به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از برجستهترین نهادهای علمی و پژوهشی کشور، همواره در کنار دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و بخش صنعت، نقش مهمی در هدایت علمی و فناوری ایران ایفا کرده است. با گذر زمان و بازتعریف مأموریتهای علمی و اجتماعی خود، این نهاد با تحولات مدیریتی و ساختاری عمیقی روبهرو شده که انعکاسدهنده تمایل به نوسازی، تخصصیشدن و هماهنگی بیشتر با نیازهای روز کشور است.
در سالهای اخیر، با حضور مجموعهای از دانشمندان و مهندسان باسابقه در رأس فرهنگستان، رویکرد این نهاد به سمت مسئلهمحوری، کاربردیسازی دانش و تعامل مستمر با بخشهای تصمیمگیری و اجرایی کشور سوق پیدا کرده است. گروه علوم مهندسی نیز در این راستا، با بازنگری در برنامهها و اولویتهای خود، تلاش کرده تا به چالشهای فنی و مهندسی کشور با دیدی جامع و عملی پاسخ دهد.
«سعید سهرابپور»، رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم، به بررسی تحولات اخیر این نهاد، نقش آن در حل چالشهای مهندسی کشور، وضعیت فعلی رشتههای مهندسی و راهکارهای توسعه پایدار علوم مهندسی در ایران پرداخته است که در ادامه حاصل نظرات او را میخوانید:
«سعید سهراب پور» با بیان اینکه گروه مهندسی در ساختار فرهنگستان علوم، یکی از قدیمیترین و ریشهدارترین گروهها محسوب میشود، اظهار کرد: این سابقه طولانی، به گروه مهندسی این امکان را داده است که در طول سالیان متمادی، نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت علوم مهندسی در کشور ایفا کند.
اعطای جایزه سالانه بهترین مهندس کشور
رییس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم ادامه داد: از جمله مأموریتهای اصلی گروه مهندسی میتوان به شناسایی و تقدیر از نخبگان و پیشگامان عرصه مهندسی اشاره کرد؛ گروه مهندسی، با هدف ارتقای سطح علمی و تشویق نخبگان، سالانه جایزهای را به بهترین مهندس کشور، بهترین استاد مهندسی و بهترین پژوهشگر جوان مهندسی اعطا میکند. این جایزه، به عنوان معیاری برای تجلیل از فعالان برجسته در این عرصه، شناخته میشود و نقش مهمی در ایجاد انگیزه و رقابت سازنده در بین مهندسان ایفا میکند.
وی گفت: بررسی چالشها و مسائل مبتلابه جامعه و ارائه راهکارهای علمی و عملی گروه مهندسی است که با بهرهگیری از دانش و تخصص اعضای خود، به بررسی دقیق مسائل و چالشهای مختلف در حوزههای مهندسی پرداخته و تلاش میکند تا با ارائه راهکارهای مبتنی بر دانش فنی و تجربیات عملی، به حل این مشکلات کمک کند. این پیشنهادات، پس از بررسیهای کارشناسانه، به مراجع ذیصلاح ارائه شده و انتظار میرود که در سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای کلان کشور، مورد توجه قرار گیرند.
هم افزایی و تعامل با نهادهای علمی و صنعتی در راستای توسعه علوم مهندسی
سهراب پور افزود: ارتقای سطح علمی و فنی مهندسان کشور از دیگر فعالیت های گروه مهندسی به شمار میرود؛ ما با برگزاری سمینارها، کنفرانسها و کارگاههای آموزشی، به تبادل اطلاعات و تجربیات بین مهندسان کمک کرده و در جهت ارتقای سطح علمی و فنی آنها تلاش میکنیم؛ از سوی دیگر همکاری با سایر نهادهای علمی و صنعتی، با ایجاد ارتباط و تعامل با سایر نهادهای علمی و صنعتی، به منظور استفاده از ظرفیتهای موجود کشور در جهت توسعه و پیشرفت علوم مهندسی، از جمله دیگر اقدامات گروه مهندسی فرهنگستان علوم محسوب میشود.
بررسی بهینهسازی مصرف انرژی و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر
رییس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم در ادامه در مورد اولویتهای این گروه گفت: با توجه به چالشهای موجود در حوزه انرژی، گروه مهندسی تلاش میکند تا با بررسی دقیق مسائل مربوط به تولید، توزیع و مصرف انرژی، راهکارهای مناسبی برای بهینهسازی مصرف انرژی و توسعه منابع انرژیهای تجدیدپذیر ارائه دهد؛ این گروه همچنین با بررسی و ارزیابی فناوریهای نوین در حوزههای مختلف مهندسی، تلاش میکند تا زمینههای لازم برای انتقال و بومیسازی این فناوریها در کشور را فراهم کند؛ از سوی دیگر گروه مهندسی، با بررسی مسائل مربوط به آلودگی هوا، آلودگی آب و سایر مشکلات زیستمحیطی، تلاش میکند تا راهکارهای مناسبی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار ارائه دهد.
نگاه متفاوت دکتر مخبر دزفولی به فعالیتها و کارکردهای گروههای علمی در فرهنگستان
وی ادامه داد: دکتر مخبر دزفولی، به عنوان ریاست فرهنگستان علوم، تحولی مثبت و سازنده در این نهاد علمی به شمار میرود، چراکه ایشان با دارا بودن سوابق درخشان مدیریتی در سطوح عالی کشور و اشراف کامل بر مسائل و چالشهای گوناگون، دیدگاههای ارزشمندی را به فرهنگستان علوم تزریق کرده و زمینهساز تحولات مثبتی در رویکردها و فعالیتهای این نهاد شده است، همچنین به واسطه تجربیات طولانی خود در مدیریت کلان کشور، شناخت دقیقی از مسائل و چالشهای علمی و فنی موجود در کشور داشته و با دغدغهای مضاعف، پیگیر پیشنهادات و راهکارهای ارائه شده از سوی گروههای علمی فرهنگستان است، ایشان با اعتقاد راسخ به ضرورت تعامل سازنده بین فرهنگستان علوم و سایر نهادهای دولتی و صنعتی، تلاش فراوانی را برای ارتقای سطح این ارتباطات به کار بسته است که این تلاشها، زمینهساز تعامل مؤثرتر و هدفمندتر بین فرهنگستان و دستگاههای اجرایی کشور شده و امکان بهرهگیری بهینه از ظرفیتهای علمی و کارشناسی این نهاد را فراهم کرده است.
تشکیل کارگروه برای حل مسأله ناترازی برق در کشور
رییس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم تصریح کرد: دکتر مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت پژوهشهای کاربردی و مسئلهمحور، گروههای علمی فرهنگستان را تشویق و ترغیب کرد تا فعالیتهای خود را بر حل مسائل و چالشهای واقعی جامعه متمرکز کنند که این رویکرد، باعث شده است که پژوهشهای انجام شده در فرهنگستان، از اثربخشی بیشتری برخوردار بوده و به حل مشکلات کشور کمک شایانی داشته باشند؛ به عنوان نمونهای از تأثیرات مثبت حضور ایشان در فرهنگستان علوم، میتوان به تشکیل کارگروه تخصصی برای بررسی مسئله ناترازی برق در کشور اشاره کرد که ایشان با تأکید بر اهمیت این موضوع و ضرورت ارائه راهکارهای علمی و عملی برای حل آن، از گروه مهندسی خواستند تا با تشکیل کارگروهی متشکل از متخصصان برجسته در حوزه مهندسی برق، به بررسی دقیق این مسئله پرداخته و راهکارهای مناسبی را ارائه دهد. این کارگروه، با جدیت مشغول فعالیت است و امیدواریم که نتایج آن، به حل این چالش مهم در کشور کمک کند.
چالشهای جدی در جذب نخبگان به رشتههای مهندسی
وی در بخش دیگری از مباحث خود در مورد چالشهایی که در حوزه مهندسی و به طور خاص، در جذب نخبگان و استعدادهای برتر به این رشتهها وجود دارد، گفت: متأسفانه، در سالهای اخیر شاهد کاهش اقبال جوانان به رشتههای مهندسی بودهایم. این امر، یک زنگ خطر جدی برای آینده علمی و صنعتی کشور محسوب میشود و میتواند تبعات ناگواری را در پی داشته باشد؛ البته به نظرم دلایل متعددی برای این کاهش انگیزه وجود دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان به وضعیت نامناسب بازار کار و عدم تناسب بین آموزشهای دانشگاهی و نیازهای صنعت اشاره کرد؛ فارغالتحصیلان بسیاری از رشتههای مهندسی، پس از اتمام تحصیلات خود، با مشکل یافتن شغل مناسب و مرتبط با تخصص خود مواجه هستند.
سهراب پور گفت: وضعیت نامطلوب بازار کار باعث دلسردی جوانان و کاهش انگیزه آنها برای تحصیل در این رشتهها میشود؛ همچنین، عدم تناسب بین آموزشهای دانشگاهی و نیازهای واقعی صنعت، باعث میشود که فارغالتحصیلان مهندسی، آمادگی لازم برای ورود به بازار کار را نداشته باشند، از سوی دیگر حقوق و مزایایی که به مهندسان پرداخت میشود، در مقایسه با سایر مشاغل و همچنین با سطح تحصیلات، تخصص و تلاش آنها، ناچیز است و این امر، باعث میشود که بسیاری از نخبگان و فارغالتحصیلان برجسته، به دنبال مشاغل دیگری با درآمد بالاتر باشند و از فعالیت در حوزههای مهندسی، صرفنظر کنند.
دانشگاهها با کمبود تجهیزات برای رشتههای مهندسی مواجهند
رییس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم ادامه داد: از طرفی متأسفانه، در جامعه ما تصویر دقیقی از نقش و جایگاه مهندسان وجود ندارد و تلاشهای این قشر فرهیخته، آنگونه که شایسته است، دیده نمیشود. بسیاری از افراد، مهندسی را صرفاً یک شغل فنی و کماهمیت تلقی میکنند، در حالی که مهندسان، نقش کلیدی و تعیینکنندهای در توسعه و پیشرفت کشور ایفا میکنند؛ همچنین بسیاری از دانشگاههای کشور، با کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی مواجه هستند. این امر، باعث میشود که دانشجویان مهندسی، نتوانند آموزشهای لازم را به نحو مطلوب دریافت کرده و در فعالیتهای پژوهشی پیشرو شرکت کنند؛ نظام آموزشی ما، بیشتر بر آموزشهای نظری و حفظیات تأکید دارد و کمتر به کارآفرینی، نوآوری و خلاقیت توجه میکند. این امر، باعث میشود که فارغالتحصیلان مهندسی، توانایی لازم برای ایجاد کسب و کارهای جدید و نوآورانه را نداشته باشند.
اهمیت و لزوم حمایت از شرکتهای دانش بنیان/ضرورت تجاری سازی ایدههای نوآورانه
وی در مورد نقش دولت، دانشگاهها، صنعت و سایر نهادهای مرتبط و اقداماتی که آنها برای رفع این چالشها در رشتههای مهندسی میتوانند انجام دهند، اظهار کرد: برای حل این مشکل پیچیده و چندوجهی، نیازمند برنامهریزی دقیق و مدون و همچنین، اقداماتی اساسی و هماهنگ در سطوح مختلف هستیم؛ به نظرم شرکتهای دانشبنیان، نقش مهمی در ایجاد اشتغال برای فارغالتحصیلان مهندسی، تجاریسازی ایدههای نوآورانه و ارتقای سطح فناوری کشور دارند؛ دولت باید با ارائه حمایتهای مالی، تسهیلات و مشوقهای لازم، از این شرکتها پشتیبانی کند و شرایط لازم برای رشد و توسعه فعالیت آنها را فراهم نماید.
سهراب پور ادامه داد: اصلاح نظام حقوق و دستمزد و ایجاد تعادل بین درآمد و هزینههای زندگی مهندسان یکی دیگر از این راهکارهاست، حقوق و مزایایی که به مهندسان پرداخت میشود، باید متناسب با سطح تحصیلات، تخصص، تجربه و مسئولیتهای آنها باشد. همچنین، باید تلاش شود تا با ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر و متنوعتر، بازار کار مهندسی رونق یابد و زمینه برای افزایش درآمد مهندسان فراهم شود.
رییس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم گفت: باید با استفاده از ابزارهای مختلف رسانهای، تصویر صحیحی از نقش و جایگاه مهندسان در جامعه ارائه شود و تلاشهای این قشر فرهیخته در جهت توسعه و پیشرفت کشور، به اطلاع عموم مردم رسانده شود. همچنین، باید به جوانان نشان داد که تحصیل در رشتههای مهندسی، میتواند فرصتهای شغلی متنوع و پردرآمدی را برای آنها فراهم کرده و زمینهساز ایفای نقش مؤثر در ساختن آیندهای بهتر برای کشور باشد؛ از سوی دیگر ارتباط نزدیک و سازنده بین صنعت و دانشگاه، میتواند باعث شود که آموزشهای مهندسی، با نیازهای واقعی بازار کار همسو شوند و فارغالتحصیلان، با آمادگی بیشتری وارد بازار کار شوند. همچنین، این ارتباط، میتواند فرصتهای کارآموزی و پژوهشی مناسبی را برای دانشجویان مهندسی فراهم کرده و زمینه را برای کسب تجربیات عملی و آشنایی با محیط کار، فراهم کند.
نظام آموزشی باید به سمت آموزشهای مسأله محور و مبتنی بر کارآفرینی و نوآوری حرکت کند
سهراب پور افزود: دولت باید با اختصاص بودجه کافی، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی لازم را برای دانشگاهها فراهم نماید تا دانشجویان مهندسی بتوانند آموزشهای لازم را به نحو مطلوب دریافت کرده و در فعالیتهای پژوهشی پیشرو شرکت کنند، نظام آموزشی ما، باید به سمت آموزشهای مسئلهمحور و مبتنی بر کارآفرینی و نوآوری حرکت کند و دانشجویان را تشویق نماید تا با ارائه ایدههای خلاقانه و نوآورانه، به حل مشکلات جامعه کمک کنند و کسب و کارهای جدیدی را ایجاد نمایند.
وی گفت: برگزاری مسابقات و جشنوارههای علمی در حوزه مهندسی، میتواند باعث ایجاد انگیزه و شور و نشاط در بین جوانان شود و زمینه را برای شناسایی و تقدیر از نخبگان و استعدادهای برتر در این عرصه فراهم کند؛ حل چالشهای حوزه مهندسی و ارتقای جایگاه این رشته در کشور، نیازمند عزم ملی و همکاری همهجانبهی دولت، دانشگاهها، صنعت، نخبگان و سایر نهادهای مرتبط است. با تلاش و همدلی، میتوانیم زمینههای لازم را برای توسعه و پیشرفت علمی، صنعتی و اقتصادی کشور فراهم کرده و آیندهای روشنتر برای نسلهای آینده رقم بزنیم.
نظر شما