به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، دیوارهای مسجد فقط از آجر و گچ نیستند؛ از صداهایی ساخته شدهاند که نسلها را به هم پیوند میدهند. صدای اذانی که کودک در آغوش مادر شنیده، صدای قرآن پدر در شبهای قدر، و حتی صدای سکوتی که جوانی در آن پناه برده است. مسجد، اگرچه ظاهری ایستاده دارد، اما موجودی زنده است؛ تنفس میکند با حضور مردم، زنده میماند با نیتها، رشد میکند با خدمت و از درون میپوسد اگر از آن فقط دیوار بماند.
این مقدمه برای جلسهای است که با نیت احیای همین «زندگی» شکل گرفته. دومین جلسه قرارگاه مساجد شهرستان شیراز، تلاشی بود برای شنیدن صدای آن بخشهایی از شهر که اذانشان خاموش مانده، درهایشان نیمهباز است و دلهایشان چشمانتظار امامی، جماعتی، معنایی. گفتوگو درباره مساجد تاریخی، مساجد خاموش، نظارت در مناطق مختلف و سند ملی مسجد، اگرچه عنوانهایی اداری دارد، اما در بطن آنها دغدغهای انسانی و فرهنگی موج میزند: بازگرداندن مسجد به جایگاه طبیعیاش؛ به قلب محله، به بطن زندگی.
و شاید در میان خطوط خشک گزارشهای رسمی، این نگاه تازه باشد که مسجد را نه یک نهاد مذهبی منفصل از زیست مردم، که بخشی از ریتم تپنده شهر بداند؛ جایی که گذشته و آینده در آن گفتوگو میکنند. جایی برای آرامش، یادگیری، همدلی و حتی بازسازی اعتماد عمومی.
مساجد شیراز در مسیر تحول
شیراز، شهری با قلبی تپنده از فرهنگ و ایمان، این روزها بار دیگر در تلاش است تا مساجدش را نهتنها در قامت عبادتگاه، که بهعنوان محورهای هویتساز و کارکردی بازتعریف کند. نشست قرارگاه مساجد شهرستان شیراز، گامی در همین مسیر است؛ جلسهای با حضور کارشناسان، نمایندگان نهادهای مرتبط و دغدغهمندان مسجد، که به بررسی چندین محور مهم و سرنوشتساز در آینده مساجد شهر میپردازند.
سند ملی مسجد بهنوعی نقشه راه جدیدی برای سیاستگذاری در حوزه مساجد کشور است که شیراز به عنوان یکی از کلانشهرهای فرهنگی، باید پیشگام اجرای آن باشد.
سکوتی که باید شکسته شود
در دومین نشست، نخستین موضوع مورد توجه، وضعیت مساجد خاموش و بدون امام جماعت بود. بناهایی که در بافت محلات حضور دارند اما در خلأ مدیریت دینی و معنوی، کارکرد خود را از دست دادهاند. تأکید بر ضرورت تأمین امام جماعت برای این مساجد، پاسخی است به مطالبه ساکنان این مناطق که مسجد را همچنان بهعنوان نقطه اتصال اجتماع محلی خود میخواهند. مسئولان در این زمینه به برنامههایی برای جذب نیروهای مستعد حوزوی و تسهیل استقرار آنان در این مساجد اشاره کردند.
نقشه راهی برای بازآفرینی کارکردهای مسجد
یکی از تحولات مهمی که در این جلسه بازتاب یافت، قوانین جدید ذیل سند ملی مسجد بود. این سند بهنوعی نقشه راه جدیدی برای سیاستگذاری در حوزه مساجد کشور است که شیراز به عنوان یکی از کلانشهرهای فرهنگی، باید پیشگام اجرای آن باشد. مرور این قوانین نشان داد که قرارگاه مساجد در پی آن است تا مسجد را از بنایی صرفاً عبادی به نهادی چندبعدی تبدیل کند؛ نهادی با کارکردهای فرهنگی، اجتماعی، و تربیتی.
بازدید با احترام، نه تماشا با بیتفاوتی
مساجدی مانند نصیرالملک، وکیل، مشیر، عتیق و...، اگرچه در فهرست آثار ثبتشده هستند، اما میان معنویت جاری در آنها و نگاه صرفاً گردشگرمحور تعارضهایی ایجاد شده است.
از دیگر مباحث کلیدی این جلسه، چگونگی بهرهبرداری معنوی از مساجد تاریخی با لحاظ کردن گردشگری دینی بود. مساجدی مانند نصیرالملک، وکیل، مشیر، عتیق و...، اگرچه در فهرست آثار ثبتشده هستند، اما میان معنویت جاری در آنها و نگاه صرفاً گردشگرمحور تعارضهایی ایجاد شده است. طرح این موضوع در قرارگاه، تلاشی بود برای یافتن راهی که حفظ روح مسجد را در دل «بازدید» و نه صرفاً «تماشا» بگنجاند.
مسیری برای سنجش حیات فرهنگی مسجد
همچنین، در این نشست، بحث نظارت و ارزیابی منسجم مساجد در مناطق ۱۱گانه شیراز مطرح شد. تصمیمگیران بر این باورند که بدون نظارت مستمر، امکان سنجش اثربخشی فعالیتهای فرهنگی و عبادی در مساجد فراهم نیست. از اینرو قرار شد شاخصهای مشخصی برای ارزیابی تدوین و اجرا شود تا بتوان وضعیت مساجد را بهصورت شفاف و قابل پیگیری رصد کرد.
آمار و آینه واقعیت
در پایان جلسه، آمار تازهای از وضعیت کمی و کیفی مساجد شیراز ارائه شد؛ آماری که تصویر روشنی از فاصله میان ظرفیتهای بالقوه مساجد با واقعیت امروز آنها را نشان میدهد. در این میان، آنچه بیش از همه برجسته بود، ضرورت همافزایی نهادهای مختلف برای تحقق جایگاه واقعی مسجد در زندگی شهری امروز است؛ مسجدی که قرار نیست تنها مکانی برای اقامه نماز باشد، بلکه باید سنگبنای بازسازی اعتماد اجتماعی، اخلاق عمومی و سبک زندگی اسلامی ایرانی قرار گیرد.
مسیر احیای نقش تمدنی مسجد آغاز شده؛ شیراز بار دیگر میخواهد به زبان معماری، تربیت، و حضور، معنای مسجد را از نو روایت کند.
نظر شما