«محمدابراهیم سقزچی» در گفتوگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به نقش اساتید حوزه و دانشگاه برای جهتدهی به جامعه علمی کشور در شرایط بحرانی، اظهار کرد: در این راستا باید به چند نکته اشاره داشت؛ نخست خلأیی است که امروز تحت عنوان «راهبرد کلان» به آن نیاز داریم که طی آن باید با رویکرد استراتژیک مبادرت به شکلدهی شبکهای تخصصی از اساتید و دانشگاهها کرد تا هرکدام از دانشگاهها و بخشی از اساتید ما نقشآفرینان و کنشگران هوشمند در عرصه بحرانی و جنگی باشند که البته تبیین این موضوع به چند بخش نیاز دارد.
اهمیت شبکهسازی اساتید و دانشگاههای مختلف کشور برای جهتدهی جامعه در شرایط بحران
دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی افزود: بخش اول در راستای تحقق امر مذکور؛ شبکهسازی و تیمسازی تخصصی و بین رشتهای از رشتههای مختلف از فنی و مهندسی گرفته تا روانشناسی، جامعهشناسی، ارتباطات و رسانه و حتی رشته ادبیات است؛ به این معنا که هر دانشگاه و هر استادی به فراخور تخصص و بنابر ماموریت تخصصی خود با رویکرد مسئولیت اجتماعی بتواند نقشآفرینی فعالی داشته باشد یعنی بتوانیم از دانش تخصصی اساتید؛ در راستای تحقق ماموریت تخصصی دانشگاهها در کنترل و مدیریت بحرانها استفاده کنیم.
سقزچی تصریح کرد: به عنوان مثال در چند سال گذشته شرایط کرونایی پیش آمد که به ما واکسن ندادند و با تحریمهایی که داشتند عملا ما را آسیبپذیر کردند اما اساتید پزشکی و مدیران این حوزه توانستند با طراحی پروتکلهای درمانی و تولید واکسن و مدیریت بیمارستانها به شدت در زمینه مدیریت بحران ایفای نقش کنند و نَه تنها در این زمینه به نجات انسانهای مختلف کمک کردند که به عنوان الگوی موفقی نیز در سطح جهان معرفی شدند؛ مثال دیگر مهندسان دوران دفاع مقدس است که در رشتههای مختلف عمران، مکانیک و ... توانستند با تلفیق دانشها با طراحی سازههای مختلف اقدام به ساخت پلهای شناور و بسیاری از موارد دیگر داشته باشند که از نوآوری و خلاقیتهایی بود که در آن دوران اتفاق افتاد.
وی گفت: اکنون نیز در این برهه جنگ نرم و شناختی که با آن مواجهیم؛ اساتید رشتههای علوم سیاسی، ارتباطات، جامعهشناسی و روانشناسی میتوانند با ارایه تحلیلهای علمی و چندبُعدی به دانشجویان سبب شوند که این شبهات به حداقل تاثیرگذاری خود برسد و از سوی دیگر با پاسخ اقناعی نقش سرداری خود را در این جنگ نرم ایفا کنند؛ برای مثال همیشه به ما می گفتند مذاکره...؛ اما اینکه شما را با مذاکرات سرگرم کنند و هشت ماه در واقع در مورد ترور دانشمندان شما، اساتید و فرماندهای نظامیتان برنامهریزی و شبکه سازی برای این ترورها کنند در واقع برخوردی دوگانه بود نسبت به آن چیزی که مطرح میکردند.
با تولید محتوای علمی عملکرد سازمانهای بینالمللی نسبت به مساله هستهای ایران را نقد کنیم
دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی ادامه داد: سازمان ملل و آژانس انرژی اتمی هرگز نقش موثر و مثبتی برای کشوری مثل کشورما که به NPT پیوست نداشت؛ اما اسراییل به هیچکدام از این پروتکلها پایبند نبوده است؛ لذا نیازمند آن هستیم که اساتید در حوزه های روابط بین الملل، حقوق، علوم سیاسی با یک رویکرد علمی این پایهها را به چالش جدی بکشند و ما بتوانیم با تولید محتواهای علمی و در واقع با رویکردهای انتقادی این موضوعات را در جهان مطرح کرده و بالا ببریم؛ علاوه بر این اساتید ما در زمینههای جامعهشناسی و روانشناسی بتوانند به تحلیل های مختلفی دست یابند که نتیجه آن افزایش تابآوری اجتماعی باشد؛ در این میان حتی اساتید رشتههای ادبیات میتوانند با بازخوانی اشعار آیینی و حماسی بر شور این شعور انقلابی بیفزایند.
این پژوهشگر در ادامه به سلوک اخلاقی و رفتاری شهید طهرانچی و تنی چند از دانشمندان هستهای که در حملات چند روز اخیر رژیم صهیونیستی به مقام رفیع شهادت رسیدند، اشاره کرد و گفت: این بزرگواران سلوک رفتاریشان برای دانشجو میتواند نقش الگویی و مرجعیت علمی داشته باشد؛ به نظرم باید با یک نگاه چند بُعدی به مساله توجه کنیم چراکه معمولا میبینیم دانشجویانی که قشر نخبه و باهوش جامعه هستند هر استادی را به عنوان الگو انتخاب نمیکنند و حتی دید آنها بسیار تیزبین و دقیق بوده و رفتار هر استادی را بررسی میکنند؛ به عنوان مثال در کنار شاخصهای علمی، به شاخصهای اخلاقی استاد نیز توجه کرده و منش سادهزیستی و مردمداری و تعهدهای اخلاقی را در رفتارو منش استاد، نوع گفت وگو و نگاهش به دانشجو را نیز زیر نظر میگیرند و در میدان عمل به آن استاد امتیاز داده و او را ارزیابی می کنند؛ در نتیجه اساتیدی چون شهید چمران و شهید طهرانچی کسانی هستند که همزمان حافظان و توسعهدهندگان دانش هستند؛ آنها پاسدار اخلاق و از دغدغهمندان و مصلحان جامعهاند.
سقزچی افزود: رفتار این اساتید میتواند برای ما این پیام را داشته باشد که نیازمند بازتعریف مسئولیت اجتماعی اساتید هستیم تا بتوانیم الگوی تلفیقی سه گانهای را متشکل از ایمان، آموزش و پژوهش و البته مسئولیتپذیریهای اجتماعی و فرهنگی داشته باشیم، به بیان دیگر تخصص، ایمان و عمل را در کنار هم بیاوریم و این سه گانه در کنار تعهد منجر به شکلگیری علم نافع و عملگرایی نافع شود که مصداق بارز آن را در شهید چمران شاهد بودیم؛ استادی که در کنار مرجعیت علمی و دانشی که داشت؛ آن دغدغهمندی و مسئولیت اجتماعی که در وجود خود احساس کرد باعث شد که از آمریکا به لبنان و بعد به ایران و سپس به پاوه برود و در اوج شرایط سخت جنگی هرگز جایگاه و درجه ظاهری و مقاماش باعث شد نشد که از دغدغهها و آرمانهایش دست بردارد؛ من فکر می کنم اساتیدی چون شهید طهرانچی نیز این چنین بودند و دغدغه رسیدن به آرمان ها را داشتند و حقیقتا شاهد بودیم که دکتر طهرانچی در دانشگاه آزاد اسلامی چگونه تلاش کرد تا این آرمانها محقق شوند.
دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی در مورد وظیفه نهادهای علمی برای تقویت روحیه جامعه حوزوی و دانشگاهی در شرایط فعلی اظهار کرد: به نظرم شاید بهترین راهبرد در این عرصه؛ مشارکتپذیری اساتید حوزه و دانشگاه در حل مسایل پیش رو باشد؛ ما رفته رفته دچار بحران های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و موضوعات دیگر میشویم که شدت آن نسبت به قبل بیشتر خواهد شد و دشمن روی آن نقاط تمرکز خواهد کرد لذا اگر بتوانیم یک زمینه مشارکت را برای حضور اساتید و دانشگاهها برای حل این مسال داشته باشیم در واقع شاید بهترین راهبردی باشد که به بهتر شدن روحیه اساتید کمک میکند.
اساتید حوزه و دانشگاه باید در شرایط مختلف در حل مسایل کشور مشارکت کنند
وی خاطرنشان کرد: در عین حال این مشارکت میتواند در عرصه تعامل حوزه و دانشگاه نیز موثر باشد؛ از سوی دیگر اساتید حوزوی ما می توانند به پایه های فقهی و معارفی موضوعات بپردازند و با نگاه کاربردی به ابعاد عینی مساله توجه کنند؛ از نظر من تلفیق و ضرب دانش در ارزش به حل برخی مسایل اجتماعی کمک می کند و همه آنها زمانی محقق می شود که اساتید حوزه و دانشگاه احساس مشارکت در مسائل و بحران ها را داشته باشند؛ به بیان دیگر آنها باید احساس کنند که مشارکتشان در حل مسائل و بحرانهای پیش رو نگاه کوتاه مدت و نگاه ابزاری به آنها نیست بلکه باید به خوبی درک کنند که در این صحنه و میدان؛ جامعه و نظام آنها را به عنوان بازیگران اصلی قبول دارد و آنها دارند به نفش آفرینی خودشان لبیک میگویند.
نظر شما