به گزارش خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان؛ میثم امیری نویسنده کتاب تقویم تاریک در مراسم رونمایی از این کتاب با اشاره به نقش ادبیات در ماندگاری یک واقعه آغاز اظهار کرد: هیچ روایتی تا زمانی که وارد ادبیات نشود پایدار نخواهد ماند.
وی با اشاره به نقش ادبیات به نمونهای تاریخی افزود: گاهی یک خطبه یا یک سخنرانی میتواند تمام ساختارهای سیاسی و رسانهای را شکست دهد و این قدرت از قلب دردمند روایتگر میآید نه از ابزارهای تبلیغی و رسانهای.
او تأکید کرد که بسیاری از حکومتها در طول تاریخ امکانات گستردهای در اختیار داشتند اما چون روایتشان بر حق و همراه با صدق نبود در ادبیات ماندگار نشدند.
امیری درباره نقش تقویم تاریک گفت ارزش این اثر در این است که بر پایه روایتهای انسانی بنا شده و حس واقعی روزهای جنگ را از زبان کسانی که در متن وقایع بودهاند منتقل میکند.
او نمونههایی از روایتهای مردمی مانند امدادگران در صحنه انفجار، نیروهای موشکی و مردم مناطق شهری را یادآور شد و گفت همین روایتهاست که حقیقت جنگ را از سطح رسمی به لایههای انسانی نزدیک میکند.
امیری اضافه کرد: آنچه میتواند یک واقعه را در حافظه جمعی یک ملت ثبت کند صداقت و آگاهی نسبت به حقیقت است و اگر این دو وجود داشته باشد روایت به خودی خود ماندگار میشود.
در بخش دیگری از مراسم جواد موگویی پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر نیز در سخنان کوتاهی بر اهمیت خورده روایتها تأکید کرد و گفت در بسیاری از وقایع بزرگ کشور ثبت تجربه مردم عادی مغفول مانده است.
به گفته او یکی از ارزشهای تقویم تاریک این است که مخاطب از خلال روایتهای ساده روزمره مانند خرید میوه یا مسیر رفت و آمد میتواند تغییر احساسات و نگرانیهای مردم را در طول روزهای نبرد لمس کند.
در ادامه صادق پژمان مدیر موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، هم اظهار کرد: ما مقطع مهمی از تاریخ ایران را از سر گذراندهایم. دورهای که مرز کشورمان مورد تهاجم خارجی قرار گرفت. شبیخون رژیم غاصب به تمامیت ارضی کشور و دفاع مردم ایران همراه با رشادتهای قوای نظامی کشور، سرنوشت یک سرزمین را تغییر داد و معنای وطن و غیرت و انسانیت و عزت را در تاریخ بازنویسی کرد. این دوره، یک جهان فشرده از فداکاریها و تصمیمات دشوار و واهمهها و پیروزیها بود و وحدت و قدرت تمدنی و بلوغ ملت ایران را به منصه ظهور رساند. امروز کتابی رونمایی میشود که تلاش میکند نسبتی دقیق از حقیقت و لحظات سرنوشتساز آن ایام ارائه دهد. لحظاتی که اگر ثبت نشود، نه تنها ممکن است فراموش شوند، بلکه ممکن است جای خود را به روایات جعلی دیگران بدهد.
پژمان ادامه داد: این کتاب رخدادنگاری آن روزهاست. ثبت وقایع روزانه همراه با جزئیات و ارائه منابع معتبر، تا نسل امروز و نسل با واقعیات میدانی آن لحظات سرنوشتساز مواجه شوند. رخدادنگاری خط مقدم ما در مقابله با روایات معارض و تحریفهای خارجی است. کتاب بستری غیرقابل تحریف و البته قابل اتکا و ارجاع است. کتاب حافظه تاریخی یک ملت را تضمین میکند و زمان نمیتواند آن را فرسوده کند.
وی گفت: کتاب «تقویم تاریک» همت خود را بر جمعآوری و ثبت رخدادهای جنگ ۱۲ روزه، با نگاه منصفانه و منابع قابل اعتماد نگاشته است. امید است با همت راویان بازنمایی دقیقی از دفاع ملت ایران در مقابل تجاوز دشمنان برای نسل امروز و آینده ثبت و ضبط شود.
یکی از ضعفهای ما در دفاع مقدس، بیتوجهی به روایتهای مردمی است
همچنین جواد موگویی نویسنده و تاریخپژوه، نیز در این مراسم گفت: یکی از ضعفهای ما در جنگ هست ساله این است که روایتهای مردمی نداریم. یعنی ما نمیدانیم روز ۳۱ شهریور ۵۹ کارمندان فرودگاه مهرآباد چه مواجههای با جنگ داشتهاند. یا مردم خرمشهر روز اشغال خرمشهر چه حالی داشتهاند. گزارشهای مطبوعاتی و سندی زیاد است اما خردهروایتهایی که کف جامعه را نشان میدهد نداریم. شما نمیدانید وقتی قطعنامه ۵۹۸ اعلام شد، مردم خوشحال شدند یا ناراحت شدند؛ چه کسانی خوشحال یا ناراحت شدند. چرا مهم است؟ چون بعدها این اتفاقها دچار دستکاری میشود و هر جریانی به نفع خود تحریف میکند. اما این که آن روز پذیرش قطعنامه آن معلم دقیقا چه فکری میکرده، نداریم. این کتاب دریافتهای ارزشمندی درباره جنگ دوازده روزه و از کف جامعه و از زبان معلم و همسایه و دانشآموز و… میدهد.
موگویی ادامه داد: روزی که طهرانچی را زده بودند، من توی کافهای نشسته بودم. دیدم یکی زنگ زد و گفت حاج یونس هم توی ساختمان بوده. من گریهام گرفت و از کافه آمدم بیرون. فردا که دوباره به همین کافه رفتم، صاحب کافه گفت دیروز چی شده بود؟ گفتم یکی از دوستانم شهید شده بود. گفت «قصه این جنگ قشنگ نیست. در دهه شصت وقتی یکی شهید میشد، ما حجله میگذاشتیم و مراسم برگزار میکردیم و خون بچه محلها به جوش میآمد و میرفتند برای جبهه ثبتنام میکردند». میگفت «این جنگ جنگ ما نیست. ما چرا وارد این جنگ شدیم؟ این جنگ مال حماس بود، نه ما». جالب اینکه روز آتشبس دوباره به آنجا رفتم و یکی از حرفهایی که زد این بود که «چرا آتش بس شد؟ ما که داشتیم میزدیم!». این چرخشهایی که بین مردم اتفاق افتاد، روایت نشده است. ما در جنگ هشت ساله اینها را روایت نکردیم. خوبی این کتاب این است که اینها را روز به روز روایت کرده است.
جای روایت شهرهای موشکی از جنگ در این کتاب خالی است
وی افزود: من خودم فکر میکنم یکی از دلایل اصلی چرخشهای سیاسی مردم در این دوازده روزه، تدابیری است که جمهوری اسلامی و وزارت خارجه در ادامه دادن مذاکرات داشتند. اگر این مذاکرات انجام نمیشد، چندسال دیگر میگفتند چرا مذاکره نکردید؟
نظر شما