خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم- در روزگاری که بسیاری از بازنشستگان پس از پایان دوران کاری خود ترجیح میدهند به آرامش و سکون روی آورند، هستند کسانی که بازنشستگی را نه پایان راه، بلکه آغاز مسیری تازه میدانند.
روایت زندگی و کارآفرینی زهرا جاهد، فرهنگی بازنشسته خراسان جنوبی، نمونهای روشن از همین نگاه است؛ نگاهی که از دل تجربههای آموزشی و فرهنگی، به عرصه تولید و صنایع دستی پیوند خورده و امروز به الگویی الهامبخش برای زنان و خانوادههای ایرانی تبدیل شده است.
جاهد پس از سه دهه خدمت در آموزش و پرورش، تصمیم گرفت مسیر تازهای را آغاز کند؛ مسیری که نه تنها زندگی شخصی او را دگرگون ساخت، بلکه به احیای بخشی از هنرهای اصیل ایرانی نیز کمک کرد. همراهی عروسش –کارشناس مامایی– در این راه، نشان داد که پیوند نسلها میتواند به خلق فرصتهای نوین منجر شود. آنان با تکیه بر میراث پارچهبافی سنتی، هنر کهن حولهبافی را از قالب محدود خود خارج کرده و به عرصه مد و پوشاک وارد کردند؛ کاری که در نگاه نخست شاید غیرممکن به نظر میرسید، اما با پشتکار و ایمان به تواناییهای خود، به واقعیت بدل شد.
این خانواده نه تنها به تولید پارچههای دستباف و لباسهای سنتی-مدرن پرداختند، بلکه توانستند با حضور در نمایشگاههای داخلی و بینالمللی، محصولات خود را به بازارهای جهانی معرفی کنند. صادرات مستقیم به عراق و صادرات غیرمستقیم به کشورهای اروپایی و استرالیا، تنها بخشی از دستاوردهای آنان است. در کنار این، راهاندازی فروشگاه اینترنتی و معرفی محصول جانبی «حب عناب» نیز نشان داد که نگاه آنان به کارآفرینی، نگاهی جامع و آیندهنگر است.

آغاز راه؛ تصمیمی متفاوت پس از بازنشستگی
زهرا جاهد، فرهنگی بازنشسته با ۳۰ سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش، در گفتوگو با خبرنگار شبستان از تجربهای تازه سخن گفت: بازنشستگی را پایان فعالیتهای خود ندانستم. همیشه باور داشتم که انسان باید تا آخرین لحظه زندگی فعال باشد و اثر بگذارد.
او توضیح داد که در همان روزهای نخست بازنشستگی، با همراهی عروسش که کارشناس مامایی داشت تصمیم گرفتند وارد عرصهای تازه شوند. عروسم منتظر طرح بود و من تازه بازنشسته شده بودم. گفتیم چرا این فاصله را به بطالت بگذرانیم؟ تصمیم گرفتیم هنری را آغاز کنیم. چون مادربزرگ همسرم از قدیم پارچهبافی میکرد، ما هم بیارتباط با این هنر نبودیم. همین شد که به فکر افتادیم پارچهبافی سنتی را از حالت حوله و تنپوش حمام خارج کنیم و آن را به لباس تبدیل کنیم.
این تصمیم درست در همان روزها با یک اتفاق جالب همراه شد؛ افتتاح آموزشگاه فنیوحرفهای پارچهبافی درست روبهروی منزلشان. جاهد میگوید: این را نشانهای دانستیم و وارد کار شدیم. یک دار پارچهبافی خریدیم، آموزش دیدیم و همزمان یک چرخ خیاطی صنعتی هم تهیه کردیم. نخستین پارچههای دستباف را به لباس تبدیل کردیم و در اولین نمایشگاه فنیوحرفهای ارائه دادیم. استقبال آنقدر خوب بود که مسیر زندگی ما تغییر کرد.

ورود به نمایشگاهها و تجربه صادرات
خانم دشتی، عروس زهرا جاهد، درباره ادامه مسیر گفت: پس از نخستین تجربه، مجوز گرفتیم و از راهنمایی پیشکسوتان بهره بردیم. خانم ذاکریان از جمله کسانی بود که همیشه قدردانش هستیم.
او افزود: اولین نمایشگاه رسمی ما در تهران برگزار شد. با وجود تولید محدود، استقبال خوبی شد و همین ما را جسورتر کرد. از آن زمان تاکنون در بیش از ۳۰ تا ۴۰ نمایشگاه داخلی و بینالمللی شرکت کردهایم. دو بار در ایراناکسپو حضور داشتیم و توانستیم صادرات مستقیم به عراق داشته باشیم. همچنین صادرات غیرمستقیم به کشورهایی چون آلمان، ایتالیا و استرالیا بهصورت چمدانی انجام شده است.
به گفته دشتی، راهاندازی سایت فروش آنلاین نیز به توسعه بازار کمک کرده است: امروز مشتریان ما از طریق فضای مجازی سفارش میدهند و همین باعث شده ارتباطمان با بازار گستردهتر شود.

چالشهای تولید؛ از محدودیت عرض پارچه تا ناشناخته بودن دستباف
زهرا جاهد درباره سختیهای مسیر تولید گفت: محصول ما یک محصول جدید است. مشابه صنعتی آن با قیمت پایینتر در بازار وجود دارد، اما پارچههای ما از پنبه خالص و طبیعی تهیه میشوند و هیچ مواد شیمیایی در آن وجود ندارد.
او افزود: یکی از چالشهای اصلی ما محدودیت عرض پارچههاست که نهایتاً به یک متر میرسد. همین موضوع باعث افزایش هزینه تولید لباس میشود. علاوه بر این، بسیاری از مشتریان مفهوم دستباف را نمیشناسند و تصور میکنند مانند قلاببافی با دست انجام میشود. ما با عکس و فیلم تلاش کردهایم این فرآیند را معرفی کنیم.
جاهد تأکید کرد: تمام تلاش ما بر این بوده که سنت را با مدرنیته پیوند بزنیم. محصولات ما جوانپسند هستند و بیشتر برای خانمها طراحی شدهاند. الیاف طبیعی پنبه به دلیل تنفسپذیری و سازگاری با پوستهای حساس، برتری قابل توجهی نسبت به محصولات مصنوعی دارد. همین ویژگیها باعث شده مشتریان پس از استفاده، رضایت بالایی داشته باشند.

توسعه همکاریها و معرفی محصولات جانبی
خانم دشتی درباره همکاریهای مجموعه گفت: اکنون با ۲۰ نفر بهطور مستقیم و حدود ۲۰۰ نفر بهطور غیرمستقیم همکاری داریم. بافندگان در منازل خود فعالیت میکنند و خیاطان در موسسات مختلف مشغولاند.
او افزود: بسیج سازندگی نیز از فعالیتهای ما حمایت کرده و در مسیر توسعه صنایع دستی استان همراه بوده است.
دشتی همچنین به معرفی محصول جانبی اشاره کرد: در کنار تولید لباسهای دستباف، محصول حبه عناب را نیز با برند اختصاصی خود عرضه کردهایم. این محصول ارگانیک در نمایشگاهها و فضای مجازی معرفی شده و فروش خوبی داشته است. هدف ما این است که علاوه بر پوشاک، سایر محصولات سنتی و بومی استان را نیز به بازارهای بینالمللی معرفی کنیم.

روایت شخصی؛ از پشت میز کارمندی تا کارآفرینی
خانم دشتی درباره تغییر مسیر زندگی خود گفت: پس از چهار سال تحصیل در رشته مامایی، متوجه شدم زندگی کارمندی و پشت میز نشینی را دوست ندارم. تصمیم گرفتم وارد مسیر کارآفرینی شوم. خانواده ابتدا سخت پذیرفتند، اما امروز که نتیجه را میبینند، همراهی میکنند.
او افزود: من اصالتاً تبریزی هستم، اما سالها در خراسان جنوبی زندگی کردهام. تلاش کردهایم هنر اصیل تبریز را با هنر خراسان جنوبی تلفیق کنیم. حتی در مقطعی وارد کار فرش شدیم و نشان اصالت ملی گرفتیم. امروز علاوه بر پارچهبافی، حب عناب را نیز به عنوان محصولی ارگانیک معرفی کردهایم.
چشمانداز آینده؛ جهانی شدن هنر بومی
این خانواده امیدوارند با توسعه فعالیتها، پارچهبافی سنتی خراسان جنوبی بیش از پیش شناخته شود. زهرا جاهد میگوید: پنبه قهوهای که در خوسف تولید میشود، امروز ملی شده و امیدواریم جهانی شود. اگر بتوانیم عرض پارچهها را افزایش دهیم و هزینه تولید را کاهش دهیم، میتوانیم جایگاه جهانی برای این هنر رقم بزنیم.
خانم دشتی نیز تأکید کرد: هدف ما ایجاد زنجیره ارزش برای صنایع دستی استان است. میخواهیم نشان دهیم که هنر سنتی میتواند با طراحی مدرن تلفیق شود و در بازارهای جهانی جایگاه پیدا کند.
نظر شما