خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم- مسجد در فرهنگ اسلامی نهتنها محلی برای اقامه نماز و عبادت، بلکه نهادی چندوجهی و ریشهدار در زندگی اجتماعی مسلمانان است. این مکان مقدس در طول تاریخ اسلام کانونی برای آموزش قرآن، تربیت نسلها، مشورتهای اجتماعی و سیاسی، و همچنین مرکز بسیاری از حرکتهای فرهنگی و انقلابی بوده است.
در آموزههای اهل بیت(ع) بهویژه در سخنان و سیره امام رضا(ع)، جایگاه مسجد بهعنوان پایگاه اصلی زندگی دینی و اجتماعی مسلمانان بارها مورد تأکید قرار گرفته است. آن حضرت مسجد را نه صرفاً محلی برای عبادت فردی، بلکه عرصهای برای وحدت، انسجام، تعلیم، تربیت، رفع مشکلات جامعه و ایجاد همبستگی میان مردم معرفی کردهاند.
نگاه عمیق امام رضا(ع) به مسجد نشان میدهد که این مکان میتواند نقشی سرنوشتساز در هدایت جامعه، تقویت ایمان و ارتقای فرهنگ عمومی ایفا کند.
امروز نیز در شرایطی که جوامع اسلامی بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت، اخلاق، دانش و تقویت معنویت هستند، بازخوانی توصیههای امام رضا(ع) درباره کارکردهای مسجد و وظایف امامان جماعت، میتواند چراغ راهی برای بازتعریف نقش مساجد در دنیای معاصر باشد.
*تبیین جایگاه مسجد از نگاه امام رضا(ع)
حجتالاسلام حسن صفری، دبیر عملیاتهای فرهنگی ادارهکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی، در گفتوگو با خبرنگار شبستان، درباره جایگاه مسجد از منظر امام رضا(ع) اظهار کرد: مسجد یک نهاد چندمنظوره است و نقشهای مختلف عمیق دینی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی دارد.
وی افزود: در واقع مسجد مرکز تجمع مسلمانان و پایگاهی برای امور مختلف دینی و اجتماعی مانند اقامه نماز جماعت، آموزشهای قرآن، مشورتهای اجتماعی و سیاسی و حتی فعالیتهای فرهنگی و انقلابی بوده و هست.
حجت الاسلام صفری تصریح کرد: این اهمیت، انعکاسی از کارکردهای متنوع مسجد است که موجب شده در تاریخ اسلام، مسجد همواره مرکز زندگی اجتماعی و عبادی مسلمانان باقی بماند و این کارکرد برگرفته از نگاه اهل بیت(ع) و امام رضا(ع) است.
*مسجد؛ نماد وحدت و همدلی در جامعه اسلامی
دبیر عملیاتهای فرهنگی ادارهکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی با بیان اینکه از دیدگاه امام رضا(ع)، مسجد نمادی از اتحاد، همدلی و انسجام در جامعه اسلامی استاز دیدگاه امام رضا(ع)، مسجد نمادی از اتحاد، همدلی و انسجام در جامعه اسلامی است، گفت: این نهاد نقش مهمی در تحکیم و تقویت این ارزشها ایفا میکند.
وی ادامه داد: مسجد با برنامهریزیهای فرهنگی، اجتماعی و دینی، روح وحدت و همبستگی را در میان مردم زنده نگه میدارد و همواره محل تلاقی دلها و اندیشهها بوده است.
*تأکید امام رضا(ع) بر حضور فعال مردم در مساجد
حجت الاسلام صفری در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: امام رضا(ع) مسجد را مرکزی جامع برای تعلیم، تربیت، وحدت اجتماعی و دفاع از اعتقادات اسلامی میدانستند و به همین دلیل توجه ویژهای به این مکان مقدس داشتند.
کارشناس مذهبی اظهار داشت: حضرت رضا علیه السلام بر اهمیت حضور مردم در مساجد تأکید فراوان داشتند و آن را از عوامل تقرب به خدا و رشد معنوی انسان معرفی میکردند.حضرت رضا علیه السلام بر اهمیت حضور مردم در مساجد تأکید فراوان داشتند و آن را از عوامل تقرب به خدا و رشد معنوی انسان معرفی میکردند.
وی اضافه کرد: امام رضا(ع) مسجد را مکانی مقدس میدانستند که اقامت و حضور در آن، بهویژه در نماز جماعت، اجر و ثواب فراوانی دارد. در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که هر نفسی که انسان در مسجد میکشد، برای او درجاتی در بهشت ثبت میشود و فرشتگان بر او درود میفرستند.
دبیر عملیاتهای فرهنگی تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی ادامه داد: در روایت دیگری نیز حضور در مسجد موجب پاک شدن گناهان و افزایش حسنهها دانسته شده است. امام رضا(ع) مردم را ترغیب میکردند که علاوه بر اقامه نماز، در مسجد حضور فعال داشته باشند، بهویژه در مباحث علمی و حل مشکلات جامعه در فضای مسجد که مرکز نشر معارف دینی و مناظرات بود.
وی با تأکید بر اینکه از نگاه امام رضا(ع)، مسجد محل ارتباط مستقیم امام و مردم بود، تصریح کرد: این ارتباط زمینهساز همبستگی، وحدت و رشد معنوی جامعه اسلامی میشد. حضرت میفرمودند حضور مستمر در مسجد باعث ایجاد پیوند اجتماعی و روحیه همکاری میان مسلمانان میشود و بهعنوان فرصتی برای تأمین نیازهای دینی، آموزشی، اخلاقی و حتی اجتماعی مردم شناخته میشود.
حجت الاسلام صفری افزود: از این رو امام رضا(ع) اقامه نماز و حضور در مسجد را بخشی اساسی از زندگی مؤمنان میدانستند و همه را به اهمیت و فضیلت این حضور توصیه میکردند.
امام رضا(ع) اقامه نماز و حضور در مسجد را بخشی اساسی از زندگی مؤمنان میدانستند و همه را به اهمیت و فضیلت این حضور توصیه میکردند.
*توصیههای امام رضا(ع) به روحانیون و امامان جماعت
کارشناس مذهبی در بخش دیگری از این گفتوگو درباره نصایح امام رضا(ع) به امامان جماعت و روحانیون برای اداره مسجد توضیح داد: از جمله توصیههای امام رضا(ع) میتوان به چند نکته اساسی اشاره کرد.
وی ادامه داد: اولین توصیه بحث توجه به اهمیت نماز جماعت است؛ امام رضا(ع) سفارش میکردند که نماز با حضور کامل، خضوع و خشوع اقامه شود و از تأخیر بیمورد در اقامه نماز خودداری گردد.
حجت الاسلام صفری عنوان کرد: رعایت حال نمازگزاران، حضرت توصیه داشتند که امام جماعت باید نماز را سبک و با توجه به شرایط نمازگزاران بخواند و حال افراد مسن، بیمار یا کودکان را رعایت کند.
وی به توصیه امام رضا علیه السلام در خصوص نشر معارف دینی و پاسخگویی به شبهات اشاره کرد و افزود: امام رضا(ع) مسجد را مکانی برای نشر علم، پاسخ به سؤالات دینی و برگزاری مناظرات علمی معرفی میکردند و روحانیون را ملزم میدانستند معارف اصیل اسلامی را بازتاب دهند.امام رضا(ع) مسجد را مکانی برای نشر علم، پاسخ به سؤالات دینی و برگزاری مناظرات علمی معرفی میکردند و روحانیون را ملزم میدانستند معارف اصیل اسلامی را بازتاب دهند.
حجت الاسلام صفری در ادامه با اشاره به ترویج اخلاق و وحدت گفت: امام رضا(ع) بر حفظ وحدت و پرهیز از اختلاف و مجادله میان مردم تأکید میکردند و علما را به ایجاد صلح، دوستی و انسجام در جامعه از طریق مسجد فرا میخواندند.
کارشناس مذهبی در ادامه بیان کرد: رعایت ادب و تواضع؛ بر اساس سفارش امام رضا(ع)، روحانیون و امامان جماعت باید با مردم با تواضع، ادب و حسن خلق برخورد کنند تا فضای مسجد محیطی گرم و صمیمی باشد و مردم رغبت بیشتری به حضور در آن پیدا کنند.
وی ادامه داد: توصیههای امام رضا(ع) به امامان جماعت و روحانیون، بر اهمیت انجام وظایف عبادی با خلوص نیت، نشر حقایق دینی، رعایت اخلاق اسلامی و ایجاد فضای وحدت و همدلی در مسجد متمرکز است تا مسجد به جایگاهی واقعی برای تربیت دینی و اجتماعی مردم تبدیل شود.
حجت الاسلام صفری در پایان تأکید کرد: با عمل به این توصیهها، مساجد میتوانند به کانونهای حقیقی معنویت، دانش، وحدت و توسعه فرهنگی تبدیل شوند و نقش خود را در جامعه اسلامی بهخوبی ایفا کنند.
نظر شما