به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از یورونیوز، مرکز تمدن اسلامی در قلب تاشکند، بهعنوان یکی از بزرگترین پروژههای فرهنگی ازبکستان، اکنون در مراحل پایانی تکمیل قرار دارد و قرار است مارس ۲۰۲۶ افتتاح شود.
این مرکز که در زمینی به وسعت ۱۰ هکتار ساخته شده، تلفیقی از هنر معماری بازسازیشده و مهندسی معاصر است. گنبد ۶۵ متری و چهار دروازه عظیم آن، نمادی از وحدت ملی و منطقهای معرفی میشود؛ نمادی که ریشه در میراث بصری دوران تیموری دارد و یادآور شکوه تاریخی سمرقند و بخارا است.
روایتی از تمدن اسلامی؛ از آغاز تا امروز
گالریهای داخلی این مجموعه بر اساس سه مفهوم «تمدن، شخصیت و کشفیات» طراحی شده و مسیری تاریخی از دوره پیشااسلام تا رنسانسهای نخست و دوم و «ازبکستان نو» را بهتصویر میکشند. در میان آثار ارزشمند مرکز، قرآن عثمانی متعلق به سده هفتم میلادی ــ ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو ــ برجستهترین اثر معرفی شده است.
این مرکز علاوه بر نقش موزهای، یک پایگاه علمی و آموزشی پیشرفته نیز به شمار میرود. کتابخانهای با ظرفیت ۲۰۰ هزار جلد کتاب، آرشیو دیجیتال، آزمایشگاههای مرمت، موزه کودک و فضاهای تعاملی مجهز به فناوریهای واقعیت مجازی و افزوده و هوش مصنوعی از جمله امکانات آن است. همچنین وجود مدرسه خوشنویسی و چاپخانه سنتی، تجربهای زنده از میراث مکتوب و هنر کتابت منطقه را برای بازدیدکنندگان فراهم میکند.
بازگشت میراث پراکنده؛ برنامهای ملی
رئیسجمهور شوکت میرضیایِف بارها تأکید کرده است که هویت ملی بر حافظه تاریخی استوار است.
بر همین اساس، دولت ازبکستان روند بازگردانی آثار تاریخی پراکنده در خارج از کشور را با جدیت دنبال کرده است. گروههای تخصصی متشکل از مورخان، خاورشناسان و پژوهشگران هنر با بررسی میدانی در بریتانیا و دیگر کشورها، نسخهها و آثار ارزشمند مرتبط با آسیای مرکزی را شناسایی و مستندسازی کردند.
نتیجه این تلاشها، بازگشت بیش از هزار اثر نادر از مجموعههای خصوصی و حراجهای بینالمللی به ازبکستان بوده است؛ از جمله حدود ۶۰۰ نمونه سفال، فلزکاری، خوشنویسی و نگارگری، نسخههای قرآنی سده نهم و آثار برجایمانده از دوران تیموری. افزون بر این، ۳۰۰ نسخه خطی از مؤسسه ابوریحان بیرونی نیز برای نخستینبار آماده نمایش عمومی شده است.
همکاریهای بینالمللی و جایگاه دیپلماسی فرهنگی
بر پایه توافقهای جدید، مؤسسات معتبر جهانی همچون مرکز مطالعات اسلامی آکسفورد برای پژوهش مشترک، تبادل علمی و برگزاری نمایشگاههای بلندمدت اعلام آمادگی کردهاند.
«خالد العنانی»، مدیرکل یونسکو، پس از بازدید از این پروژه در نوامبر گذشته، مرکز تمدن اسلامی را «نوری برای جهان» و نمادی از تنوع فرهنگی، تسامح و نقش تاریخی ازبکستان در چهارراه تمدنها توصیف کرد.
بیش از ۱۵۰۰ کارشناس از ۴۰ کشور در مراحل پژوهش، طراحی معماری، طبقهبندی آثار و حفاظت از مجموعههای تاریخی این پروژه مشارکت داشتهاند و تاکنون بیش از ۸۰۰ پروژه علمی، موزهای و مرمتی در چارچوب آن اجرا شده است.
با نزدیک شدن به زمان افتتاح، مرکز تمدن اسلامی در حال تبدیلشدن به یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی آسیای مرکزی است؛ مرکزی که نهتنها میراث گذشته را بازتاب میدهد، بلکه بستری تازه برای تحقیقات علمی، تبادلات فرهنگی و احیای کنجکاوی فکری در منطقه و فراتر از مرزها فراهم خواهد کرد.
نظر شما