به گزارش خبرگزاری شبستان از ایلام، جامعه ایران امروز با تهاجم سبکهای زندگی غربی، مدرنیته و مصرفگرایی مواجه است؛ در این شرایط، سبک زندگی اسلامی-ایرانی به عنوان الگویی پیشنهاد میشود: تلفیقی از ارزشها و هویت فرهنگی ایرانی با آموزههای دینی اسلام سبکی که هم «ایمان و معنویت» را زنده نگه میدارد، هم پاسخگوی نیازهای زندگی معاصر است.
چرا بازگشت به این سبک مهم است؟ زیرا سبک زندگی یعنی مجموعه ارزشها، باورها، رفتارها و انتخابهای روزمره تعیینکننده هویت فردی و جمعی است.
وقتی سبک غالب، مصرفگرایی و فردگرایی باشد، پیوند میان انسان، خانواده، جامعه و معنویت سست میشود؛ اما با سبک زندگی اسلامی-ایرانی، میتوان پیوند هویت دینی، فرهنگی و خانوادگی را حفظ کرد و مقاومت در برابر هجمه فرهنگی داشت.
دیدگاه اسلامی و به ویژه روایات، احادیث و سیره اهل بیت(ع) مهمترین پایه برای تعریف سبک زندگی اسلامیاند؛ از این منظر، زندگی تنها مصرف و بازار نیست، بلکه رابطه انسان با خدا، خود، دیگران و طبیعت با اخلاق، قناعت، عدالت و معنویت مد نظر است.
همچنین، فرهنگ و هویت ایرانی با آداب و سنن اجتماعی مانند مهماننوازی، احترام به بزرگترها، خانوادهمحوری، هنر و سنت فرصتی فراهم کرده تا در دل اسلام، شکلی ایرانی از زندگی متعادل و اصیل شکل بگیرد.
بر اساس مطالعات اخیر، مؤلفههایی برای این سبک شناسایی شده است که زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار میدهند. برخی از این مؤلفهها عبارتاند از:
سادهزیستی و قناعت: پرهیز از اسراف و تجملگرایی، مصرف آگاهانه مطابق با آموزه «عقل اقتصادی».
معنویت و رابطه با خدا: عبادات، یاد خدا، اخلاق، احترام به فطرت و روح، توجه به معنویت در زندگی روزمره.
خانواده و روابط اجتماعی سالم: احترام به بزرگترها، تقویت پیوند خانوادگی، همبستگی اجتماعی، مهربانی، مهماننوازی، همیاری.
هویت فرهنگی و اصالت ایرانی: حفظ آداب، سنتها، هنرهای بومی؛ ترکیب آن با ارزشهای اسلامی نه حذف هویت ایرانی، بلکه بازشناسی آن در بستر دین.
عدالت، اخلاق و مسئولیت اجتماعی: نگاه توحیدی به زندگی، رعایت انصاف، مسوولیت فردی و جمعی، دوری از انحصارگرایی، زیست اخلاقمدار.
توازن بین جسم و روح، مادی و معنوی: نه ترک زندگی مادی، بلکه مصرف هوشمندانه، تغذیه پاک، سلامت جسم و روح، پرهیز از افراط و تفریط.
دنیا به سوی مدرنیته و جهانیشدن پیش میرود؛ این مسیر، فرصتهایی میآفریند اما خطر از بین رفتن هویت، معنویت و پیوند اجتماعی را نیز همراه دارد. سبک زندگی اسلامی-ایرانی میتواند پلی باشد نه به گذشتهای صرفاً سنتی، بلکه به آیندهای معنادار، متعادل، انسانی و هویتمند.
این سبک، نشان میدهد که انسان مؤمن، میتواند در قرن ۲۱ هم مصرف داشته باشد، هم آداب و اخلاق؛ هم دغدغه پیشرفت داشته باشد، هم تعهد به ایمان؛ هم هویت ایرانی داشته باشد، هم تعهد اسلامی.
اما قابل انکار نیست که تحقق این سبک در مقیاس فردی و اجتماعی با چالش مواجه است: رسانهها و هجوم سبکهای زندگی غربی، فشارهای اقتصادی، تغییر ذائقه جوانان، ابهام در تفسیر دین، تضاد بین سنت و مدرنیت.
همچنین، لازم است منابع دینی و فرهنگی به زبان روز بازخوانی شوند تا نه قالب صرف سنتی ایجاد شود، نه تقلیدی سطحی از غرب؛ بلکه «سبک زندگی مناسب عصر» طراحی و ترویج گردد.
سبک زندگی اسلامی-ایرانی میتواند پاسخی باشد به بحران هویت، معنویت و سبک زندگی در جهان معاصر الگویی که ریشه در ایمان، اخلاق، فرهنگ و تاریخ دارد، اما هماهنگ با نیازهای امروز.
برای تحقق آن پیشنهاد میشود،
آموزههای دینی و سنت ایرانی بازخوانی و ترجمه به زبان زمان شوند در قالب آموزش، رسانه، هنر و گفتگو.
نهادهای اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی نقش فعال ایفا کنند: رسانه، مدرسه، خانواده، جامعه مدنی.
مصرف، اقتصاد، روابط اجتماعی و سبک زندگی روزمره مطابق ارزشها و اخلاق اسلامی تنظیم شود؛ قناعت، عدالت، احترام، معنویت نه تقلید کورکورانه، نه انکار مدرنیته.
گفتمان عمومی درباره سبک زندگی باز، شفاف و با منطق باشد؛ دیالوگ بین نسلها، بین سنت و مدرنیت برقرار شود.
سبک زندگی اسلامی-ایرانی نه بازگشتی به گذشته صرف، بلکه انتخابی آگاهانه برای زیست انسانی، متعادل و معنادار در جهان معاصر است پلی میان ایمان، هویت و زندگی واقعی.
نظر شما