به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: آیین تکریم و معارفه روسای سابق و جدید کانون اندیشه جوان عصر روز شنبه ۱۱ مرداد با حضور آیت الله «علی اکبر رشاد» رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ حجتالاسلام «سعیدرضا عاملی» رییس شورای تحول علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ «اصغر افتخاری» رییس دانشگاه امام صادق(ع) در سالن اجتماعات این کانون برگزار شد.
در این آیین «مصطفی غفاری» به عنوان مدیرعامل جدید معارفه شد و از خدمات و فعالیتهای «سید حمیدرضا میررکنی» مدیرعامل سابق کانون اندیشه جوان تقدیر به عمل آمد.
جوان تحفهای است که باید قدر او را در جامعه بدانیم
بر پایه این گزارش: آیتالله رشاد طی سخنانی با اشاره به اینکه همه نهضتهای الهی و توحیدی با تکیه بر نیروی جوان پدید آمدهاند، گفت: همواره در طول تاریخ این جوانان بودند که کنار انبیا ایستادهاند، اساسا جوانان به مثابه یک تحفه هستند که باید قدر آنها را در جامعه بدانیم؛ در دوران معاصر معجزه امام راحل بود که به تعبیر رهبری گرچه امام (پیر دهر) بود اما دل جوانان را تکان داد و با یک اشارت او؛ ناگهان دهها هزار جوان سوی جبههها روانه میشدند و این جوانان بودند که هشت سال دفاع مقدس را اداره کردند، میانگین سنی فرماندهان دفاع مقدس ۲۷ سال بود و تقریبا فرماندهان نظامی زیر ۳۰ سال سن داشتند و جنگی با این عظمت را که با هجمه دشمن همراه بود را به پیروزی رساندند و اداره کردند در حالی که حتی برخی از آنها سربازی نرفته بودند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: آیتالله العظمی خامنهای، فرمانده جبهه مقاومت؛ سربازی نرفته بود اما نماینده امام در شورای عالی دفاع بود؛ از شهید صیاد شنیدم که در دوران دفاع مقدس وقتی مقام معظم رهبری در حضور فرماندهان ارتش و سپاه وارد بحث میشدند آن هم در زمانی که طرح عملیات ریخته میشد طرح ایشان فنیتر تلقی میشد.
اگر امروز جوانان دچار مشکل شدند ما مسئولین مقصر هستیم
وی افزود: انقلاب و دفاع مقدس و اکنون در دوره دفاع از حرم باز هم این جوانان بودند که نقشآفرین شدند، در آشوبها و فتنهها نیز شاهد بودیم که دشمن، جوانان را کف خیابان آوردند که این نشان میدهد هیچچیزی مهمتر از جوان نیست اما باید اعتراف کنیم که بعد از دفاع مقدس آنچنان که باید به جوانان نپرداختیم و در واقع ما به تدریج دچار غفلت گشته و با نسل جوان دچار مشکل شدیم، امروز اگر جوانان دچار لغزش شدند ما مقصر هستیم چراکه ما مدعی هستیم و مسئولیم؛ جوانان قربانیان غفلت بزرگترها هستند، آنان اسیر تفکر دشمن شدند و این ما هستیم که باید آنها را از اسارت دشمن نجات دهیم.
ماجرای تاسیس کانون اندیشه جوان و لبیک به منویات مقام معظم رهبری
آیتالله رشاد در ادامه به جریان تاسیس کانون اندیشه جوان اشاره کرد و گفت: کانون اندیشه جوان شاید برای همین امر تاسیس شد، سالها قبل در جلسه ای که خدمت مقام معظم رهبری بودم رهنمودهایی دادند و بنا شد که واحدی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ایجاد کنیم، به یاد دارم ماه رمضان بود و زمانی که از جلسه برگشتم از دوستان خواستم که واحدی ایجاد کنیم تا این خواسته رهبری تامین شود و در نتیجه آن زمان دفتر اندیشه جوان تشکیل و بعدها تبدیل به کانون شد، تا به امروز تمامی کسانی که تصدی کانون را داشتند مخلص بودند و خدمات ارزشمندی را ارایه کردند و هریک از دوستان که تا اینجا عهدهدار مدیریت بودند اکنون یا در عرصههای مدیریتی کشور هستند یا از اساتیدی هستند که تدریس دارند و یا حتی برخی بازنشسته شدهاند.
نسل جوان امروز در فضای فکری دیگری زیست میکند
وی گفت: ما از سه جهت نسبت به جوانان غافل شدیم؛ نخست اینکه به فکر و معرفت آنان بسیار کم پرداختیم و در واقع آن اندازه که دشمن در این عرصه اهتمام کرد ما تلاش نکردیم و اکنون خلا ایجاد شده و نسل جوان امروز با ما بیگانه است و یکدیگر را درک نمیکنیم؛ نسل جوان امروز در فضای فکری دیگری زیست می کند؛ از حیث دیگر از جهات معنوی جوانان نیز کاستی داشتیم؛ وقتی افراد پا به سن میگذارند حالت معنوی به آنها دست میدهد اما من فکر میکنم جوانان به طور طبیعی و فطری معنویتگرا هستند و پذیرای اندیشه و تفکر و معنویت میشوند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اگر از من سوال کنند که بارزترین وجهه مکتب اهل بیت(ع) چیست پاسخ میدهم: وجهه معنویت؛ اما متاسفانه از این سرمایه استفاده نمیکنیم و نه تنها برای نسل جوان که در عرصه های دیگر نیز از آن بهرهبرداری نداریم در حالی که ما می توانیم تعالیم اهل بیت(ع) را به درستی دریافت کرده و در دنیا مطرح کنیم اما توجه به این امر نداریم و نسل جوان ما از نظر معنوی دچار خلا شدند.
در سراسر جهان موج معنویتگرایی گسترش یافته و این امر به ویژه در میان جوانان مشهود است
وی تصریح کرد: یک زمان در اوایل تاسیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یکی از جهات برجستهای که مطرح میشد مربوط به معنویتگرایی بود، قبل از آن در زمان ریاست جمهوری مقام معظم رهبری نیز این مسأله مطرح بود و آن موقع می گفتند ۲۵۰۰ فرقه معنویتگرا بین جوانان ایران پیدا شده است، آن موقع میگفتند دانشجویی در دانشگاه تهران بر اساس تعالیم آن فرقه به این نقطه رسیده است که باید خودش را بکشد و چنین هم کرده است؛ مساله این است که در سراسر جهان موج معنویتگرایی گسترش یافته و این امر به ویژه در میان جوانان مشهود است.
آیت الله رشاد افزود: ما خزانه بلکه اقیانوسی از معنویت در مکتب اهل بیت(ع) را در دسترس داریم اما به این سرمایه نمیپردازیم، من در برخی کشورهای اروپایی دیده ام که وقتی کمترین مطلب دینی و معنوی از مکتب اهل بیت(ع) برایشان گفته میشود آنها جذب میشوند، جایی نزدیک ایتالیا به عنوان مقر تابستانه پاپ در نظر گرفته شده بود و سالها پیش به آنجا برای جلسهای رفته بودم؛ در این منطقه گویا هرساله جمعی از اساتید از رشتههای مختلف میآیند تا معارف مسیحی را ترویج و بیان کنند، حتی گفته میشود که جمعیت این افراد حتی به حدود سه هزار نفر از سراسر جهان میرسد و آنها گرد هم میآیند و فقط پنج دقیقه باید صحبت کنند، زمانی که به آن منطقه رفتم از من درخواست سخنرانی کردند و قرار شد روز بعد من نیز سخنرانی داشته باشم؛ اعلام کردند که آیت اللهی از ایران برای سخنرانی روی سِن می آید؛ من به جای پنج دقیقه بیست دقیقه صحبت کردم و بسیار با استقبال مواجه شدم تا جایی که فقط پنج دقیقه برایم کف زدند سوال می کردند که این مطالب شما چه بود؟ آیا وحی بود؟ پاسخ دادم بلکه وحی ۱۴۰۰ سال قبل بود و تازه مساله اینجاست که در آن مجلس صحبتهای عادی و ذوقی را مطرح کردم و اینگونه جذب شدند؛ حال تصور کنید که این خلأها چه در خارج و چه در داخل وجود دارد اما هیچ کاری در مورد آن انجام نمیدهیم.
تمرکز کانون اندیشه جوان بر جوانان نخبه است
وی گفت: بنای ما این است که کانون اندیشه جوان در سه محور ارتقای معنویت، عمقبخشی معرفت و مهارت ارتباط و مدیریت و خدمت به جوانان فعالیت کند و در این راستا عمدتا متمرکز بر جوانان نخبه داریم؛ مقام معظم رهبری سال گذشته بیان کردند که کانون اندیشه جوان در مقیاس ملی باشد البته این سخن ایشان به معنای آن است که فعالیتها و پیام کانون در سطح ملی ارایه شود؛ لذا نگاه ما این است که بتوانیم مباحث را با حضور جوانان ارایه و کانون را به اهداف مورد نظر برسانیم.
از تجارب مدیران سابق کانون اندیشه جوان در دوره جدید استفاده شود
آیت الله رشاد گفت: پیشنهادم این است که از تجارب گذشته استفاده کنیم و از مدیران عامل سابق کانون اندیشه جوان که حدودا ۱۰ نفر هستند درخواست می کنم که ارتباطات خود را با مدیرعامل جدید کانون تقویت و از توان و ظرفیت یکدیگر استفاده کنید.
در ادامه حجتالاسلام «سیدسعیدرضا عاملی» با بیان اینکه انگیزه عامل حرکت است، اظهار کرد: نزدیک پیروزی انقلاب بود و قرار بود به لس آنجلس برای تظاهرات برویم؛ به یاد دارم که ایام محرم حسینی بود، بسیار خسته بودیم و با بیخوابی شدیدی ناشی از مراسم سیدالشهدا(ع) در شب قبل مواجه بودیم با این وجود پشت فرمان نشستم و هشت ساعت تمام رانندگی کردم ولی واقعیت این است که تا وقتی فضای کارِ عاشقانه برای اسلام چراغش روشن باشد نیاز به امر و نهی و بودجه نیست و کارهای ما نیز شاید در دورهای که غریبتر بود موفق تر بود؛ در جامعهشناسی می گوییم تا وقتی تبدیل به نهاد نشده عمل میکند اما وقتی نهاد شد ضد خودش عمل میکند.
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: از جمله نکات مهم مسأله قول ثابت و هویت های استوار است، چنانکه خداوند در قرآن فرمود: «یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ ۖ وَیُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِینَ ۚ وَیَفْعَلُ اللَّهُ مَا یَشَاءُ» (خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد و ایمانشان در زندگی دنیا و آخرت ثابت قدم و پابرجا می دارد، و خدا ستمکاران [به آیاتش] را [به علت لجاجت و عنادشان] گمراه می کند، و خدا هر چه بخواهد [بر اساس حکمتش] انجام می دهد)؛ برخی مفسران قول ثابت را با «قولوا لا الله الا الله تفلحوا» گرفتند و اینکه وقتی در وجود کسی تبدیل به باور عمیق می شود استواری در ایمان ایجاد خواهد شد؛ ما قول ثابت را به عنوان کانون اصلی برای ایجاد برساخت اصلی در نسل جوان دنبال کنیم و از این جهت است که با لا اله الا الله» مساله را دنبال می کنیم، امتداد ولایت الله ولایت نبی است و ولایت معصوم؛ ولایت ولی امر است که مسیر درست در زندگی را ایجاد میکند.
وی با بیان اینکه جوانی یک فرصت و ظرفیت است، افزود: در روایت آمده است که خداوند هیچ نبی را مبعوث نکرد مگر اینکه جوان بود؛ خداوند علم را نیز در جوانی بروز داده و شکوفا میکند؛ بیولوژیستها میگویند از سن صفر تا شش سالگی بالاترین ظرفیت یادگیری در کودک وجود دارد و کنش رفتاری قوی در این سنین اتفاق می افتد؛ امروز ما هنوز جامعه جوان داریم، البته جوانی را بین ۱۴ تا ۲۹ سالگی می گیرند، چیزی که برجسته است دوره جوانی مربوط به این بازه سنی است اما این گروه سنی در ایران چیزی حدود ۳۸درصد جمعیت را شامل می شود که جمعیت بزرگی است؛ امروز کانون اندیشه جوان دستور کار برای جمعیت بزرگی را دست دارد.
امروز با نسل متفاوتی از جوانان متفاوتیم؛ آنها را بشناسیم
حجت الاسلام عاملی ادامه داد: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که امروز با نسل متفاوتی مواجهیم و به قول آیت الله رشاد از این نسل شناخت دقیقی نداریم و در کانال ارتباطی مشترک با آنها نیستیم؛ من از کسانی که در این عرصه کار میکنند میخواهم که وقتی بگذارند تا ماهیت نسل جدید را بشناسند، ما لیست باید و نباید آماده میکنیم که خود این نگاه در عین اینکه درست است اما باید روش خود را در انتقال پیام خدا و اهل بیت(ع) به جوانان تغییر دهد چراکه از خصوصیات نسل جدید این است که قدرت دریافت و تحلیل آنها از شروع عصر ارتباطات افزایش یافته است؛ گویا هر نسل نسبت به نسل قبل ۱۰ درصد ضریب آیکیو بالاتری دارد با این حال به نظر می رسد که نسل قدیم نسبت به مباحث پیچیده و عمیق شناختی روی مسأله عمیق تر می شدند.
نیاز امروز پیوند با معنویت است
رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نسل کنونی قدرت گیرندگی بالایی دارد، لذا باید در گفت وگو با این نسل به شکل حداقلی و مستند و بر پایه یکسری دادههای مهم صحبت کرد؛ نسلی که با هوش مصنوعی کار میکند دادههای بسیاری دریافت میکند و طبیعتا اگر ما با به لحاظ عمق و متغیرهای ظاهری با این نسل صحبت کنیم به نتیجه نمیرسیم، نکته دیگر اینکه این نسل استقلال گرا است، ما باید با فرض اینکه او استقلال دارد و این مفهوم که (من کسی هستم) را در وجود خود پرورانده است با او وارد تعامل شویم؛ اما سوال این است که چه طور خیر و ارزشهای معنوی را به این نسل منتقل کنیم؟ فقدان امروز پیوند با معنویت است؛ ۳۰ درصد جمعیت جهان باور به چیزی ندارند لذا باید انتخاب برتر را عرضه کنیم اما نباید به گونه ای باشد که نسل جوان فکر نکند داریم تعبیری را به او دیکته میکنیم.
ضرورت بررسی مدلهای هویتی در نسل جوان
حجت الاسلام عاملی تصریح کرد: شاید «لا اِکْراهَ فِی الدّین» یعنی در فضای اکراه به جوان چیزی نگوییم؛ امروز سه هویت در جامعه ما پررنگ است، یکی هویتهای مقاومت است آنجا که خداوند فرمود: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» (بی تردید کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند)؛ این هویت ها هم در عرصه ایمان و هم در سایر عرصه های مقاومت مشهود است از جمله مقاومتهای ملی، مقاومت در نسل امروز تقویت شده لذا شاهد هستیم که فرهنگ مخالفت در سطح جهانی پر رنگ است؛ گروه هویتی دوم متشکل از افرادی هستند که هویت مردد دارند؛ در دوره جوانی این مدل هویتی بسیار دیده می شود و اهمیت دارد.
وی گفت: هویت های مردد در دل خودش هویت های نامعین هم به وجود می آورد و هویتهایی که قالب نمی گیرند و نمی توانند آن مسیر دقیق را مشخص کنند؛ هویت دیگری که در سطح جهانی دارد به وجود می آید هویت شرمنده نام دارد. در هویت مردد هویت شرمنده به وجود می آید و این هویت خطرناک است چراکه فرد هرجا برود با کوچکترین انگیزهای تغییر در زندگیاش می شود؛ امروز ما وارد دوره فرازمانی و فرامکانی شده ایم و باید مفروضات خود را تغییر دهیم؛ زمانی محیطی داشتیم که تا حدی تحت کنترل ما بود اما اکنون در دورهای قرار داریم که همه ذیل فضای مجازی گویا در یک مکان هستند و این فضای دوم اقتضائات خاص خود را دارد؛ در این فضا باید دانش نسل جوان افزایش یابد و دانش را نسبت به محیط بالا ببریم و از سوی دیگر مقررات گذاری داشته باشیم؛ نسل کنونی متوسط هشت ساعت از تلفن همراه استفاده می کند که در بسیاری از اوقات این استفاده بیهوده است، پس این جوان باید راهنمایی دریافت کند و از سوی دیگر تقویت هویت مقاومت شود.
بر پایه این گزارش: در ادامه «اصغر افتخاری» طی سخنانی اظهار کرد: اگر از منظر مقوله ابتکار، جریان تغییر و تحولات علمی را در جوامع انسانی مد نظر بگیریم؛ معمولا افراد و نهادهایی دارای تاثیرات بالایی بودند که توانستند از توان ابتکار خود به تناسب شرایط و مقتضیات زمانی استفاده کنند؛ بنابراین اگر از این منظر به بازیگران حوزه علم نگاه کنیم چهار دسته هستند.
تولید علم و توسعه رابطه متقابل دارند
رئیس دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داد: یک دسته طراحان علم هستند که از قوه ابتکار به غایت استفاده می کنند و می توانند ریلگذاری علمی در جامعه انسانی انجام دهند اما آنچه در این دسته اهمیت دارد این است که تنها مبنا و آن ریل اولیه را میگذارند لذا آنها در واقع راهبر هستند و شیوه و جهت ها را معین میکنند، این دسته اندک هستند اما تاثیرات فراوانی دارند؛ اما دسته دوم راهبرانی هستند که رهبر مکمل هستند، آنان در استحکام و ترویج چارچوب اولیه بسیار تأثیرگذارند؛ دسته سوم کشورهای پیرو هستند که در همین جریان علم هستند اما آن را توسعه می دهند و برای این تئوریها وارد عرصه عمل میشوند؛ دسته چهارم مصرف کننده هستند و در بازار تولید علم نقش چندانی ندارند و خیلی وقت ها ظهور و نمود و خارجی فراوانی دارند اما در مسأله تولید علم و پیشگامی علم چیزی برای عرضه ندارند و به همین علت توسعه علمی آنها به وابستگی علمیشان منجر میشود.
وی گفت: این دستهبندی مهم است چراکه در کشور ما با توجه به رویکردی که نسبت به مسأله علم پیدا کردیم در واقع تلاش برای ورود به آن دسته و کلاس اول است و این یعنی باید حوزه ابتکارات علمی را ارج بنهیم، این نشان میدهد که نهادها و سازمان و شخصیتهایی را داشتیم که با این روحیه نهادینه شدند و تلاش کردند، قطعا قدرتآفرینی این مساله می تواند برای جامعه پاشنه باشد.
کانون اندیشه جوان در همه ادوار همواره شاخصه ابتکار را در فعالیتهایش دارا بود
افتخاری افزود: آنچه که در من در تاریخ کانون اندیشه جوان دیدم این است که از همان اوایل تاسیس کانون به طور قطع از شاخصهها و مولفه های ابتکاری برخوردار بود، این مساله که امروز متوجه شدیم که نسل جوان دارای ویژگی های منحصر به فردی است اهمیت دارد؛ موضوع دیگر آن است که نسل جوان سه دهه قبل اگرچه با نسل کنونی متفاوت بود اما زبان خاص و نظام تحلیلی خاصی داشت که فعلا به درست و غلط بودن آن کاری نداریم اما حرف این بود که اگر میخواهید با جوانان صحبت کنید باید الگوی متفاوتی را انتخاب کنید که کانون اندیشه جوان به این مسأله توجه کرد و من این پروژه (کانون) را برای نظام مورد توجه می دانم.
جامعه علمی در جمهوری اسلامی نیازمند تقویت این روحیه ابتکاری است
رئیس دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: حفظ این دستاورد و اینکه بتواند مولفههای ابتکاری را صیانت کند ضرورت دارد؛ ابتکار به معنای ادامه حیات موثر است، جامعه علمی در جمهوری اسلامی نیازمند تقویت این روحیه ابتکاری است و طبیعتا انجام چنین فعالیتهایی برای آینده انقلاب ضروری است و امیدواریم که در دوره مدیریت جدید کانون شاهد باشیم که این رویکرد تقویت می شود.
در ادامه «سید حسین شهرستانی» از مدیران سابق کانون اندیشه جوان در مورد مفهوم جوانی، طی سخنانی کوتاه اظهار کرد: آنچه که پیشانی نوشت مجموعه کانون اندیشه جوان بوده و همواره میتواند باشد مساله فتوت است که غیر از شباب است فتوت در تاریخ ایران تا به امروز هویت دینی و شیعی ما و همان پرچمی است که ایران را در سطح جهانی نشان داده و آنچه که امروز به ایران افتخار میدهد و ایران کشور را مورد مباهات آزادگان جهان قرار داده همین جوانمردی است که در قبال مسأله فلسطین مطرح می شود؛ شاید نشود در نقشه شریعت با سایرین اشتراک داشته باشیم اما در نقطه فتوت می توانیم، فتوت عنصر هویتسازی است که ایران امروز با آن شناخته می شود.
در بخش دیگری از این آیین «سید حمیدرضا میررکنی» مدیر سابق کانون اندیشه جوان ضمن قدردانی از آیت الله رشاد؛ مجموعه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و واحدهای مختلف اظهار کرد: دکتر مصطفی غفاری که به عنوان مدیرعامل جدید کانون فعالیت خود را آغاز خواهد کرد دارای چند ویژگی است؛ نخست اینکه درک عمیقی از فضای دانشجویی داشته و خودش یک شخصیت علمی است؛ از سوی دیگر ذهن طراحی داشته و اهل صبوری در کار است و این ویژگی ها می تواند برای کانون اندیشه جوان یک سرمایه باشد.
بر پایه این گزارش: در ادامه «مصطفی غفاری» ضمن قدردانی از رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیران عامل سابق کانون اندیشه جوان در ادوار مختلف که در این مراسم حضور داشتند، گفت: کانون اندیشه جوان فرزند رشید پژوهشگاه است که میخواهد به دور از سنگ وارگی میزبان نسل جدید باشد؛ امید داریم که تا بهمن ۱۴۰۷ یعنی تا پنج سالگی انقلاب اسلامی، نقش خود را در ماموریت آغاز شده و بعضا نیمه رها شده آزاد اندیشه و تولید و توسعه دانایی در مدار دین به انجام برسانیم؛ باید باورای نسلهای اندیشه ورزان را گسترش دهیم و این راهی ندارد جز اینکه با تعامل و ارتباط با جوانی که جویای نقش خود زیر سایه ایران است بپردازیم.
نظر شما