به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، حجتالاسلام واعظی رئیس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم امشب در همایش «فلسفه، منطق و فهم دین»، با تأکید بر اهمیت علوم انسانی اسلامی، گفت: هدف اصلی این رشته، اصلاح محتوا و جهتگیری علوم انسانی موجود است و نه ایجاد انقلاب در روشهای متعارف.
وی سخنان خود را با چهار پرسش اصلی آغاز کرد:تعریف و تلقی ما از علوم انسانی چیست؟ علوم انسانی به چند دسته تقسیم میشود؟ پسوند «دینی» یا «اسلامی» در کدام شاخهها و زمینهها جایگاه دارد؟ علوم انسانی اسلامی چه اقتضائات روشی دارد؟
واعظی در پاسخ به پرسش اول گفت: علوم انسانی عبارت است از مطالعهی روشمند انسان و امور انسانی، به قصد تولید دانش توصیفی یا هنجاری.» او افزود که دانش توصیفی شامل مطالعات وضعیتشناسانه، تبیینی، آسیبشناسانه و فلسفی در حوزههای مختلف مانند فرهنگ، هنر، سیاست و زبان است. این دانش، گزارشگر وضعیت موجود است و به بررسی علل و عوامل پدیدهها میپردازد.
وی ادامه داد:بخش هنجاری علوم انسانی شامل مطالعات اخلاقی، حقوقی و توسعهای است که بر اساس آنها توصیههایی برای رسیدن به وضعیت مطلوب ارائه میشود.
در پاسخ به پرسش سوم، رئیس دفتر تبلیغات حوزه تأکید کرد: علوم انسانی اسلامی به معنای باز کردن مسیر برای حضور و استمداد از آموزههای دینی در فرآیند تولید دانش است. او افزود: «این حضور شامل آموزههای هنجاری و توصیفی دین است و بر مبنای دو پیشفرض اساسی شکل میگیرد: نخست، معارف دینی درباره انسان و امور انسانی دارای مرجعیت علمی است و دوم، چارچوبها و روشهای متعارف علوم انسانی مانعی برای اقتباس و بهرهگیری از این معارف ایجاد نمیکنند.
واعظی در پاسخ به پرسش چهارم درباره اقتضائات روشی علوم انسانی اسلامی اظهار داشت: علوم انسانی اسلامی به معنای انکار روشهای متعارف یا ایجاد انقلاب روشی نیست. بلکه هدف، دخالت دادن آموزههای دینی در محتوا و جهتگیری علوم انسانی است. روشهای کمی، کیفی و تحلیلی مرسوم در مطالعات انسانی همچنان معتبرند، اما پیشفرضها و مبانی ارزشی و انسانشناختی آنها میتواند متکی بر آموزههای اسلامی باشد.
وی با اشاره به مثال فلسفه سیاسی هابز، خاطرنشان کرد: روش تحلیلی و عقلی فلسفه سیاسی حفظ میشود، اما میتوان پیشفرضهای انسانشناختی و ارزششناختی را بر اساس آموزههای دینی تنظیم کرد. مشکل ما با علوم انسانی موجود نه روش، بلکه محتوا و جهتگیری آن است.
حجتالاسلام واعظی در پایان تأکید کرد: علوم انسانی اسلامی نه به انقلاب ماهیت در علوم انسانی میانجامد و نه ساختار روشها را بر هم میزند، بلکه بحث محتوایی و جهتگیری را اصلاح میکند و آموزههای دینی را در فرآیند تولید دانش انسانی دخیل می سازد.
نظر شما