به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در کوچهپسکوچههای شهر قدیم لار، در محلهی سبزکوه، بنایی آرام گرفته که قرنهاست صدای اذان در آن میپیچد. مسجد «خواجه فضلالله»، بنایی فروتن با محرابی کهنه اما شریف، سالهاست مأمن نمازگزاران شهر است؛ و همچون روز نخست، زنده و جاری در جریان زندگی مردم.
بنا بر آنچه تاریخ در سینهاش نگه داشته، این مسجد در سال ۷۲۱ هجری قمری (حدود ۶۷۹ خورشیدی) بنا شد؛ هفت قرن پیش. معمار این خانهی خدا، مردی به نام خواجه فضلالله بود؛ مردی که نامش را بر پیکرهی مسجد گذاشت تا هم خود را وقف آن کند، هم نامش را در آجرهای آن ماندگار سازد.
سالها بعد، در سال ۹۲۰ هجری قمری، بنای مسجد مرمت شد. نام مرمتگرانش نیز بر سنگ آمده: حاج محمد بن اسفهلار، حاج ما بن خالد و حاج عبدالله برمکی. مردانی از جنس ایمان، که خواستند آنچه ساخته شده، همچنان پابرجا بماند.
احیای یک حافظهی محلی
اما ماجرا از جایی تلخ میشود. از جایی که محراب مسجد – قلب معنوی آن – سنگنوشتهای داشت از جنس سماق، یکپارچه، حجاریشده با دستانی هنرمند و دلهایی عاشق. همین سنگ، روایتگر تمام آنچه بود که گفته شد. گواهی زنده از تاریخ، ایمان، پیوند نسلها. با اینهمه، سالها پیش این سنگ محراب، به دلایلی مبهم و ناشفاف، از مسجد جدا شد و سر از موزهای در شیراز درآورد.
حالا مسجد مانده است و خاطرهی آن سنگ.
مسجد، هنوز پابرجاست. مردم هنوز آنجا نماز میخوانند. صدای «اللهاکبر» هنوز در طاقهایش میپیچد. اما محراب، بیسنگنوشتهای که تاریخش را فریاد بزند، ناقص است. و این، قلب هر شهروند فرهنگدوستی را به درد میآورد.
اکنون، سؤالی جدی در میان مردم و اهالی فرهنگدوست لارستان مطرح است. اگر مسجد، همچنان زنده است و در آن نماز برپا میشود، اگر بنا هنوز کارکرد دینی و هویتی خود را حفظ کرده، چرا باید سنگنوشتهی آن در موزهای دیگر نگهداری شود؟ آیا شایسته نیست این یادگار کهن به جایگاه نخستین خود بازگردد تا زائران، نمازگزاران و آیندگان، در کنار این بنای تاریخی، ردِ پای معماران ایمان را نیز ببینند؟
بازگرداندن این سنگ، بازگرداندن حافظهی جمعی یک محله است. بازیابیِ اتصال امروز به دیروز است. پیوند دوبارهی سطرهایی از تاریخ با چشمهایی که به دنبال ریشههایشان میگردند.
مردم لارستان، فرهنگیان، نمازگزاران و دوستداران میراث، خواستهی روشنی دارند سنگنوشتهی مسجد خواجه فضلالله باید به خانهاش بازگردد.
این مطالبه، متوجه سه نهاد کلیدیست اداره میراث فرهنگی، اداره اوقاف و فرمانداری ویژه لارستان. این سنگ، نه مالِ موزه است، نه فقط یک قطعه سنگ؛ شناسنامهی زندهی مسجدی است که هنوز نفس میکشد و حفظ و بازگرداندن همین نشانهها، حافظ آینده خواهد بود.
و چه زیباست که محراب مسجد خواجه فضلالله، بار دیگر با سنگ تاریخش کامل شود؛ تا هر نماز، علاوه بر عبادت، تعظیمی باشد به قرنها ایمان و فرهنگ.
نظر شما