به گزارش خبرگزاری شبستان از مشهد، نشست علمی مقایسه ویژگی رهبری امامخمینی(ره) با سایر رهبران جنبشهای اجتماعی و انقلابی در جهان امروز دوشنبه ۱۹ خرداد ماه به همت پژوهشکده بین المللی امام رضا(ع) با حضور جمعی از پژوهشگران و طلاب جامعه المصطفی العالمیه به صورت حضور و آنلاین در مشهد برگزار شد.
واقعیت دین از منظر حضرت علی علیهالسلام
دکتر سید حسین همایون مصباح، مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام در این نشست گفت: امیرالمؤمنین علی علیهالسلام در سخنان ارزشمند خود، حقیقت دین را در سه محور اساسی خلاصه کردهاند: «قول حق، حکم به عدل، و وفای به عهد». این سه اصل نه تنها بیانگر جوهره دینداری واقعی است، بلکه معیارهای سنجش ایمان و رفتار افراد را مشخص میکند.
وی افزود: قول حق به معنای سخن گفتن بر اساس حقیقت و صداقت است؛ یعنی انسان در هر شرایطی، حتی در سختترین و بحرانیترین موقعیتها، حقیقت را بگوید و از بیان حق، حتی اگر به زیان خود یا مخالفت با منافع گروهی باشد، نترسد. این اصل، نشاندهنده شجاعت اخلاقی و پایبندی به ارزشهای انسانی و الهی است.
مصباح بیان کرد: حکم به عدل به معنای برقراری عدالت در تمام ابعاد زندگی است. عدالت در رفتار شخصی، تصمیمگیریهای اجتماعی و حتی در قضاوت درباره دیگران، محور دینداری واقعی است. بر اساس این اصل، هر فردی باید خود را به عدالت ملزم کند و در برابر ظلم و بیعدالتی، سکوت نکند و مبارزه نماید.
مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام، وفای به عهد را نیز از مهمترین اصول اخلاقی در دین اسلام داست و عنوان کرد: پایبندی به تعهدات و پیمانها، نه تنها نشانهای از مسئولیتپذیری است، بلکه یکی از مهمترین عوامل حفظ اعتماد و انسجام در روابط اجتماعی و انسانی به شمار میرود. فرد دیندار باید در هر شرایطی، به عهد و پیمانی که بسته است وفادار باشد و آن را نقض نکند، زیرا خداوند بارها در قرآن کریم به اهمیت وفای به عهد تأکید کرده است.
وی ادامه داد: در مجموع، این سه اصل بیانگر آن است که دینداری حقیقی تنها در انجام عبادات ظاهری خلاصه نمیشود، بلکه در رفتار، اخلاق و عمل به ارزشهای الهی در زندگی فردی و اجتماعی نمود پیدا میکند.
ویژگیهای شخصیتی امام خمینی (ره)
مصباح تصریح کرد: امام خمینی (ره) به عنوان یکی از بزرگترین رهبران تاریخ معاصر، شخصیتی جامع و چندبعدی داشتند که توانستند تحولی عمیق در ایران و جهان ایجاد کنند. ویژگیهای شخصیتی ایشان از جنبههای مختلف قابل بررسی است و هر یک از این ویژگیها، نقشی کلیدی در موفقیتهای ایشان ایفا کرده است.
وی باور عمیق به خدا، مردم و هدف را یکی از ویژگیهای امام عنوان کرد و گفت: امام خمینی به خداوند ایمان راسخی داشتند و این باور الهی، محور تمامی تصمیمها و اقدامات ایشان بود. ایشان همچنین به قدرت مردم و نقش آنان در ساختن آینده کشور ایمان داشتند و همواره بر این نکته تأکید میکردند که مردم، صاحبان اصلی انقلاب و کشور هستند. علاوه بر این، امام خمینی هدفی مشخص و روشن داشتند که آن را با ارادهای استوار دنبال میکردند.
مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام خاطرنشان کرد: شجاعت امام خمینی یکی از برجستهترین ویژگیهای شخصیتی ایشان بود. این شجاعت در مقابله با قدرتهای بزرگ جهانی، استبداد داخلی و چالشهای سخت دوران مبارزات به وضوح دیده میشد. ایشان هرگز از تهدیدها و فشارها هراسی نداشتند و با قدرت و ارادهای شکستناپذیر، مسیر خود را دنبال کردند.
وی به جامعیت امام در علوم مختلف اشاره کرد و گفت: امام خمینی نه تنها در علوم دینی مانند فقه و اصول تسلط داشتند، بلکه در زمینههای فلسفه، عرفان، اخلاق و حتی مسائل سیاسی صاحبنظر بودند. این جامعیت علمی باعث شد که ایشان بتوانند دیدگاههای عمیق و جامعی درباره مسائل مختلف ارائه دهند و به عنوان یک رهبر فکری و معنوی برجسته شناخته شوند.
مصباح افزود: نسب امام خمینی به خاندان پیامبر اکرم (ص) و حضرت زهرا (س)، نه تنها افتخاری برای ایشان بود، بلکه منشأ روحیه معنوی، اخلاقی و الهی ایشان نیز به شمار میآمد. این ارتباط معنوی، تأثیر عمیقی بر شخصیت و رفتار ایشان داشت و باعث شد که ایشان همواره به ارزشهای الهی و اخلاقی پایبند باشند.
ویژگیهای امام خمینی (ره) در مقام رهبری
مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام ادامه داد: امام خمینی (ره) در مقام رهبری نیز دارای ویژگیهایی بودند که ایشان را از دیگر رهبران جهان متمایز میکرد و باعث شد انقلاب اسلامی به یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین جنبشهای تاریخ معاصر تبدیل شود.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین اقدامات امام خمینی در مقام رهبری، طراحی و هدایت جنبشی بود که استقلال را به عنوان اصلیترین هدف خود دنبال میکرد. شعار «نه شرقی، نه غربی» بیانگر این استقلال بود که ساختار قدرتهای جهانی را به چالش کشید و نظام وابسته به ابرقدرتها را کنار زد. این شعار، نه تنها در ایران، بلکه در جهان به عنوان نمادی از مقاومت در برابر استعمار و سلطهگری شناخته شد.
مصباح افزود: امام خمینی به خوبی اهمیت سرمایههای انسانی، مالی و اجتماعی را در موفقیت انقلاب اسلامی درک کرده بودند. ایشان تلاش کردند سرمایه انسانی جامعه را از طریق تربیت نیروهای مؤمن، آگاه و توانمند تقویت کنند. همچنین، در زمینه مالی و اقتصادی، تلاشهای ایشان در جهت استقلال اقتصادی و کاهش وابستگی به قدرتهای خارجی، نقش مهمی در موفقیت انقلاب داشت. اما مهمتر از همه، تقویت سرمایه اجتماعی، به ویژه سرمایه اجتماعی برونگرا، باعث ایجاد انسجام و اتحاد ملی شد.
وی همچنین به شجاعت امام اشاره کرد و گفت: امام خمینی توانستند قدرت سخت (مانند مقاومت نظامی و مقابله با دشمنان) را به قدرت نرم (مانند نفوذ فرهنگی و ارزشی) تبدیل کنند. این تلفیق هوشمندانه میان قدرت سخت و نرم باعث شد که انقلاب اسلامی از قابلیت پذیرش ملی و جهانی برخوردار شود و به یکی از موفقترین جنبشهای مردمی تبدیل گردد.
مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام امام را یک شخصیت کاریزماتیک معرفی کرد و افزود: امام خمینی به عنوان یک رهبر کاریزماتیک، توانایی انجام کارهایی فراتر از توان دیگران را داشتند. ایشان به شدت با تحجر و غلو مبارزه کردند و علیه استبداد قیام نمودند. از ویژگیهای کاریزما بودن یک رهبر، توانایی نقد استبداد و هدایت مردم به سوی آزادی و عدالت است که امام خمینی به بهترین شکل این ویژگی را نشان دادند.
وی ایجاد نهضت و جنبش نظاممند را از دیگر ویژگیهای امعم دانست و افزود: امام خمینی نه تنها یک جنبش مردمی ایجاد کردند، بلکه این جنبش را به گونهای نظاممند هدایت نمودند. ایشان توانستند با قدرتبخشی به مردم، پایههای یک جامعه مستقل و نظاممند را بنا کنند و هویت ملی و دینی را به جامعه بازگردانند.
مصباح ادامه داد: یکی از ویژگیهای برجسته امام خمینی، تلفیق اصلاحات سیاسی با اصلاحات دینی بود. ایشان نه تنها یک مصلح دینی بودند، بلکه سیاست و دین را به گونهای در هم آمیختند که هر دو در خدمت تعالی جامعه قرار گرفتند.
وی خاطرنشان کرد: امام خمینی علاوه بر ایجاد شکوفایی در جامعه، از حق شگفتی نیز حمایت میکردند. ایشان توانستند با الهامبخشی به مردم، حرکتی عظیم و بنیادین را در تاریخ معاصر رقم بزنند.
دین در حرکت و نهضت امام خمینی
مدیر گروه فلسفه دین و چالشهای جهانی معاصر پژوهشکده بینالمللی امام رضا علیه السلام یادآور شد: در حرکت و نهضت امام خمینی، دین نه تنها به عنوان یک اصل اساسی، بلکه به عنوان مبنای سیاست و رهبری مطرح شد. ایشان معتقد بودند که سیاست بدون دین، به فساد و ظلم منجر میشود و دین بدون سیاست، به انزوا و ناکارآمدی میرسد. این تلفیق دین و سیاست در تفکر امام خمینی، نه تنها باعث موفقیت انقلاب اسلامی شد، بلکه الگویی برای دیگر ملتهای آزادیخواه جهان ایجاد کرد.
نظر شما