به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، گاهی آنقدر نزدیکیم که فراموش میکنیم نگاه کنیم. واژههایی هستند که از بس بر زبان جاریاند، دیگر صدای آنها را نمیشنویم. «سلام» یکی از آن واژههاست؛ آرام و بیادعا، مثل نسیمی که از کنارمان میگذرد بیآنکه حضورش را بفهمیم. اما همین واژه، نام خداست. تکهای از ملکوت که در گفتوگوهای روزمره ما پنهان شده. همان نامی که پیامبر اسلام آن را تاج بر زبان گذاشت و امامان آن را گنجینهای از نور و ادب دانستند.
«سلام»، آغاز یک رابطه است، اما پایانش هم هست؛ ریشه در آسمان دارد و میوهاش بر زمین میروید. هر بار که آن را به زبان میآوریم، بیآنکه شاید بدانیم، نامی از نامهای پروردگار را زمزمه میکنیم و برای طرف مقابلمان سلامتی، امنیت، آرامش و عافیت طلب میکنیم.
سلام دریچهایست به فهمی تازه از معنویت در زندگی روزمره. واژهای که وقتی درست فهمیده شود، میتواند سلامت فرد، خانواده و جامعه را تضمین کند. همین واژهی ساده، اگر در جایگاهش قرار بگیرد، میتواند ستون تمدنی باشد که بر پایه احترام، آرامش، محبت و آگاهی بنا شده است.
این واژه همزمان، ذکر، دعا، تحیت، تربیت و هویت است؛ «سلام». واژهای که با آن به دنیا خوشآمد میگوییم، با آن بدرقه میکنیم، و گاه حتی با آن میگرییم. از منظر حجتالاسلام محمدحسین مدبر، امام جمعه جهرم، سلام واژهای برای آغاز گفتوگو و نامی از اسماء خداوند است. به گفته او «خداوند در پایان سوره مبارکه حشر خود را با هیجده نام معرفی کرده است. یکی از آن نامها، سلام است. این یعنی ما وقتی به هم سلام میکنیم، نام خدا را بر زبان میآوریم.»
در فرهنگ دینی ما، واژهها فقط وسیله نیستند، حامل معنا و روحاند. «سلام» در نگاه قرآن و سنت، تحیتی است که حامل رحمت، برکت و امنیت الهی است. این تحیت، از یک سو ادب گفتوگوست و از سوی دیگر، ذخیرهای از نور معرفت. به تعبیر مدبر: «سلام، نه صرفاً آدابی اجتماعی، بلکه ذکری الهی است که رسول اکرم (ص) آن را بسیار تکرار میکرد و همیشه آغازگر سلام بود. ایشان میفرمودند: من سلام دادن به کودکان را تا پایان عمر ترک نمیکنم.»
اما این ادب، آرامآرام در فرهنگ امروز کمرنگ شده است. اگرچه هنوز رسم دیدارها با «سلام علیکم» آغاز میشود، اما بسیاری ترجیح میدهند معادلهایی همچون «درود» را جایگزین کنند؛ غافل از آنکه با این تعویض، بار قدسی و معنوی سلام از بین میرود. «عدهای اصرار دارند بگویند "درود بر شما"، اما این دیگر ذکر الهی نیست. امام حسین (ع) فرمودند: برای سلام هفتاد حسنه نوشته میشود، ۶۹ حسنه برای کسی است که سلام را آغاز میکند و تنها یک حسنه برای پاسخدهنده.»
سلامت در آینه سلام
سلام، واژهای است ریشهدار در اصلِ «سلامت». این پیوند میان زبان و زندگی، از دیگر ابعاد تحلیل امام جمعه جهرم است. به باور او، سلام نه فقط دعا برای سلامت جسم، بلکه تمنای سلامت در همه ابعاد انسانی است. «روزی انسانها فکر میکردند سلامتی یعنی نداشتن بیماری. بعدها فهمیدند سلامت روان هم مهم است. بعدتر، بُعد اجتماعی را شناختند. امروز سازمان بهداشت جهانی میگوید، سلامت معنوی هم مهم است. دین ما حتی بعد اخرویِ سلامت را هم در نظر گرفته است.»
او از دعای پیامبر اکرم (ص) یاد میکند: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْعَفْوَ وَ الْعَافِیَةَ... وَ السلامة فی نفسی. این تاکید بر «سلامت جان» در کنار سلامت جسم و روح، نشانی از نگاه ژرف دین اسلام به آرامش و سلامت وجودی انسان است.
سلام، شعاری برای یک امت
در کنار حجاب که پرچم بیرونی دیانت است، سلام نیز بهعنوان شعاری معنوی شناخته میشود. شعاری برای نشان دادن هویت ایمانی، ادب ارتباط و احترام متقابل. «پیامبر(ص) فرمودند اگر از یک طرف درخت عبور کردید و برادر دینیتان را دیدید، سلام کنید؛ وقتی از سمت دیگر برگشتید و دوباره او را دیدید، باز هم سلام کنید. خجالت نکشید، این شعار امت اسلام است.»
امام جمعه جهرم تأکید دارد که باید از سنین پایین، ادب سلامدادن را به کودکان یاد دهیم؛ همانطور که پدران و مادران قدیم بر این مسئله پای میفشردند. فرهنگ سلام، باید بار دیگر در محافل دینی، مدارس، خانوادهها و فضای عمومی جامعه بازخوانی شود. «سلام فقط کلمهای برای معاشرت نیست؛ تمنای ما از خداوند است برای آنکه طرف مقابل را با اسم سلامش دربر بگیرد؛ یعنی سراسر زندگیاش را سرشار از آرامش و سلامت کند.»
تحیت خداوند، فرهنگ امت
سلام، تحیت خداوند به اهل بهشت است. «تحیتُهُم فیها سلام». این واژه از زمین تا آسمان بُرد دارد. از کوچههای خاکی جهرم تا باغهای بهشت. و چه زیباست که امت اسلام با واژهای وارد گفتوگو میشود که در سرآغاز خلقت و در انجام قیامت، درخشیده و خواهد درخشید.
امام جمعه جهرم در پایان، این دعا را به عنوان پیام نهایی بر زبان میآورد: «انشاءالله خداوند به همه ما توفیق دهد که با نام زیبای خود، یعنی سلام، انس بگیریم و این ذکر الهی را در روابطمان جاری کنیم.»
نظر شما