خبرگزاری شبستان-هرمزگان، در دل جزیره مجنون، جایی که صدای گلولهها و ایثار رزمندگان در هم میآمیخت، جوان دانشآموز دبیرستانی تجربهای را از سر گذراند که بعدها مسیر زندگی حرفهایاش را شکل داد. خلیل تنیده، دانشآموخته علوم ارتباطات و رزمنده دوران دفاع مقدس، با بیش از سه دهه فعالیت در رسانههای معتبر ایران، از جمله کیهان، ایرنا و روزنامه ایران، داستانی شنیدنی از پیوند ایثار و قلم دارد.
او که از جبهههای جنگ تا تحریریههای خبری راه پیمود، معتقد است تجربه حضور در دفاع مقدس نهتنها روحیه مطالبهگری و حقیقتجویی او را تقویت کرد، بلکه به او آموخت که رسانه میتواند صدای مردم باشد، حتی در دورافتادهترین نقاط ایران. این گفتوگو، روایتی است از مسیری که یک رزمنده را به یکی از تأثیرگذارترین روزنامهنگاران هرمزگان تبدیل کرد.
تنیده کار حرفهای خود را در سال ۱۳۶۷ از روزنامه کیهان آغاز کرد و با بهرهگیری از آموزشهای اساتید برجسته علوم ارتباطات، مانند مرحوم دکتر معتمد نژاد، به سرعت به یکی از پیشگامان روزنامهنگاری حرفهای در هرمزگان تبدیل شد. او که در سالهای ابتدایی فعالیتش، تنها خبرنگار حرفهای منطقه بود، با قلم و تعهدش توانست مسائل محلی را به سطح ملی برساند.
از گزارشهای میدانی در مناطق محروم تا مصاحبههای چالشی با شخصیتهای سیاسی و فرهنگی، کارنامه او پر است از آثاری که نهتنها اطلاعرسانی کردند، بلکه گاه مسیر حل مشکلات مردم را هموار ساختند. تجربه حضور در جبهه، به او شهامت و صراحت در پیگیری حقیقت بخشید؛ چیزی که در گزارشهایی مانند «شترها، ارابههای مردم در جاده جاسک» یا «سینه سپر سهند ایرانی» به وضوح دیده میشود.
او که سالها مسئولیت سرپرستی خبرگزاری ایرنا و روزنامه ایران در هرمزگان را بر عهده داشت، معتقد است رسانههای محلی نقشی بیبدیل در حفظ هویت فرهنگی و انعکاس دغدغههای اجتماعی و اقتصادی دارند. تنیده با برگزاری میزگردهای چالشی، معرفی شهدا و ایثارگران هرمزگان، و پیگیری سوژههای بکر، تلاش کرد تا ایرنا را به مرجعی برای حل مشکلات مردم و پل ارتباطی بین مسئولان و جامعه تبدیل کند.
او میگوید: مردم و مسئولان، ایرنا را نه فقط یک رسانه، بلکه صدای رسای خود میدانستند. این رویکرد، ایرنا را به مرکزی برای مذاکره، آشتی و حتی حل اختلافات تبدیل کرد؛ جایی که گاه افراد سالها از روبهرو شدن با یکدیگر پرهیز داشتند، اما در تحریریه ایرنا کنار هم مینشستند.
در این گفتگو، او از چالشها، موفقیتها و توصیههایش برای نسل جدید روزنامهنگاران میگوید؛ نسلی که به باور او، با مطالعه و تدبیر میتواند آینده رسانهای ایران را روشنتر کند.
شبستان. چگونه تجربه حضور در جبهههای دفاع مقدس بر دیدگاه و رویکرد شما در روزنامهنگاری تأثیر گذاشت؟ آیا نمونهای از این تأثیر در کارهای رسانهایتان دارید؟
تنیده: تجربه حضور در جبهههای دفاع مقدس، بهویژه در جزیره مجنون، روحیه حقیقتجویی و ایثار را در من تقویت کرد. در سالهای اول تا سوم دبیرستان، هرچند فعالیت خبری نداشتم، اما مطالعه روزنامهها و مجلات و یادداشتبرداری از مطالب مفید، زمینهساز علاقهام به روزنامهنگاری شد. این عادت در مدرسه به ارائه مقالههایی برای دانشآموزان منجر شد و بعدها در انجمن اسلامی و بسیج ادامه یافت.
این روحیه بعدها در کار رسانهایام، بهویژه در پیگیری سوژههای مردمی و گزارشهای میدانی مانند «شترها، ارابههای مردم در جاده جاسک»، نمود یافت که با شهامت و صراحت، واقعیتهای زندگی مردم را منعکس میکرد.
شبستان. کار حرفهای خود را از کجا آغاز کردید و تحصیلات علوم ارتباطات چگونه به شما در مسیر روزنامهنگاری و مدیریت رسانهای کمک کرد؟
تنیده: در آبان ۱۳۶۷، به پیشنهاد دوستی، کارم را بهعنوان خبرنگار در روزنامه کیهان آغاز کردم. دوره آموزشی ۴۵ روزهای که توسط اساتید برجستهای مانند مرحوم دکتر معتمد نژاد، شکرخواه، فرقانی و بدیعی برگزار شد، نقطه عطفی در مسیر حرفهایام بود. این دوره، مباحثی مانند آیین نگارش، تکنیکهای مصاحبه، گزارشنویسی و تولید خبر را به من آموخت و مرا به اولین روزنامهنگار حرفهای هرمزگان تبدیل کرد. در سال ۱۳۷۰، با انتخاب خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، این آموزشها را در عمل پیاده کردم و بعدها با تحصیل در رشتههای روزنامهنگاری و جامعهشناسی، دانشم را عمیقتر کردم. این ترکیب، به من کمک کرد تا گزارشهایی تأثیرگذار و مصاحبههایی چالشی تولید کنم که مورد توجه قرار گرفتند.
شبستان. بهعنوان رئیس سابق ایرنا در هرمزگان، چگونه این رسانه را به پلی بین مسائل محلی و ملی تبدیل کردید؟ نمونهای از پوشش خبری تأثیرگذار دارید؟
تنیده: با ۲۳ سال تجربه رسانهای، وقتی مسئولیت ایرنا در هرمزگان را پذیرفتم، تلاش کردم این خبرگزاری را به مرجعی برای انعکاس دغدغههای مردم و مسئولان تبدیل کنم. برگزاری میزگردهای چالشی با حضور گروههای مختلف، معرفی شهدا و ایثارگران هرمزگان، و تولید گزارشهای میدانی از مناطق محروم، از جمله اقدامات ما بود. برای نمونه، گزارش «شترها، ارابههای مردم در جاده جاسک» نهتنها مشکلات زیرساختی منطقه را نشان داد، بلکه توجه رسانههای دیگر را جلب کرد. این اقدامات، ایرنا را به مرکزی برای مذاکره و حل اختلافات تبدیل کرد که مردم و مسئولان به آن اعتماد داشتند.
شبستان. سرپرستی روزنامه ایران در هرمزگان چه چالشهایی داشت و چگونه محتوای آن را برای انعکاس نیازهای مخاطبان محلی تنظیم کردید؟
تنیده: سرپرستی روزنامه ایران در هرمزگان دو چالش اصلی داشت: تولید محتوای حرفهای و تأمین درآمد از طریق آگهی. با همکاری تیمی از خبرنگاران متعهد، صدها گزارش، خبر و عکس تولید کردیم که هرمزگان را به مخاطبان کشوری معرفی کرد. انتشار گزارشهای مردممحور مانند معرفی توانمندیهای استان و مشکلات جوامع حاشیهنشین، تیراژ روزنامه را تا ۱۰ هزار نسخه در روز افزایش داد. این موفقیت نتیجه تمرکز بر سوژههای بکر و نیازهای محلی بود که با زبان حرفهای و روایت جذاب به مخاطبان ارائه میشد.
شبستان. چگونه تعادل بین رسالت اطلاعرسانی و انتظارات نهادهای دولتی را در ایرنا حفظ کردید؟
تنیده: ایرنا بهعنوان یک رسانه دولتی، پل ارتباطی بین مردم و مسئولان است. ما با تولید اخبار عادی و گزارشهای محرمانه، هم خواستههای مردم را منعکس میکردیم و هم واقعیتهای جامعه را به اطلاع مسئولان میرساندیم. این رویکرد، به ما امکان داد تا بدون جانبداری، صدای هر دو طرف باشیم و با پوشش عادلانه، به رشد آگاهی جامعه کمک کنیم.
شبستان. روزنامهنگاری محلی در هرمزگان با چه چالشهایی مواجه است و شما چگونه به آنها پاسخ دادید؟
تنیده: کمبود منابع مالی، دسترسی محدود به اطلاعات و رقابت با رسانههای دیجیتال، از چالشهای اصلی روزنامهنگاری محلی در هرمزگان است. ما در ایرنا با تعامل با سایر رسانهها، اشتراک منابع و تولید محتوای باکیفیت، این چالشها را مدیریت کردیم. برای مثال، با آزادسازی دسترسی به خط تلکس و تولید محتوای متنوع، به رسانههای دیگر کمک کردیم تا از اخبار ما بهرهمند شوند و جایگاه ایرنا را تقویت کردیم.
شبستان. رسانههای محلی در حفظ هویت فرهنگی و انعکاس مسائل اجتماعی و اقتصادی هرمزگان چه نقشی دارند؟
تنیده: رسانههای محلی، بهدلیل نزدیکی به مردم و شناخت عمیق از منطقه، نقش کلیدی در حفظ هویت فرهنگی و مطالبهگری دارند. ما در ایرنا با معرفی مشاهیر، توانمندیها و مشکلات هرمزگان، این هویت را تقویت کردیم. برای نمونه، انتشار سلسله گزارشهای معرفی شهدا و گفتوگو با بانوان خلاق، نهتنها هویت فرهنگی را برجسته کرد، بلکه مسائل حاشیهنشینان را به موضوع اصلی مسئولان تبدیل کرد.
شبستان. چگونه میتوان رسانههای محلی را در برابر رسانههای بزرگ و شبکههای اجتماعی تقویت کرد؟
تنیده: رسانههای محلی باید با مطالبهگری، مطالعه عمیق و روایت دقیق، جایگاه خود را حفظ کنند. تقویت سواد رسانهای و استفاده از ابزارهای دیجیتال برای تولید محتوای جذاب، به آنها کمک میکند تا در رقابت با پلتفرمهای بزرگ، صدای مردم منطقه باقی بمانند.
شبستان. چگونه ارزشهای دفاع مقدس را در فعالیتهای رسانهای خود منعکس کردید؟
تنیده: فرهنگ ایثار و مقاومت، همیشه در کارم جاری بود. در ایرنا، با انتشار زندگینامه شهدا، گفتوگو با ایثارگران و تولید گزارشهایی مانند «سینه سپر سهند ایرانی»، تلاش کردم این ارزشها را به نسل جدید منتقل کنم. این کار نهتنها هویت ملی را تقویت کرد، بلکه مردم را به آینده امیدوار ساخت.
شبستان. نقش رسانهها در انتقال فرهنگ دفاع مقدس به نسل جدید چیست و چگونه میتوان آن را در قالبهای مدرن ارائه کرد؟
تنیده: رسانهها باید بیانات رهبر انقلاب را تبیین و سواد رسانهای جامعه را تقویت کنند. استفاده از قالبهای دیجیتال مانند ویدئوهای کوتاه و روایتهای تعاملی، میتواند فرهنگ دفاع مقدس را به شکلی جذاب برای نسل جدید ارائه کند. ما در ایرنا این کار را با تولید محتوای چندرسانهای و گفتوگوهای چالشی انجام دادیم.
شبستان. چگونه از تجربیات رزمندگان برای مقابله با تحریفهای تاریخی دفاع مقدس استفاده کردید؟
تنیده: ما در ایرنا با برگزاری گفتگوهای منظم با رزمندگان و انتشار روایتهای دقیق از دفاع مقدس، تلاش کردیم جلوی تحریفها را بگیریم. این برنامهها، بهویژه در مناسبتهایی مانند دهه فجر و هفته دولت، با استقبال مواجه شد و به نسل جدید کمک کرد تا حقیقت را از روایتهای نادرست تشخیص دهند.
شبستان. با ظهور رسانههای دیجیتال، نقش رسانههای سنتی چگونه تغییر کرده و شما این تحولات را چگونه تجربه کردید؟
تنیده: رسانههای سنتی همچنان جایگاه خود را دارند، اما باید با نیازهای مخاطب مدرن هماهنگ شوند. ما در ایرنا و روزنامه ایران، با تولید محتوای دیجیتال و تمرکز بر سوژههای محلی، سعی کردیم این تحولات را بپذیریم و از آنها به نفع اطلاعرسانی استفاده کنیم.
شبستان. چگونه میتوان از رسانههای دیجیتال برای ارتقای اطلاعرسانی در مناطق کمتر توسعهیافته استفاده کرد؟
تنیده: گسترش زیرساختهای مخابراتی و تولید محتوای دیجیتال ساده و قابل دسترس، میتواند اطلاعرسانی در مناطق محروم را تقویت کند. ما در ایرنا با انتشار اخبار پروژههای عمرانی در مناطق دورافتاده، این رویکرد را عملی کردیم.
شبستان. چه توصیهای برای رسانههای محلی آنلاین در رقابت با پلتفرمهای بزرگ دارید؟
تنیده: رسانههای آنلاین باید با دقت در انتشار محتوا، مشورت با کارشناسان و تمرکز بر روایتهای محلی، اعتماد مخاطب را جلب کنند. مطالعه، عقلانیت و تدبیر، کلید موفقیت آنهاست.
شبستان. رسانهها چگونه میتوانند در آگاهیبخشی درباره مسائل زیستمحیطی و اقتصادی هرمزگان نقش ایفا کنند؟
تنیده: رسانهها با تولید گزارشهای میدانی و آموزش عمومی، مانند ترویج فرهنگ حفظ محیط زیست از کودکی، میتوانند آگاهیبخشی کنند. ما در ایرنا با گزارشهایی درباره مشکلات زیستمحیطی جزایر هرمزگان، این نقش را ایفا کردیم.
شبستان. چگونه صدای اقشار کمتر شنیدهشده مانند زنان و حاشیهنشینان را منعکس کردید؟
تنیده: با انتشار گفتگوهای متعدد با بانوان خلاق و گزارشهایی از جوامع حاشیهنشین، تلاش کردیم صدای این اقشار را به گوش مسئولان برسانیم. این اقدامات، مسائل حاشیهنشینان را به اولویت مسئولان تبدیل کرد.
شبستان. چه تحولاتی در آینده روزنامهنگاری ایران و هرمزگان پیشبینی میکنید؟
تنیده: رشد رسانههای دیجیتال ادامه خواهد داشت، اما رسانههای سنتی با حفظ ریشههایشان و تطبیق با ابزارهای نوین، همچنان اثرگذار خواهند بود. مطالعه مداوم و تولید محتوای عمیق، کلید آمادگی برای این تحولات است.
شبستان. اگر بخواهید یک تغییر اساسی در اکوسیستم رسانهای ایران ایجاد کنید، چه خواهد بود؟
تنیده: تشویق مردم به مطالعه عمیق و حفظ رسانههای سنتی در کنار دیجیتال، تغییر اساسی من خواهد بود. این ترکیب، به غنای فرهنگی و اطلاعرسانی کمک میکند.
شبستان. پیام شما به مناسبت روز خبرنگار برای همکاران و نسل جدید چیست؟
تنیده: به مناسبت روز خبرنگار، یاد شهید صارمی را گرامی میدارم. به همکارانم میگویم: شما چشم بیدار جامعه هستید. با مطالعه و تدبیر، قدر خود را بدانید و صدای مردم باشید.
شبستان. کدام پروژه رسانهای برایتان بیشترین اهمیت را داشت؟
تنیده: گزارشهایی مانند «سینه سپر سهند ایرانی» و «راز تمدنی خلیج فارس» به دلیل بازتاب گسترده و تأثیرگذاریشان، برایم ارزشمند بودند. این آثار، هویت و مسائل هرمزگان را به خوبی معرفی کردند.
شبستان. در لحظات دشوار حرفهای، چه چیزی شما را انگیزه داد؟
تنیده: اعتقاد به حقیقت و خدمت به مردم، انگیزه اصلیام بود. در ۳۴ سال خدمت، جز خدا نترسیدم و آثارم را با افتخار، توشه آخرتم میدانم. حتی فشارهای سیاسی، مانند برخورد برخی مسئولان پس از بازنشستگی، خللی در این مسیر ایجاد نکرد.
گفتگو از: مصیب رجایی
نظر شما