به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، مردم، شهر را میسازند؛ نه آجرها، نه آسفالتها، نه ساختمانهای بلند. هرچند سیمان و سنگ و فولاد ستونهای شهرند، آنچه به یک شهر معنا میدهد، جانِ جاری در کوچههاست؛ جانِ محلهها. شهری که نبضش در مسجد میزند و کوچههایش با صدای کودکان زنده است، شهریست که هنوز از نفس نیفتاده.
شیراز، این روزها خودش را در آینهای متفاوت میبیند. در چشمهای اهالی یک محله، در شبستان زیبای مسجدی قدیمی که هنوز چراغش خاموش نشده، در لبخند نوجوانی که برای اولینبار در کلاس فرهنگی مسجدش شرکت میکند.
در شیراز، مدیریت شهری تصمیم گرفته داستان توسعه را از نقطهای تعریف کند که دیگران کمتر به آن برگشتهاند: از مسجد. این بار، برنامهریزیها از دل نقشههای سرد و مهندسیشده عبور کردهاند و به فضای گرم و صمیمی مساجد رسیدهاند. مسجد، دوباره شده است سنگ بنای ارتباط، همبستگی و تغییر.
شهرداری شیراز به دنبال آن است که به شهروندان بگوید: توسعه، یعنی احترام به جغرافیای احساس. یعنی گوش دادن به صدای مردم، همانجایی که زندگی روزمره معنا مییابد. مسجد و محله، برای این شهر فقط بخشی از معماری نیستند؛ بخشی از هویتاند، بخشی از حافظهاند و حالا بخشی از آینده.
نگاه تازه به توسعه
شهردار شیراز در نشست بررسی امور محلهها و برنامههای مسجدمحوری، از رویکردی سخن گفت که شاید در ظاهر آشنا، اما در شیراز با رویکردی تازه احیا شده است: «توسعه متوازن با تمرکز بر محله و مسجد».
محمدحسن اسدی، تأکید کرد: «مدیریت شهری شیراز همواره تلاش کرده افزون بر پروژههای کلان عمرانی، با گسترش تعامل اجتماعی و افزایش مشارکت مردمی، رفاه و آسایش شهروندان را با محوریت محله و مسجد رقم بزند.»
مدیریت شهری شیراز همواره تلاش کرده افزون بر پروژههای کلان عمرانی، با گسترش تعامل اجتماعی و افزایش مشارکت مردمی، رفاه و آسایش شهروندان را با محوریت محله و مسجد رقم بزند.
این سخن، بهوضوح از چرخش سیاستهای شهری به سوی تقویت بافتهای اجتماعی و فرهنگی حکایت دارد؛ تغییری که در آن پروژه عمرانی در دل محله تعریف میشود.
مسجدمحوری؛ عبور از مرحله شعار به مرحله عمل
در سالهای گذشته، عباراتی مانند «مسجدمحوری» یا «بازآفرینی هویت محلی» بیشتر بهصورت شعار شنیده میشدند. اما اکنون شهرداری شیراز با تخصیص مستقیم بودجه برای این هدف، نشان داده که این واژهها در حال تبدیل شدن به پروژههای اجرایی هستند.
به گفته شهردار شیراز «۳ درصد از بودجه عمرانی شهرداری برای پروژههای زیرساختی و محرومیتزدایی در محلهها و ۳ درصد دیگر برای طرح محله و مسجدمحوری اختصاص یافته است.»
اختصاص بودجه مستقل به این دو طرح، نشاندهنده عبور از مرحله شعار به مرحله عمل است.
مسجد؛ معبر ارتباط اجتماعی
در نگاه شهردار شیراز، مسجد کانونی اجتماعی و فرهنگی برای ایجاد همبستگی در محلههاست. او معتقد است «مساجد میتوانند موجب تقویت ساختار اجتماعی، ارتقای ارتباطات مردمی و ایجاد حس تعلق و همبستگی شوند.»
مساجدی چون جامع عتیق از سرمایههای فرهنگی شهر هستند. همه ما مسئولیم برای حفاظت، مرمت و احیای نقش فرهنگی این مساجد تلاش کنیم.
این رویکرد، ریشه در نگاه سنتی ایرانی-اسلامی به مسجد دارد؛ جایی که در کنار اقامه نماز، حل اختلاف، آموزش، فرهنگسازی و حتی برنامهریزی محلهای شکل میگرفت.
مسجد جامع عتیق؛ از خاطره تاریخی تا نقش امروزین
رضا محمدیان، رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر شیراز و رئیس شورای هیئات مذهبی نیز بر صیانت از هویتهای تاریخی-فرهنگی مانند مساجد تأکید ویژهای دارد. او گفت: «مساجدی چون جامع عتیق از سرمایههای فرهنگی شهر هستند. همه ما مسئولیم برای حفاظت، مرمت و احیای نقش فرهنگی این مساجد تلاش کنیم.»
این نگاه، مساجد را «بازیگری فرهنگی» در ساختار محله میداند که با احیای کارکردشان، شهر به توازن معنوی و هویتی بازمیگردد.
توسعهای از جنس مردم؛ از پایین به بالا
رویکرد جدید شهرداری شیراز، در واقع نوعی «توسعه از پایین به بالا» است؛ جایی که در آن شهروندان، از طریق محلهها و درون مساجد، بخشی از فرآیند تصمیمسازی و برنامهریزی شهری میشوند.
تقویت برنامههای فرهنگی متنوع در مساجد، به ارتقای فرهنگ عمومی، همبستگی اجتماعی و مشارکت مردمی کمک شایانی خواهد کرد.
محمدیان با تأکید بر افزایش اثرگذاری طرح مسجدمحوری میگوید: «تقویت برنامههای فرهنگی متنوع در مساجد، به ارتقای فرهنگ عمومی، همبستگی اجتماعی و مشارکت مردمی کمک شایانی خواهد کرد.»
بازسازی بافت انسانی شهر
آنچه مدیریت شهری شیراز در دستور کار قرار داده، نوعی بازسازی دوباره بافت انسانی شهر است. در این فرآیند، مسجد قلب تپنده هر محله است. شیراز، اگر بتواند این طرح را با مشارکت واقعی مردمی و استمرار در اجرا به سرانجام برساند، به الگویی تازه از توسعه متوازن فرهنگی و شهری برای دیگر کلانشهرها بدل خواهد شد.
نظر شما