به گزارش خبرگزاری شبستان از مشهد، در جامعهای که ریشههای فرهنگ و ایمان در قلب مردم جاری است، شایسته است محیطهای فرهنگی اعم از مساجد و حسینیهها، مؤسسات قرآنی، کانونهای فرهنگی و مراکز آموزشی از نگاه صرفاً اداری و اجرایی به سمت نگرش «ارزشآفرینی فرهنگی» حرکت کنند. این دگرگونی، نه صرفاً در قالب پروژههای اقتصادی، بلکه در عمق رسالت اجتماعی و تربیتی رخ میدهد.
هفتهی کارآفرینی یادآور این حقیقت است که کار، اگر در بستر ایمان و فرهنگ معنا شود، دیگر فقط فعالیت اقتصادی نیست؛ بلکه عبادت، خدمت و آفرینش است. بسیاری از نهادهای فرهنگی سالهاست بر مدار برگزاری جلسات، همایشها و برنامههای مناسبتی میچرخند، اما پرسش اساسی این است که آیا این حرکتها به خلق ارزش منجر میشوند یا صرفاً تکرار وظایف اداریاند؟
کار بدون نگاه ارزشساز
رضاپودینه، دبیرمجمع کانون های فرهنگی تبلیغی استان خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در مشهد اظهار کرد: محیط فرهنگی، هرچند ممکن است کوچک و در ظاهر ساده باشد، ظرفیتهای بزرگی برای رشد انسانی دارد. در چنین فضاهایی افراد جوان، مؤمن و دغدغهمند حضور دارند که اگر تعلیم ببینند و فرصت خلاقیت داشته باشند، میتوانند منشأ نوآوریهای اجتماعی و اقتصادی شوند.
تبدیل محیط کار به محیط ارزشآفرینی یعنی هر اقدام، حتی کوچک، در مسیر رشد انسانی، اجتماعی و الهی قرار گیرد؛ یعنی هر برنامه فرهنگی، تلاشی برای ساختن فرد و جامعهای مؤمن، توانمند و شریف باشد.
وی افزود: به همین دلیل باید از نگاه «محیط کار» فاصله گرفت؛ زیرا محیط کار تنها جایی است برای انجام وظیفه، نه خلق آینده. در مقابل، فضای ارزشآفرینی یعنی جایی که هر فرد، فرصت دارد با اندیشه و توان خود چیزی تازه و مفید بیافریند؛ چه معنوی، چه اجتماعی و چه اقتصادی. در این نگاه، کارمند فرهنگی فقط مجری برنامه نیست، بلکه خودش طراح معناست.
پودینه تصریح کرد: بسیاری از مجموعههای فرهنگی امروز با کمبود انگیزه، خلاقیت و پایداری مالی مواجهاند. در واقع، نگاه «کار برای انجام وظیفه» موجب رکود درونی شده است. در چنین شرایطی، فعالیت فرهنگی اگر با هدف خلق معنا و تأثیر اجتماعی همراه نباشد، توان الهامبخشی خود را از دست میدهد.
دبیرمجمع کانون های فرهنگی تبلیغی استان خراسان رضوی ادامه داد: تبدیل محیط کار به محیط ارزشآفرینی یعنی هر اقدام، حتی کوچک، در مسیر رشد انسانی، اجتماعی و الهی قرار گیرد؛ یعنی هر برنامه فرهنگی، تلاشی برای ساختن فرد و جامعهای مؤمن، توانمند و شریف باشد.
ارزشآفرینی فرهنگی
وی در خصوص ارزش آفرینی فرهنگی گفت: در منطق ارزشآفرینی، فرهنگ منبع قدرت نرم جامعه است. این ارزش نه از سود مالی آغاز میشود، بلکه از معنا و اثر بر دلها میجوشد. در محیط فرهنگی مذهبی، ارزشآفرینی سه لایه دارد؛ اول ارزش انسانی یعنی رشد ایمان، مسئولیتپذیری، و بینش اخلاقی اعضای مجموعه؛ دوم ارزش اجتماعی یعنی گسترش همکاری، همدلی و خدمترسانی فرهنگی به مردم وسوم ارزش اقتصادی و نمادین که به معنای ایجاد مدلهای پایدار از فعالیتهای فرهنگی که بتوانند بدون وابستگی کامل به بودجه دولتی ادامه یابند مانند فروش محصولات آموزشی، کارگاههای تربیتی، یا دورههای تخصصی فرهنگی است.این سه لایه در کنار هم باعث میشوند محیط فرهنگی از «کار روتین» به «حرکت اثرگذار» تبدیل شود.
چرا این تحول ضروری است؟
پودینه رکود در مراکز فرهنگی را یک چالش دلسنا و افزود: بسیاری از مجموعهها درگیر روزمرگیاند؛ برنامهها تکراری، انگیزهها کمرنگ و خروجی نامشخص. ارزشآفرینی این چرخه را میشکند، چون هر فعالیت با هدف تأثیر و رشد تعریف میشود.
وی با تأکید بر لزوم افزایش انگیزه نیروهای جوان گفت: نسل جدید به دنبال معنا و اثرگذاری واقعی است. اگر محیط فرهنگی به آنان فرصت ارائه ایده و نتیجهگیری دهد، انرژی خلاق آنان در خدمت تعالی فرهنگی قرار خواهد گرفت.
دبیرمجمع کانون های فرهنگی تبلیغی استان خراسان رضوی پایداری اقتصادی مراکز فرهنگی را نکتهای حایز اهمیت دانست و تصریح کرد: ارزشآفرینی فرهنگی میتواند منجر به طراحی خدمات، محصولات آموزشی، یا محتوای دیجیتال شود که درآمدزا و مستقل از بودجه دولتی باشند. این استقلال مالی شرط تداوم و پویایی است.
وی خاطر نشان کرد: برای تحقق کارآفرینی دینی و اجتماعی باید توجه داشت که هدف کارآفرینی در مراکز فرهنگی، تولید ارزش مادی نیست؛ بلکه خلق اثر در جان و جامعه است، با محور ایمان، اخلاق و خدمت.
راهکارهای عملی برای خلق فضای ارزشآفرینی در نهادهای فرهنگی
این فعال فرهنگی درادامه چند راهکار پیشنهاد داد: در گام اول باید نگاه مدیریتی از فعالیتمحوری به هدفمحوری تغییر کند. هر برنامه فرهنگی باید پرسشی روشن داشته باشد؛ «این کار چه تغییری در دل مخاطب یا جامعه ایجاد میکند؟».
وی افزود: مهارتهای کارآفرینی فرهنگی را باید به مدیران فرهنگی آموخت. برگزاری دورههایی در زمینه خلاقیت، طراحی محتوا، ارتباط مؤثر و مدلسازی کسبوکارهای فرهنگی پایدار میتوان اثربخش باشد.
پیوند مسجد، مدرسه، دانشگاه و کانون فرهنگی در طرحهای مشترک، همان زیستبوم ارزشیِ جدید را شکل میدهد.
پودینه تقویت سرمایه انسانی با انگیزه معنوی را نیز ضروری دانست و عنوان کرد: کارکنان و فعالان فرهنگی باید خودشان احساس کنند در حال خدمت مقدس به خدا و مردماند، نه صرفاً انجام کار اجرایی.
وی با تأکید بر لزوم شبکهسازی و همافزایی میان مراکز مذهبی و آموزشی گفت: پیوند مسجد، مدرسه، دانشگاه و مؤسسه فرهنگی در طرحهای مشترک، همان زیستبوم ارزشیِ جدید را شکل میدهد.
دبیرمجمع کانون های فرهنگی تبلیغی استان خراسان رضوی بیان کرد: تقدیر و دیدهشدن تلاشگران فرهنگی و ایجاد نظامهای حمایتی و رسانهای برای معرفی مدیران، معلمان، و داوطلبان موفق در عرصه فرهنگ؛ الگوسازی ارزشآفرینی عامل تثبیت انگیزه در دیگران است.
انقلابی آرام و عمیق
تبدیل فضای کار فرهنگی به فضای ارزشآفرینی، انقلاب آرام اما عمیقی است. هر محیط فرهنگی میتواند با بازنگری در مأموریت خود، از انجام صرف وظایف به خلق آثار ماندگار روی ذهن و دل مردم برسد. فرهنگ، اگر در خدمت رسالت الهی و تربیت نسل مؤمن و خلاق باشد، خود سرچشمهی کارآفرینی اجتماعی خواهد شد؛ کارآفرینیای که از ایمان شروع میشود و به خدمت ختم میگردد.
در این هفتهی کارآفرینی، شایسته است نهادهای فرهنگی ایران، «کار» را نه به عنوان الزام اداری، بلکه به مثابه عبادتی ارزشآفرین ببینند؛ عبادتی که ثمر آن، جامعهای توانمند، مؤمن و شریف خواهد بود.
گزارش: علی رنگآمیز طوسی
نظر شما