خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل:مساجد انگلیس روایتگر پیوند دیرینه اسلام با این سرزمین هستند. این اماکن مقدس، که گاه از خانههای کوچک مهاجران آغاز شدند و امروز به بناهای باشکوهی چون مسجد لندن مرکزی یا مسجد سبز کمبریج بدل گشتهاند، نه تنها مأمن عبادت مسلمانان بلکه نشانهای از حضور، هویت و تعامل فرهنگی جوامع اسلامی در جامعه انگلیس به شمار میروند.
از مساجد تاریخی قرن نوزدهم مانند مسجد شاهجهان تا مراکز نوین و پیشرفتهای چون مسجد دوستدار محیط زیست در کمبریج، هر یک بخشی از تاریخ، معماری و زندگی اجتماعی مسلمانان این کشور را بازتاب میدهند.
ورود اسلام به انگلیس با نخستین تجار مسلمان در قرن هفدهم آغاز شد. از آن زمان تاکنون، شمار مساجد در این کشور همواره رو به افزایش بوده و اکنون جمعیت مسلمانان انگلیس که به حدود چهار میلیون نفر رسیده است، بیش از ۱۵۰۰ مسجد در اختیار دارند.
این سرزمین امروز میزبان مجموعهای غنی از مساجد تاریخی و معاصر است که با معماری اسلامی بدیع و تزئینات هنری چشمنواز، جایگاه ویژهای در حیات دینی و اجتماعی مسلمانان دارند. این مساجد نهتنها مقصد عبادت مسلمانان در اعیاد و مناسبتهای مذهبی، بلکه جاذبهای برای گردشگران از فرهنگها و ادیان مختلف به شمار میروند.
نخستین مسجد انگلیس در سال ۱۸۶۰ میلادی توسط دریانوردان صومالی و یمنی در شهر «کاردیف» ساخته شد؛ فضایی ساده و کوچک که بیشتر به مصلا شباهت داشت. مهاجران مسلمان در آغاز، نمازهای خود را در خانهها اقامه میکردند و به مرور با توان مالی بیشتر، بناهایی مستقل برای مسجد ایجاد کردند.
یکی از برجستهترین مساجد انگلیس، «مسجد مرکزی لندن» در ریجنت پارک است؛ بنایی با گنبد طلایی عظیم که امروزه نماد جامعه اسلامی پایتخت به شمار میرود.
روند ساخت این مسجد از اوایل قرن بیستم با تلاشهایی چون فعالیتهای لرد هیدلی که در ۱۹۱۳ مسلمان شد و نام خود را به شیخ رحمةالله الفاروق تغییر داد، آغاز شد و سرانجام با حمایت وینستون چرچیل در ۱۹۴۰ زمینی در کنار پارک ریجنت برای آن اختصاص یافت.
مسجد در سال ۱۹۴۴ به صورت مرکز موقت تأسیس شد و سپس در ۱۹۷۸ در قالب فعلی با طراحی «فردریک جیبراد» تکمیل گردید. این مسجد علاوه بر گنبد و مناره باشکوه، دارای کتابخانهای با ۲۴ هزار جلد کتاب، فروشگاه محصولات اسلامی، سالن اجتماعات و یک مرکز فرهنگی فعال است که خدمات آموزشی، از جمله تدریس زبان عربی و مطالعات اسلامی برای صدها دانشآموز، ارائه میدهد.
از دیگر نمونههای شاخص معماری اسلامی در انگلیس، «مسجد بزرگ کمبریج» است که در سال ۲۰۱۹ افتتاح شد و نخستین مسجد دوستدار محیط زیست در اروپا به شمار میرود. طراحی آن بر اساس معماری اسلامی و معیارهای حفاظت از محیط زیست صورت گرفته و با ویژگیهایی همچون «صفر کربن»، استفاده از پنلهای خورشیدی و سیستمهای حرارتی پیشرفته، الگویی نوین در ساخت اماکن مذهبی ارائه داده است. این مسجد با ظرفیت هزار نفر، امروز یکی از جذابترین مراکز اسلامی بریتانیا برای مسلمانان و حتی غیرمسلمانان است.
از سوی دیگر، «مسجد شاهجهان» در وکینگ، که در سال ۱۸۸۹ با حمایت شاهجهان، ملکه مسلمان بهوپال، ساخته شد، از نخستین بناهای اسلامی رسمی در انگلیس است. این مسجد با معماری منحصربهفرد و نقشآفرینی تاریخیاش، بهویژه در جنگ جهانی اول که گورستانی برای سربازان مسلمان در کنار آن ایجاد شد، جایگاهی ویژه در تاریخ اسلام در انگلیس دارد.
مساجد انگلیس امروز تنها مکانهای عبادت نیستند؛ آنها مراکز اجتماعی و فرهنگی پرجنبوجوشی هستند که نقش مهمی در همزیستی دینی، گفتوگوی میان ادیان و تقویت هویت اسلامی ایفا میکنند. از برگزاری جلسات آموزشی و فرهنگی گرفته تا ارائه خدمات مشاوره خانوادگی، ثبت ازدواج و طلاق، و حمایت از تازهمسلمانان، این اماکن نقشی همهجانبه در زندگی مسلمانان دارند.
چنانکه مسئولان مسجد لندن مرکزی تأکید میکنند، این مساجد به پایگاههایی تمدنی برای مسلمانان در کشوری چندفرهنگی تبدیل شدهاند؛ پایگاههایی که نه تنها حافظ ایمان، بلکه پلهای ارتباطی میان جوامع مختلف در جامعه انگلیس هستند.
نظر شما