبیند خانواده است و جایگاه زن. فشار اقتصادی شخصیت زن را تحتالشعاع قرار میدهد؛ فرصتی برای رشد، مطالعه و نقشآفرینی نمیماند.»
از نگاه او، این نوع برخورد با زن نه تنها با شأن انسانی و دینی او سازگار نیست، بلکه در تضاد مستقیم با الگوی فاطمی قرار دارد؛ الگویی که زن را محور تربیت، رشد اجتماعی و ستون خانواده معرفی میکند.
طاهری همچنین در حاشیه نشست اخیر آستان، وقتی از دگرگونی فضای مذهبی شیراز در ایام فاطمیه سخن میگفت، اشارهاش تنها به پرچمها و نمادهای سیاهپوش شهر نبود و به تغییری عمیقتر نظر داشت. تحولی در نگاه مردم، در نحوه مواجههشان با مناسبتهای دینی و در ارزشگذاری به زن از دریچهای که تاریخ اسلام پیش روی ما گذاشته است.
«اینکه شهادت حضرت زهرا(س) در قلب مردم شهر اینطور بزرگ داشته میشود، نشانهی یک تغییر مثبت است؛ تغییری که فقط در پرچمها و فضا نیست، در ذهن مردم است.»
او با قدردانی از تلاشهای شهرداری برای تغییر سیمای شهر در ایام فاطمیه گفت: «اینکه شهادت حضرت زهرا(س) در قلب مردم شهر اینطور بزرگ داشته میشود، نشانهی یک تغییر مثبت است؛ تغییری که فقط در پرچمها و فضا نیست، در ذهن مردم است.»
اما او به همین نقطه بسنده نکرد. تأکیدش بر این بود که ولادت حضرت زهرا(س) نیز باید همانند شهادتش، با همان جدیت و عمق شناسانده شود؛ زیرا در نگاه او، جامعهای که تنها سوگ فاطمی را میشناسد و میلاد فاطمی را نه، بخش مهمی از پیام این بانوی آسمانی را از دست داده است.
بازگشت به متن الگویی فراموشنشدنی
جمعبندی سخنان حجتالاسلام طاهری بیش از هر چیز بر یک نکته محوری استوار بود: بازگشت به شخصیت فاطمی—چه در شادی ولادت و چه در سوگ شهادت—بهعنوان الگویی برای ساخت «زن مسلمان»، «خانواده متعادل» و «جامعه سالم».
بهگفته او، تبیین درست مقام حضرت زهرا(س) ضرورتی تمدنی است که میتواند بسیاری از گرههای امروز جامعه را بگشاید؛ از فرهنگ و هویت گرفته تا اقتصاد و رسانه.
نظر شما