خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم- سبک زندگی از دیرباز بهعنوان یکی از مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار بر سلامت جسم و روان انسان مورد توجه اندیشمندان، پزشکان و متفکران دینی بوده است.
در میان آموزههای دینی اسلام، سبک زندگی بهمعنای مجموعهای از رفتارها، باورها و عادات فردی و اجتماعی تعریف میشود که باید با مبانی شریعت و ارزشهای الهی همخوانی داشته باشد. دین مبین اسلام، نهتنها به عبادات فردی و اجتماعی توجه دارد، بلکه برای تمام ابعاد زندگی انسان، از خوردن و آشامیدن گرفته تا خواب، بیداری، شادی، غم، دعا، معنویت، روابط اجتماعی و حتی آداب سفرهنشینی، دستوراتی دقیق و راهبردی ارائه داده است.
در این میان، آموزههای اهلبیت علیهمالسلام، بهویژه امام رضا علیهالسلام، جایگاه ویژهای در تبیین اصول سبک زندگی اسلامی و سلامتمحور دارند. امام هشتم(ع) در سدهی دوم هجری، در شرایطی زیست که تمدن اسلامی با موج گستردهای از علوم وارداتی مواجه بود و پرسشهای زیادی درباره نسبت دین و دانش، بهویژه دانش طب، مطرح میشد.
ایشان با تکیه بر وحی الهی و بهرهگیری از دانش خدادادی، توانستند منظومهای منسجم از اصول سلامت، تغذیه، بهداشت و تعادل روح و جسم ارائه کنند که امروزه نیز بهعنوان مبانی "طب اسلامی" مورد توجه پژوهشگران و پزشکان قرار دارد.
کتاب شریف «رساله ذهبیه»، که به درخواست مأمون عباسی و به قلم امام رضا(ع) نگاشته شد، سندی گرانبها از دیدگاههای طبی ایشان به شمار میرود و همچنان الهامبخش نسلهای مسلمان در حوزه تغذیه سالم، پیشگیری از بیماری، و زیستسالم مبتنی بر معنویت است.
از منظر امام رضا(ع)، تغذیه صحیح، رعایت تعادل در خوردن و آشامیدن، پرهیز از پرخوری، مصرف خوراکیهای مفید مانند میوهها، سبزیجات، حبوبات، عسل، سرکه و روغن زیتون، همراه با آرامش روحی، ذکر خداوند، دعا، صبر و شکرگزاری، از ارکان اصلی سلامت فرد و جامعه است. در واقع، حضرت با نگاهی عمیق به پیوند میان جسم و روح، الگویی کامل برای سبک زندگی ارائه میدهند که نهتنها جنبههای مادی انسان، بلکه ابعاد معنوی، روانی و اجتماعی او را نیز دربرمیگیرد.
*بررسی دیدگاههای طبی و معنوی امام رضا(ع) در سبک زندگی اسلامی
حجتالاسلام ابراهیم امینیمهر، استاد حوزه علمیه تخصصی امیرالمؤمنین(ع) بیرجند، در گفتوگو با خبرنگار شبستان، به تبیین دیدگاههای امام رضا(ع) در خصوص سبک زندگی سالم، تغذیه، زمانبندی خواب و غذا، طب اسلامی و نقش دعا در سلامت پرداخت.
وی در ابتدای این گفتوگو با اشاره به تأکید امام رضا(ع) بر سبک زندگی دینی و اثر آن بر سلامت جسم و روان گفت: امام رضا(ع) سبک زندگی سالم را مبتنی بر رعایت اصول دینی میدانند. بهعنوان نمونه، سپاسگزاری در برابر نعمتها، مصرف صحیح آنها، صبر در برابر مشکلات، گذشت از خطاهای دیگران و عمل به احکام شرع، از جمله مؤلفههایی هستند که موجب آرامش در زندگی و در نتیجه سلامت جسم و روان میشوند.
*توصیههای تغذیهای امام رضا(ع) برای زندگی سالم
استاد حوزه علمیه امیرالمومنین(ع) با اشاره به دیدگاههای طبی امام رضا(ع) افزود: تغذیه مناسب یکی از پایههای سلامتی از منظر آن حضرت است. امام رضا(ع) معتقدند کمخوری، پرهیز از پرخوری و رعایت تعادل در خوردن و آشامیدن موجب طول عمر و پیشگیری از بیماریها میشود. ایشان همچنین توصیه میکنند که قبل از سیر شدن، دست از غذا بکشیم و شام سبک و زودهنگام بخوریم.
وی با اشاره به مضرات نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از غذای گرم خاطرنشان کرد: امام رضا(ع) تأکید دارند که آب سرد بعد از غذای داغ باعث فساد دندانها میشود و تغذیه باید با توجه به شرایط بدن، فصل سال و میزان فعالیت هر فرد تنظیم گردد.
*رساله ذهبیه؛ میراث ماندگار طب اسلامی
حجت الاسلام امینیمهر درباره جایگاه کتاب «رساله ذهبیه» گفت: این کتاب که به درخواست مأمون عباسی توسط امام رضا(ع) نگاشته شده، مجموعهای ارزشمند از دیدگاههای طبی آن حضرت است. رساله ذهبیه مباحث متنوعی همچون تغذیه سالم، رعایت بهداشت، درمان با گیاهان دارویی و رژیم غذایی متناسب با فصلها و سنین مختلف را در بر دارد.
وی درباره نظم زیستی از نگاه امام هشتم(ع) گفت: امام رضا(ع) توصیه میکنند تنها هنگام گرسنگی غذا بخوریم و پیش از سیر شدن، غذا را ترک کنیم. خوردن شام سبک در اوایل شب و نهی از خوابیدن بدون شام از دیگر توصیههای ایشان است. همچنین امام(ع) خواب بلافاصله پس از غذا را مضر میدانند و فرمودهاند دو ساعت بعد از غذا بیدار باشید.
*خوراکیهای مفید از منظر امام رضا(ع)
حجت الاسلام امینیمهر افزود: امام رضا(ع) به مصرف میوهها، خشکبار، سبزیجات، سرکه و روغن زیتون تأکید داشتهاند. ایشان سفره بدون سبزی را نمیپسندیدند و خوراکیهایی مانند خرما، انار، انجیر، مویز، عسل و حبوبات گرم را برای تقویت بدن و روح مفید میدانستند.امام رضا(ع) به مصرف میوهها، خشکبار، سبزیجات، سرکه و روغن زیتون تأکید داشتهاند. ایشان سفره بدون سبزی را نمیپسندیدند و خوراکیهایی مانند خرما، انار، انجیر، مویز، عسل و حبوبات گرم را برای تقویت بدن و روح مفید میدانستند.
وی ادامه داد: امام رضا(ع) معتقد بودند در فصلهای سرد باید غذاهای مولد حرارت مانند انگور و انار مصرف شود. همچنین از نوشیدن آب سرد پس از غذای شیرین یا گرم بهدلیل آسیب به دندانها پرهیز دادهاند.
*تأکید بر نقش دعا و معنویت در سلامت روح و جسم
این استاد حوزه در بخش پایانی گفتوگو، به اهمیت دعا و ارتباط با خداوند در حفظ سلامت اشاره کرد و گفت: از منظر امام رضا(ع)، دعا و معنویت نقش کلیدی در آرامش روان دارند و سلامت روحی تأثیر مستقیمی بر سلامت جسمی میگذارد. دعا، توکل، ایمان، توبه و تلاوت قرآن از عوامل کاهش استرس و افزایش نشاط روانی هستند. ذکر خدا آرامبخش دلهاست و دعای جمعی نیز برکت بیشتری دارد.
نظر شما