به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: در ویژهبرنامهای که به مناسبت بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین شیرازی (ملاصدرا) و با همکاری انجمن علمی فلسفه حوزه علمیه تهران و مدرسه علمیه خاتم الاوصیا (عج) برگزار شد، جمعی از اساتید و پژوهشگران حوزه فلسفه اسلامی به بررسی جایگاه تاریخی و تأثیرات اجتماعی حکمت متعالیه پرداختند.
در این نشست، حجت الاسلام فرزین با اشاره به زمینه تاریخی پیدایش مکتب صدرایی به تاثیر ابن سینا بر حرکت علمی جهان اسلام اشاره کرد و گفت: بعد از بوعلی امام محمد غزالی به نمایندگی از فقها و سهروردی به نمایندگی از فلاسفه و فخر رازی به نمایندگی از متکلمین و مولوی به نمایندگی از عرفا به تفکرات بوعلی در قالب عقل مشایی تاختند و در نتیجه جهان علمی اسلام دچار تشتت شد.
کارشناس انجمن علمی فلسفه تهران با توضیح سیر این جریان علمی به تاثیر آن بر پیدایش ملاصدرا اشاره کرد و گفت: ملاصدرا با همت بالا تمام این اصناف مختلف را بر سر یک سفره به نام حکمت متعالیه نشاند و نشان داد که عرفان و برهان و قرآن اختلافی باهم ندارند.
وی با بیان روند پذیرش اندیشههای ملاصدرا در طول تاریخ تأکید کرد: افکار ملاصدرا در ابتدا مهجور بود، اما پس از گذشت بیش از یک قرن، با تلاش شاگردان و حامیانی چون ملاهادی سبزواری و آقا علی حکیم مدرس زنوزی بهتدریج در مراکز علمی چون تهران تثبیت شد و فلسفه چنان در تهران رونق گرفت که به آن لقب شهر هزار حکیم داده شد.
حجت الاسلام فرزین در ادامه به جایگاه علامه طباطبایی در مکتب ملاصدرا پرداخت و با تمایزگذاری میان روش فلسفی ملاصدرا و علامه طباطبایی گفت: در حالیکه ملاصدرا تلاش میکرد میان عرفان، فلسفه، کلام و قرآن پیوند برقرار کند، علامه طباطبایی با رویکردی نو، با حفظ مبانی صدرایی و اتخاذ روش عقلگرایانه ابنسینایی، مکتب نوصدرا را بنیان نهاد؛ مکتبی که متناسب با اقتضائات عصر مواجهه با اندیشههای لیبرالیستی و مارکسیستی طراحی شده بود لذا مرحوم علامه سینوی مسلک و صدرایی مذهب است.
همچنین در این مراسم بر بُعد اجتماعی حکمت متعالیه تأکید شد و در این راستا حجت الاسلام عامری با اشاره به توصیه امام خمینی (ره) به میخائیل گورباچف برای مطالعه فلسفه اسلامی، تصریح کرد: امتداد اجتماعی فلسفه اسلامی، بهویژه از طریق مبانیای چون حرکت جوهری و تشکیک وجود، میتواند در عرصههایی چون تربیت، حکمرانی، و توسعه فردی کارکردهای مؤثری داشته باشد.
در ادامه فرزین افزود: «اگر حکمت نظری به حکمت عملی تبدیل نشود و در حوزه اخلاق و حقوق جاری نگردد، در کتابخانهها محصور میماند و اثرگذاری اجتماعی نخواهد داشت. فلسفه باید با ظهور در حکمت عملی بتواند در پاسخگویی به نیازهای روز جامعه نقشآفرین باشد.»
گفتنی است: در پایان این برنامه، از تلاشهای علمی برگزارکنندگان و مشارکتکنندگان تقدیر به عمل آمد و بر لزوم تداوم اینگونه نشستها در جهت تعمیق فهم فلسفه اسلامی در جامعه تأکید شد.
نظر شما