به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از اصفهان، پدیده های شوم اجتماعی مانند اعتیاد به مواد مخدر، ناهنجاریهای فرهنگی فضای مجازی، عفاف و حجاب، خودکشی، انزوا، افسردگی طلاق و فقر از چالشهای جدی جامعه محسوب میشود که بی تدبیری و عدم توجه به این حوزه باعث گستردگی آن و افزایش نگرانیها میشود.
زنگ خطر این اتفاقات دائم در هر محلهای به صدا در میآید و شاید در یک منطقه تنوع موضوعات هم به فراخور شرایط حاکم در آن محله افزایش پیدا کند که هر لحظه باید تصمیمات دقیق تر و اقدامات سریعتر شود.
ساختار سازمانی و قانونی که برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی تعریف شده به تنهایی پاسخگوی این شرایط نبوده و باید برای امر پیشگیری اقدام عاجل صورت بگیرد و آن دسته از افراد گرفتار در آسیبها نیز درمان شده و به فکر آنان بود.
شرایط هر محله برای گسترش و شیوع بیماری، آسیب و نگرانی متفاوت است که ممکن است در یک منطقه خبری از نگرانیهای اجتماعی نباشد و البته یک محله دیگر چندین موضوع را در درون ساکنین ببیند.
آسیبهای اجتماعی دلیل و شرایط خود را برای گسترش و شیوع دارند که کارشناسان اجتماعی برای هر کدام اظهارنظر کردهاند اما اعتقادات دینی و توجه به باورهای مذهبی نقطه مشترک بخش زیادی از مبانی در کاهش پدیدهای شوم اجتماعی است.
کارشناسان در بعضی از موضوعات معتقد هستند که فاصله بین مبانی دینی و زندگی عمومی به شیوع نگرانی منتج میشود و به همین خاطر تقویت حضور در مراسمهای مذهبی، مراکز دینی و ارتباط معنوی را برای پیشگیری مهم میدانند.
صاحب نظران و فعالان حوزه فرهنگی نقش مساجد را به دلیل شبکه گسترده در کشور و کارکردهای متعدد در پیشگیری از ناهنجاریهای اجتماعی مهم میدانند که با تقویت این ساختار بسیاری از آسیبها امکان رشد پیدا نمیکند.
این اقدامات معمولا فرهنگی و آموزشی است تا اقدامات امنیتی و پلیس چرا که فرد با فراگیری مهارتهای زندگی امکان ایستادگی در برابر ناهنجاریها را خواهد داشت.
آموزش مهارتهای زندگی در مسجد
کارکرد مساجد فراتر از تنها اقامه فریضه نماز بوده بلکه آموزش مفاهیم دینی و اجتماعی و همچنین تقویت مشارکت برای همبستگی از جمله مولفه های موثر نهفته در این مراکز محسوب میشود که متولیان مسجد با ایجاد فرصتهای تعاملی و حتی آموزشی این امکان را فراهم سازند تا آسیب های اجتماعی مثل اعتیاد به مواد مخدر ناشی از درماندگی فرد در برابر مشکلات رشد پیدا نکند.
وقتی جوان و نوجوان در شکستهای زندگی خود، مسجد را بستری برای یاریگری و حمایت بداند آنگاه گرایش به اعتیاد و یا مصرف سیگار و حتی ارتباط با دوست ناباب را در اندیشه خود جای نخواهد داد و اگر هم چنین شود اهالی محل با محوریت مسجد همدل و همراه او خواهند شد.
امیرحسین پرورش، سرپرست ستاد کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان اصفهان به نقش فرهنگی و اجتماعی مسجد در هر محله اشاره کرد و گفت: نباید این ماموریت گسترده فراموش شود بلکه باید با ابزارهای فعال مثل کانونهای مساجد این نقش توسعه پیدا کند.
وی با بیان اینکه در کانونهای مساجد اصفهان آموزش مهارت های زندگی انجام می شود، افزود: کودکان، نوجوانان و جوانان از این خدمات بهره میبرند و توانمندسازی صورت گیرد.
پرورش با اشاره به تاسیس کانونهای تخصصی بانوان خاطرنشان کرد: جامعه زنان و مادران از این برنامهها در این مراکز بیشتر استفاده کرده و فرصتهای تربیتی برای فرزندان آنان ایجاد میشود.
وی خاطرنشان کرد: توسعه این دسته از فعالیتها نه تنها به حمایت متولیان مسجد نیاز دارد بلکه باید سرفصلهای اعتباری فرهنگی مسجد نیز افزایش پیدا کند تا بچههای مسجد با توان بیشتری وارد چنین ماموریتهایی بشوند.
غفلت از برنامههای متنوع و جذاب برای احیا کارکرد مساجد
فاصله بین مردم و مسجد محل تنها وابسته به نقش دشمن در تحریف اعتقادات نبوده بلکه نوع برنامه ریزی متولیان امر در این حوزه نقش داشته که مدل موفق را در مسجد دارای برنامه جذاب می توان دید که چطور دامنه فعالیت آن کل محله را فراگرفته و خدمات متعددی نیز ارائه می شود.
حجت الاسلام ابراهیم رنجبر، مدیر ستاد اقامه نماز استان اصفهان همین موضوع جذابیت برای فعالیتهای مساجد را مورد تاکید قرار داد و گفت: رونق حضور نوجوانان در مساجد مستلزم جذابیت برنامهها است که باید شرایط و اوضاع و احوال را درک کرد.
وی ادامه داد: آموزش مفاهیم اجتماعی، توانمندسازی در برابر ناهنجاری ها و ارائه محتوای مناسب در کاهش آسیب های اجتماعی موثر بوده و مسجد در این خصوص نقش خود را ایفا خواهد کرد.
حجت الاسلام رنجبر با بیان اینکه ارتباط امام جماعت محله با مردم موجب همبستگی میشود، خاطرنشان کرد: همبستگی با محوریت مسجد در شرایط خاص که یک فرد دچار مشکل می شود امکان رهایی او و حمایت نیز ایجاد و همه مشکل او را مشکل خود میدانند.
دستگاههای اداری آماده همکاری با مساجد
نهادهای فرهنگی و اجتماعی به خصوص سازمان بهزیستی که ماموریت راهبری پیشگیری از آسیبهای اجتماعی را با همکاری دیگر نهادها را دارد، مسجد را یک مرکز موفق و کارآمد در تحقق این وظیفه میداند که شبکه نورانی مساجد کشور یک ظرفیت برای همکاری ها محسوب میشود.
وجود ساختار منظم در هر محله، دسترسی آسان و مدیریت مردمی از شاخصهای مسجد برای عضویت در شبکه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی است که طرح های موثری نیز توسط کانونهای مساجد در تعدادی از محلههای آسیب پذیر تاکنون اجرا شده است.
سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه طرح «سلامت اجتماعی محلهمحور» برنامه ریزی شده و در مناطق مختلف در مسیر اجرا قرار گرفته، اظهار کرد: طرح های محله محور با استفاده از ظرفیت فرهنگی هر منطقه را برای کاهش آسیبهای اجتماعی موثر است.
وی ادامه داد:مدارس، مساجد و دیگر مراکز فرهنگی در این خصوص نقش مهمی دارند که برای کاهش مشکلات و آسیب ها باید از آن استفاده کرد.
حسینی با بیان اینکه اجرای چنین طرحهایی در هر محله پتانسیل نهادهای مردمی، ادارات و سازمانها ومردم را همراه می کند، خاطرنشان کرد: طرح مانا برای توانمندسازی نوجوانان در بسیاری از کانونهای فرهنگی و هنری مساجد تابستان هر سال اجرا میشود.
تجربههای موفق کانونهای مساجد اصفهان
علاوه بر طرحهای ملی که در راستای توانمندسازی و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در بین کانونهای مساجد استان اصفهان اجرا شده، تعدادی از این مراکز با نگاه جامع به این مقوله طرح های موثری اجتماعی اجرا کرده اند که فعالیت تربیتی و توانمندسازی کانون فرهنگی و هنری الزهرا(س) شهر گلدشت یکی از آن بوده که چندی پیش در خبرگزاری شبستان به دامنه فعالیت این مرکز پرداخته شد.
کانون فرهنگیوهنری امام حسن مجتبی(ع) تیران که در برهه زمانی علاوه بر فعالیتهای آموزشی و فرهنگی، تولید محتوا دیجیتال در این حوزه داشت و حتی با اجرای طرح «پیک امید و زندگی» دامنه فعالیتهای خود را به دیگر کانونهای آن شهرستان نیز رساند.
جلسات آموزشی نوجوانان، خانوادهها و جوانان با موضوعات اجتماعی، تولید محتوا با محوریت ارتقا سواد رسانه ای، خدمات مشاوره، عرضه کتاب و اجرای برنامههای فرهنگیوهنری با محوریت موضوعات اجتماعی و چتر حمایتی کانون فرهنگیوهنری امام حسن مجتبی(ع) فرصتی برای آگاهی بخشی، توانمندسازی و ارتقا مهارتهای زندگی داشته که تجربههای آن در دیگر مراکز مورد استفاده قرار گرفت.
بسیاری از کانونهای فرهنگیوهنری مساجد اصفهان در این مسیر گام برداشتهاند که تجربه موفقی نیز به همراه داشته و عموم مردم از آن استفاده کردهاند.
نظر شما