به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: یازدهمین نشست انجمن علمی فلسفه حوزه علمیه دفتر تهران با عنوان «ویژگی های منطق صدرایی» در ادامه سلسله نشستهای حکمی با ارائه حجت الاسلام سلیمانی امیری، عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و تنی چند از اساتید و طلاب حوزه علمیه امام خمینی (ره) تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجتالاسلام سلیمانی امیری ضمن تقدیر از تلاشهای انجمن علمی فلسفه در توسعه مباحث فلسفی سطح کشور و به ویژه شهر تهران به عنوان شهر هزار حکیم، اظهار کرد: منطق یک جوهره عام دارد که در تمامی مکاتب مشترک است اما هر مکتبی امکان دارد که ویژگی های خاصی داشته باشد در نتیجه منطق مشاء به دلیل ویژگی های خاصاش با منطق اشراق تفاوت دارد، از سوی دیگر در این میان منطق صدرا نیز با حفظ قواعد عام منطق، قواعد خاص خودش را دارد.
برهان ناپذیری واجب، یکی از وجوه اختلاف مکاتب منطقی است
وی در ادامه اظهار کرد: برای مثال به مسأله برهان ناپذیری واجب پرداخت که برخی علمای منطق مشاء مطرح کرده اند؛ دلیل مشایین این است که واجب را نمی توان با برهان لم اثبات کرد.
حجت الاسلام سلیمانی در ادامه افزود: برهان در منطق به دو دسته لم و ان تقسیم میشود که برهان لم، برهانی است که در آن از علم به علت به معلول علم حاصل می شود و برهان ان برهانی است که در آن از علم به معلول، علم به علت پیدا میشود؛ در این میان آن برهان یقینآور که در حکمت نظری مورد قبول است برهان لم است چرا که این برهان یقین به معنای اخص و یقین مد نظر باب برهان را ایجاد میکند؛ اما از طرفی واجب تعالی علت ندارد تا مورد اثبات با استفاده از برهان لم قرار بگیرد بنابراین واجب تعالی برهان ناپذیر نیست پس مراد از برهان در برهان ناپذیری واجب، برهان لم است.
برهان شبیه به لم، راه کار منطق صدرایی در اثبات واجب به صورت یقینی است
مولف کتاب «صدرالمتألهین منطق دان بزرگ ناشناخته» در حل این مشکل از منظر ملاصدرا گفت: در این میان ملاصدرا در برهان صدیقین به برهان شبیه لم تمسک میکند و آن را یقینی میداند چرا که این برهان در واقع استدلال از ملازمه یک شیء به ملتزم دیگر است بدین صورت که حد وسط در این برهان در واقع یک وجود خاصی است که با وجود واجب ملازمه دارد، که از طریق علم به یک ملازم به ملازم دیگری علم می یابیم.
نظر شما