به گزارش خبرگزاری شبستان از استان مرکزی، مساجد ایران امروزه فراتر از کارکرد اصلی عبادی خود، به کانونهای حیات اجتماعی، فرهنگی و امدادی تبدیل شدهاند و نقش بیبدیلی در وحدتبخشی، آموزش و بسیج کمکهای مردمی ایفا میکنند به طوریکه این نهادهای دینی دیرپا، با انعطاف و پویایی قابل توجه، خود را با نیازهای متغیر جامعه وفق دادهاند و در عین حفظ اصالت مذهبی، به قطبهای فعالیتهای جمعی تبدیل شدهاند.
مساجد امروزه فعالیتهای چندوجهی در سراسر کشور دارند به طوری که گزارشهای میدانی از شهرستان های دوازده گانه استان مرکزی حاکی از آن است که مساجد به طور همزمان در چندین عرصه فعال هستند.
مساجد امروزه کارکردها مختلفی همچون آموزشی و فرهنگی، با برگزاری کلاسهای قرآن، تفسیر، نهجالبلاغه و آموزش احکام برای تمامی ردههای سنی به ویژه کودکان و نوجوانان، همچنین میزبانی از کتابخانهها، نمایشگاههای مذهبی و جشنهای اعیاد دینی، اجتماعی و حمایتی با ایجاد صندوقهای قرضالحسنه برای کمک به کسبوکارهای خرد، تشکیل ستادهای مردمی کمکمومنانه برای جمعآوری و توزیع بستههای معیشتی نیازمندان و در حل اختلافات محله ای، کارکردهای سلامت و بهداشت همانند دوران همهگیری کرونا که بسیاری از مساجد به پایگاههای واکسیناسیون، توزیع ماسک و مواد ضدعفونیکننده تبدیل شدند و نقش کلیدی در آگاهسازی مردم ایفا کردند، برعهده دارند.
مساجد استان مرکزی به عنوان پایگاههای فرهنگی و اجتماعی، نقش بیبدیلی در انسجام بخشی، توسعه آموزشهای دینی و سازماندهی کمکهای مردمی در منطقه ایفا میکنند به طوریکه مساجد این استان در کنار کارکرد اصلی خود به عنوان خانههای عبادت، به مراکزی فعال در حوزههای فرهنگی، آموزشی و اجتماعی تبدیل شدهاند.
جایگاه معنوی و عبادی مساجد
در رأس همه وظایف، مسجد خانه خدا و محل نیایش و تقرب به پروردگار است، به طوریکه اقامه نمازهای جماعت، برگزاری مراسم مذهبی در مناسبت هایی مانند ماه رمضان و محرم، و ایجاد فضایی برای خلوت و عبادت فردی، اصلیترین کارکرد مسجد است که روح جامعه را زنده نگاه می دارد.
سرهنگ پاسدار محسن خلجی، قائم مقام مرکز رسیدگی به امور مساجد استان مرکزی از فعالیت حدود ۲ هزار و ۵۰۰ مسجد در استان مرکزی خبر داد و گفت: طبق آمار سال ۱۳۹۸ حدود ۲ هزار و ۵۰۰ مسجد در استان مرکزی وجود دارد که مساجد از همان زمان پایه گذاری توسط رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، علاوه بر مکان عبادت و ارتباط با معبود، محلی برای حضور مردم، مرکزی برای تصمیم گیری و اطلاع رسانی و پخش اخبار مهم، اموراجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وحتی قضایی و داوری و ... بوده اند و این مهم همواره مورد توجه همگان بوده است.
کارکرد آموزشی و فرهنگی مساجد
مسجد نخستین دانشگاه در تاریخ اسلام بود. امروزه نیز مساجد با برگزاری جلسات قرآن، کلاس های تفسیر و حدیث، دوره های آموزشی برای نوجوانان و جوانان، و تشکیل کتابخانه ها، به مرکزی برای اشاعه علم و معرفت تبدیل شده اند که این نقش آموزشی، مسجد را به نهادی پیشرو در مقابله با جهل و گسترش فرهنگ اصیل اسلامی تبدیل می کند.
حجت الاسلام جواد فراهانی، مدیر کل تبلیغات اسلامی استان مرکزی با اشاره به برنامه های تابستانه مساجد در استان مرکزی گفت: در راستای تحقق رویکرد محله محوری، ظرفیت ۸۰ مسجد در سطح این استان برای انجام فعالیتهای فرهنگی نوجوانان فعالسازی شده که طرح محله محوری با هدف هویت بخشی، مسئولیت پذیری و رشد مهارتهای فرهنگی نوجوانان طراحی شده است.
وی افزود: ۱۱۰ تیم نوجوانانه دختر و پسر در قالب گروههای مسجدی ثبتنام داشتند و مأموریتهای متنوعی در حوزههای فرهنگی، هنری، اجتماعی و رسانهای به آنها واگذار شده که ۸۰ مسجد در سراسر استان مرکزی به پایگاه فرهنگی ویژه نوجوانان تبدیل شدهاند و برنامههای متنوعی در این اماکن تعریف و اجرا میشود.
فراهانی ادامه داد: در مجموع، این تیمها با پوشش بیش از ۲ هزار نوجوان، بستر مناسبی برای رشد استعدادها و فعالیتهای محلهمحور فراهم کردهاند.
نقش اجتماعی و انسجام بخشی مساجد
مسجد کانون وحدت و همبستگی اجتماعی است، در زیر سقف مسجد، فارغ از هرگونه تمایز قومی، نژادی و طبقاتی، مؤمنان کنار هم می ایستند و «امت واحده» را معنا می بخشند.
این مکان، بستری برای دیدارها، حل و فصل اختلافات محلی، سازماندهی کمک های مردمی و رسیدگی به امور نیازمندان است و پیوندهای اجتماعی را تقویت می کند.
خلجی، قائم مقام امور مساجد استان مرکزی با بیان اینکه مساجد از همان ابتدا، نقش عمدهای در امور اجتماعی و قضایی نیز داشتند، گفت: پیامبرگرامی اسلام حضرت محمدمصطفی (صلی الله علیه وآله وسلم) در همان دوران با حضور در مسجد به بسیاری از مسائل اجتماعی و حقوقی و تقریبا تمامی مسائل روز رسیدگی می کردند.
وی به نقش و کارکرد مساجد در دوران انقلاب اسلامی نیز اشاره کرد و ادامه داد: این پایگاه های دینی و فرهنگی همواره نقش ویژهای را از دوران انقلاب شکوهمند ایران اسلامی تا بهحال ایفا کرده اند و همواره مامن امنی برای همگان بوده اند.
خلجی با بیان اینکه مساجد پایگاه های ملی و مذهبی هستند و همواره برنامه های مختلفی در زمان های مختلف در طول سال در این پایگاه ها اجرا می شود، اضافه کرد: مساجد همواره میزبان آحاد مردم در مناسبت ها و برنامه های مختلف ملی و مذهبی هستند و این برنامه ها همچون ماه محرم و صفر، اعیاد شعبانیه، رجب و ماه مبارک رمضان اعیاد مختلف همچون قربان و غدیر، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و ... با مدیریت و محوریت خود مردم برگزار می شود.
مساجد استان مرکزی در زمانهای بحرانی مانند همهگیری کرونا و همچنین در سازماندهی کمکهای مردمی به آسیبدیدگان از بلایای طبیعی، پیشگام بودهاند به طوریکه ستاد مردمی کمک مومنانه در بسیاری از مساجد فعال بوده و به صورت مستمر به توزیع بستههای معیشتی به نیازمندان پرداخته است.
کار ویژه سیاسی و بصیرت بخشی مساجد
تاریخ اسلام گواه آن است که مسجد همواره پایگاهی برای روشنگری و هدایت جامعه در عرصه های سیاسی و اجتماعی بوده است. از زمان پیامبر اکرم (ص) که مسجد النبی مرکز برنامه ریزی و رهبری جامعه بود تا امروز که مساجد در بیداری اسلامی و دفاع از ارزشها نقش آفرینی میکنند، این نهاد به مردم بینش و آگاهی لازم برای تشخیص مسیر درست را میبخشد.
مرتضی انقانی، مدیر ستاد کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان مرکزی با اشاره به نقش محوری مساجد اراک در اتحاد جهانی علیه ظلم و استکبار گفت: احیای کارکرد مسجد با حضور فعال مسلمانان و اجتماع نمازگزار در مسجد محقق میگردد. هر اندازه عزم جدیتری برای حضور و ایجاد شکوه در جمعیت مساجد دیده شود، به همان میزان کارکرد واقعی آنها احیا خواهد شد. احیای مسجد و کارکردهای آن، وظیفه آحاد مردم، مسئولان، دستگاهها و نهادها است.
مدیر ستاد کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان مرکزی، افزود: البته خط مقدم و پیشگام این مسئولیت، نهادها و دستگاههای متولی هستند.
وی بیان داشت: مطابق با نظریه فرهنگی و اعتقادی اسلام، انقلاب اسلامی و منویات رهبر معظم انقلاب، هیچیک از ما نباید خطری را که از کمبود یا ضعف و نقصان مساجد، جامعه، جوانان، خانوادهها و نسلهای آینده را تهدید میکند، نادیده بگیریم و خود را از برکات عظیم مساجد طراز اسلامی که به کشور، نظام و مردم هدیه میشود، محروم سازیم.
انقانی ادامه داد: فراتر از جدیت و همت نهادهای مرتبط برای احیا، اراده و کوشش آحاد مردم محله در این امر حیاتی است. نهادها و دستگاهها باید نهایت تلاش خود را در تسهیل و آمادهسازی بسترهای مناسب برای حضور مردم، با بهرهگیری از انواع روشهای اصولی و برنامههای دقیق و هدفمند، برای جذب مسلمانان به مسجد بهکار گیرند.
این درحالیست که به نظر میرسد مساجد استان مرکزی با تلفیق کارکردهای سنتی و مدرن، توانستهاند ضمن حفظ اصالت خود، به نیازهای روز جامعه پاسخ دهند و به عنوان مراکزی اثرگذار در عرصههای مختلف ایفای نقش کنند.
بنابراین، باید گفت مساجد ایران با حفظ کارکرد اصیل عبادی خود، امروزه به نهادهای چندعملکردی تبدیل شدهاند که پاسخگویی به نیازهای متنوع و ملموس جامعه را در دستور کار خود قرار دادهاند و نقشی کلیدی در انسجام اجتماعی و تقویت اقتصاد محلی ایفا میکنند.
نظر شما