خبرگزاری شبستان-هرمزگان، مصیب رجایی؛ استان هرمزگان با ۳۸ هزار هکتار نخلستان، یکی از قطبهای اصلی تولید خرما در ایران است که سالانه حدود ۱۹۶ هزار تن محصول از ارقام متنوعی چون پیارم، مضافتی و خاصویی برداشت میکند.
نخل به دلیل مقاومت بالای خود در برابر تنشهای اقلیمی مانند خشکسالی، شوری آب و گرما، بهعنوان یکی از پایدارترین محصولات کشاورزی در این منطقه شناخته میشود.
خبرنگار شبستان به منظور بررسی ظرفیتها، چالشها و چشمانداز نخلداری در هرمزگان به سراغ محمدرضا شیخزاده، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان رفته و گفتگویی را با وی انجام داده است که با هم آن را مرور می کنیم.
شبستان: با سلام و تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، جناب آقای شیخزاده، لطفاً در ابتدا توضیح مختصری درباره وضعیت نخلداری در استان هرمزگان ارائه دهید.
محمدرضا شیخزاده: با سلام. استان هرمزگان با دارا بودن حدود 38 هزار هکتار نخلستان، یکی از قطبهای مهم تولید خرما در کشور محسوب میشود. سالانه حدود 196 هزار تن خرما از این نخلستانها برداشت میشود که شامل ارقام متنوعی مانند پیارم، مضافتی، خاصویی، مجول، خنیزی، مرداسنگ، کلیته، شانی، برحی و دیگر ارقام است. از نظر اقتصادی، ارقام پیارم، مجول، خاصویی، مضافتی و خنیزی به ترتیب بالاترین ارزش اقتصادی را در استان دارند.
شبستان: با توجه به خشکسالیهای اخیر و چالشهای اقلیمی، نخلستانهای هرمزگان چگونه با این شرایط کنار آمدهاند؟
شیخزاده: خوشبختانه نخل به دلیل مقاومت بالای خود به تنشهای محیطی و اقلیمی، از جمله شوری آب، گرمای شدید و کمآبی، عملکرد بسیار خوبی در این شرایط داشته است. میتوان گفت نخل مقاومترین درخت در برابر این چالشهاست و نسبت به سایر درختان باغی تابآوری بیشتری از خود نشان داده است. همچنین، در حال حاضر هیچ مشکل زیستمحیطی خاصی در نخلستانهای هرمزگان گزارش نشده است که این خود یک نقطه قوت برای این صنعت محسوب میشود.
شبستان: نقش فناوریهای نوین در بهبود تولید و بهرهوری نخلستانهای هرمزگان چیست؟
شیخزاده: فناوریهای نوین نقش مهمی در ارتقای بهرهوری نخلستانها ایفا کردهاند. در حال حاضر بسیاری از نخلستانهای استان به سیستمهای نوین آبیاری تحت فشار مجهز شدهاند که باعث صرفهجویی قابل توجه در مصرف آب شده است. همچنین در نخلستانهای بزرگتر، از دستگاههای گردهافشان برای بهبود فرآیند گردهافشانی استفاده میشود که این امر دقت و کارایی تولید را افزایش داده است. علاوه بر این، اخیراً چند شرکت خصوصی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی وارد عمل شدهاند و ما در حال ترویج این فناوریها هستیم تا به بهرهوری بیشتر کمک کند.
شبستان: از نظر اقتصادی، وضعیت تولید خرما در هرمزگان چگونه است و چه چالشهایی در این حوزه وجود دارد؟
شیخزاده: با توجه به کشت ارقام تجاری و باکیفیت مانند پیارم، مضافتی، خاصویی، کلیته و مجول، از نظر تولید چالش اساسی اقتصادی نداریم. اما یکی از مشکلات اصلی پس از برداشت محصول است؛ گاهی واسطهها خرما را به قیمت واقعی از باغداران خریداری نمیکنند و سود اصلی نصیب دلالان میشود. این موضوع باعث کاهش درآمد باغداران شده و نیاز به ساماندهی بازار و حذف واسطههای غیرضروری دارد.
شبستان: برای کشاورزانی که قصد ورود به حوزه نخلداری را دارند، چه توصیههایی دارید؟
شیخزاده: به کشاورزان توصیه میکنم قبل از هر اقدامی، در انتخاب مکان کاشت نخل دقت کنند. برای مثال، رقم پیارم در مناطقی مانند میناب نتیجه مطلوبی ندارد. همچنین، آزمایش آب و خاک قبل از کاشت ضروری است. ضدعفونی پاجوشها قبل از انتقال و کاشت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز بیماریها جلوگیری شود. نکته مهم دیگر این است که نخل از سال پنجم به بعد به مرحله اقتصادی میرسد، بنابراین صبر و برنامهریزی بلندمدت برای موفقیت در این حوزه لازم است.
شبستان: با توجه به شرایط موجود، آینده نخلداری در هرمزگان را چگونه ارزیابی میکنید؟
شیخزاده: من به آینده نخلداری در هرمزگان بسیار خوشبین هستم. خرما به دلیل ارزش غذایی و نقش آن به عنوان "غذای بحران"، جایگاه ویژهای در بازارهای جهانی پیدا کرده است. با توجه به مقاومت بالای نخل نسبت به دیگر درختان گرمسیری و نیمهگرمسیری، پیشبینی میکنم که در سالهای آینده شاهد توسعه بیشتر نخلستانها در استان باشیم. این محصول پتانسیل بالایی برای افزایش صادرات و ارزآوری دارد.
شبستان: دولت چه نقشی میتواند در توسعه این صنعت ایفا کند؟
شیخزاده: دولت میتواند با تقویت ارتباطات بینالمللی، زمینه را برای ورود تکنولوژیهای پیشرفته به حوزه نخلداری و همچنین افزایش صادرات خرما فراهم کند. تعاملات جهانی نه تنها به بهبود فناوریهای تولید کمک میکند، بلکه بازارهای جدیدی برای خرمای هرمزگان باز خواهد کرد. حمایت از باغداران در زمینه بازاریابی و حذف واسطهها نیز میتواند به توسعه پایدار این صنعت کمک کند.
شبستان: بسیار سپاسگزارم از توضیحات جامع و ارزشمند شما، جناب شیخزاده. آیا نکته پایانی دیگری دارید؟
شیخزاده: از شما تشکر میکنم. فقط تأکید میکنم که نخلداری در هرمزگان با توجه به ظرفیتهای موجود، میتواند به یکی از موتورهای محرکه اقتصاد کشاورزی استان تبدیل شود، به شرطی که حمایتهای لازم از باغداران صورت گیرد و فناوریهای نوین به طور گستردهتری در این بخش به کار گرفته شود.
شبستان: با تشکر از شما و آرزوی موفقیت برای صنعت نخلداری هرمزگان.
شیخزاده: من هم از شما و مجموعه شبستان تشکر میکنم.
نخلداری در هرمزگان با تکیه بر مقاومت بالای نخل در برابر تنشهای اقلیمی، بهرهگیری از فناوریهای نوین مانند سیستمهای آبیاری تحت فشار و دستگاههای گردهافشان و تولید ارقام تجاری باکیفیت نظیر پیارم و مضافتی، از پتانسیل بالایی برای توسعه اقتصادی برخوردار است. با این حال، چالش واسطهگری در بازار خرما نیازمند توجه جدی دولت برای حمایت از باغداران و تقویت صادرات است.
به گفته محمدرضا شیخزاده، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان، با برنامهریزی دقیق، استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند هوش مصنوعی و گسترش تعاملات بینالمللی، نخلداری میتواند به یکی از ستونهای اصلی اقتصاد کشاورزی استان تبدیل شود و جایگاه خرما را بهعنوان "غذای بحران" در بازارهای جهانی تثبیت کند.
نظر شما