خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم- تربیت فرزند، از بنیادیترین و تأثیرگذارترین مسئولیتهایی است که بر عهده والدین نهاده شده است.
این وظیفه صرفاً به آموزش مهارتهای زندگی محدود نمیشود، بلکه در ساحتهای عمیقتری مانند تربیت دینی، اخلاقی، اجتماعی و حتی تربیت فکری و روانی نیز گسترش مییابد. جامعهای سالم و متعالی، محصول خانوادههایی است که اصول صحیح تربیت را در پرورش نسل آینده رعایت کرده باشند.
در میان منابع اسلامی، «نهجالبلاغه» بهعنوان گنجینهای ارزشمند از سخنان، نامهها و حکمتهای امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، جایگاهی ممتاز در حوزه تربیت دارد «نهجالبلاغه» بهعنوان گنجینهای ارزشمند از سخنان، نامهها و حکمتهای امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، جایگاهی ممتاز در حوزه تربیت دارد. این کتاب نه تنها نگاهی تئوریک به مفاهیم تربیتی دارد، بلکه دستورالعملهای دقیق و تجربهشدهای را برای والدین و حتی فرزندان ارائه میدهد.
در همین راستا، حجتالاسلام سیدمحمود حسینی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری شبستان از خراسان جنوبی، به تبیین ابعاد مختلف تربیت فرزند از منظر نهجالبلاغه پرداخت. این گفتوگو نشان میدهد که نگاه امام علی (ع) به مسئله تربیت فرزند، نگاهی جامع، کاربردی و متعادل است که همه ابعاد وجودی انسان را در نظر دارد.
توصیههای امیرالمؤمنین (ع) به والدین: تربیت، وظیفهای چندبُعدی
حجتالاسلام حسینی در آغاز سخنان خود به بررسی اولین بُعد تربیتی در نهجالبلاغه پرداخت و گفت: یکی از وجوه مهم تربیت در نهجالبلاغه، توصیههای مستقیمی است که حضرت امیرالمؤمنین (ع) به والدین در خصوص تربیت فرزندان دارند. یکی از وجوه مهم تربیت در نهجالبلاغه، توصیههای مستقیمی است که حضرت امیرالمؤمنین (ع) به والدین در خصوص تربیت فرزندان دارند. این توصیهها شامل ابعاد مختلفی از جمله تربیت دینی، اخلاقی، اجتماعی، فکری و حتی روانشناختی است.
وی با تأکید بر اهمیت تربیت دینی، افزود: در روایات آمده است که فرزندان خود را تربیت کنید و به آنها فقه بیاموزید. منظور از فقه، تنها احکام شرعی نیست، بلکه همه آن چیزی است که در زندگی دینی فرزند لازم است؛ از جمله شناخت خدا، معاد، نبوت و مسئولیتهای شرعی.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: پدر و مادر باید نخستین آموزگاران ایمان و توحید برای فرزند باشند. این آموزش، صرفاً کلامی نیست، بلکه باید با رفتار و سبک زندگی والدین در هم تنیده باشد.
تربیت اخلاقی؛ تقویت رفتارهای انسانی و پسندیده
حجتالاسلام حسینی به بُعد اخلاقی تربیت اشاره کرد و گفت: امام علی (ع) بر دوری از تندخویی، پرخاشگری و رفتارهای آزاردهنده تأکید دارند.
وی در ادامه عنوان کرد: این نشان میدهد که والدین باید الگوی اخلاقی مناسبی برای فرزندان باشند. تربیت اخلاقی یعنی تربیت بر پایه مهربانی، فروتنی، صداقت، کنترل خشم و ادب. والدین باید الگوی اخلاقی مناسبی برای فرزندان باشند. تربیت اخلاقی یعنی تربیت بر پایه مهربانی، فروتنی، صداقت، کنترل خشم و ادب.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نیاز فرزندان به آموزش آداب معاشرت، گفت: تربیت اجتماعی نیز از محورهای اصلی توصیههای حضرت است. نوع برخورد با همسایه، دوست، معلم، همکار، پدر و مادر، یا حتی شرکت در جلسات عمومی، همگی باید با رعایت ادب و احترام باشد. نهجالبلاغه در این زمینه بهروشنی راهنمایی کرده است.
تربیت فکری، عاطفی و جنسی در سایه تعالیم علوی
حجتالاسلام حسینی به ابعاد دیگری نیز اشاره کرد و گفت: در کلام حضرت علی (ع) میتوان اشاراتی به لزوم تربیت فکری و حتی تربیت جنسی نیز مشاهده کرد.
وی ادامه داد: برای مثال، نحوه مواجهه با نافرمانی فرزند و توصیه به قهر کوتاهمدت بهجای تنبیه بدنی، یک نگاه روانشناختی عمیق به تربیت است. این نشان میدهد که تربیت فقط مربوط به گفتار و اعمال نیست، بلکه با درک روانشناسی کودک نیز باید همراه باشد.
نامه ۳۱ نهجالبلاغه؛ الگویی کامل برای والدین و فرزندان
استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: مهمترین نمود تربیت فرزند در نهجالبلاغه را میتوان در نامه ۳۱ حضرت علی (ع) به فرزندش امام حسن (ع) دید. مهمترین نمود تربیت فرزند در نهجالبلاغه را میتوان در نامه ۳۱ حضرت علی (ع) به فرزندش امام حسن (ع) دید.
حجت الاسلام حسینی ادامه داد: این نامه یک وصیتنامه جامع است که در آن حضرت از تجربههای خویش بهره میگیرد و بهعنوان یک پدر دلسوز، مجموعهای از توصیههای اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و فردی را خطاب به فرزندش بیان میدارد.
وی در ادامه بیان کرد: حضرت در ابتدای نامه میفرمایند که بهدلیل افزایش سن و کاهش توان جسمی و ذهنی، میخواهند حاصل تجربههای خویش را به فرزندشان منتقل کنند. این بیان، نشانهای از احساس مسئولیت و محبت پدرانهای است که در عین عقلانیت، از محبت سرشار است.
سیره عملی امام علی (ع) : تربیت در عمل، نه فقط در کلام
حجتالاسلام حسینی به سومین بعد تربیتی در نهجالبلاغه اشاره کرد و گفت: علاوه بر توصیههای کلامی، سیره عملی حضرت نیز در تربیت فرزندان بسیار درسآموز است.
استتد حوزه و دانشگاه ادامه داد: آن حضرت در رفتار با فرزندان، در تشویق آنها به علمآموزی، در ایجاد حساسیت نسبت به مسائل دینی و اخلاقی، یک الگوی عملی کامل برای والدین مسلمان بهجا گذاشتهاند.
این استاد حوزه در پایان گفت: امیدواریم خداوند متعال به همه ما توفیق دهد که عامل به معارف اهلبیت علیهمالسلام باشیم و در تربیت فرزندان خود، راه و روش امیرالمؤمنین علی علیهالسلام را سرمشق قرار دهیم. زیرا فرزندانی که در مکتب علوی تربیت میشوند، آیندهسازانی خواهند بود که هم دنیای خود را میسازند و هم آخرت خود را.
نظر شما