به گزارش خبرگزاری شبستان از مشهد، جامعه روستایی و عشایری به عنوان یکی از حافظان استقلال، امنیت و فرهنگ ایران اسلامی همواره نقش بی بدیل در حفظ و گسترش مواریث فرهنگی این مرز و بوم داشته اند. فعالیت های چشمگیر و اثرگذار و گاه منحصر به فرد و خلاقانه کانون های فرهنگی هنری در مساجد روستاها در سال های اخیر حکایت از وجود ظرفیتهای بینظیر چه در ایده پردازی و چه اجرا دارد که بیانگر این مهم است که با تشکیل مجامع تصمیم گیری در خود روستاها میتوان شاهد ثمرات زیادی در عرصه فرهنگ و هنر بود.
حالا و در دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران بحث تشکیل شورای فرهنگ و هنر روستا به صورت جدی دنبال شده و عزم مدیران فرهنگی بر این مهم جزم شده است.
شواری فرهنگ روستا، گامی برای برقراری عدالت و توازن فرهنگی
دکتر حسن افکار، دبیر شورای فرهنگ و هنر استان خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در مشهد اظهار کرد: بحث تشکیل شوراهای فرهنگ و هنر در روستا با عنایت به تأکیدات دولت در خصوص تقویت فرهنگ و ارزشهای انقلابی با رویکرد اقوام و اقلیتهای قومی و مذهبی و تکالیف مصرح در اسناد بالادستی از جمله نقشه مهندسی فرهنگی کشور و برنامه ششم توسعه در دستور کار قرار گرفت.
وی افزود: همچنین مصوبه هیئت وزیران در خصوص ارائه خدمات فرهنگی مذهبی به جامعه عشایری در سال ۹۵؛ تعالی و توسعه فرهنگ و هنر روستا و عشایر با رعایت عدالت و توازن فرهنگی را از وظایف مهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محسوب کرده است.
مدیر ستاد کانون های فرهنگی هنری مساجد خراسان رضوی ادامه داد: به همین منظور و با دستور مقام عالی وزارت فرهنگ، شورای فرهنگ و هنر روستا برای هماهنگی و نظارت بر فعالیت های حوزه روستا و عشایر وزارت متبوع تشکیل میشود.
وی در خصوص اهداف این شوراها گفت: بررسی و تصویب خط مشی و جهت گیری های کلان و ملی حوزه فرهنگ و هنر روستا و عشایر، ایجاد وحدت رویه و هماهنگی سیاستها، برنامه ها و اقدامات اجرایی اتخاذ شده با اسناد بالادستی و نهادهای مرتبط با حوزه فرهنگ و هنر روستا و عشایر، استفاده از خرد جمعی و نظرات مهم کارشناسی و تخصصی در حوزه برنامه ریزی و هماهنگی بر فعالیت های فرهنگ و هنر روستا و عشایر، نظارت بر مجموع اقدامات و فعالیت های شکل گرفته در حوزه فرهنگ و هنر روستا و عشایر و همکاری و تعامل با سایر حوزه های مرتبط اعم از دولتی و غیر دولتی در جهت جلب مشارکت و همفکری در راستای تعالی فرهنگ و هنر روستا و عشایر از جمله اهدف تشکیل شورای فرهنگ روستاست.
وی افزود: همچنین هماهنگی و نظارت بر میزان تحقق و تخصیص اعتبارات بخش های مختلف در حوزه تعالی فرهنگ و هنر روستا و عشایر و تدوین شاخص های اجتماعی، فرهنگی، هنری و دینی جامعه روستایی و عشایری و پایش مستمر تغییرات شاخص ها با همکاری مراکز مطالعاتی و دانشگاهی، ضمن حفظ اصالت و ماهیت ارزش های اصیل روستایی و تلاش در جهت برقراری عدالت در توزیع منابع، امکانات و برنامه ها در سطح مناطق روستایی و جامعه عشایری با نگاه به ظرفیت های موجود و ارتقاء آنها از جمله دیگر اهداف تشکیل شورای فرهنگ و هنر در روستاها می باشد.
تدوین تقویم فرهنگی، آسیب شناسی فرهنگی روستا و ارایه راه کارهای عملی و اجرایی مناسب، نیازسنجی فرهنگی، تعامل و همفکری و بررسی روش استفاده مناسب از منابع و امکانات موجود دستگاهها در راستای ارایه خدمات فرهنگی،استعدادیابی و بکارگیری ظرفیت و توانمندی های فکری و مالی متعلق به روستا، جلب مشارکت مردمی و خیرین و جوانان روستا در اجرای برنامه های فرهنگی برای ایجاد شور و شعف، ترویج روحیه جهادی و بسیج عمومی و مشارکت همگانی در پیشبرد امور و پرداختن به مفاهیم و مصادیق ارزش های اسلامی و انقلابی از جمله وظایف شورای فرهنگ هنر روستاست.
افکار در خصوص ساختار و ارکان این شورا در سطح ملی تصریح کرد: شورای فرهنگ و هنر روستا و عشایر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ریاست وزیر فرهنگ و دبیری مشاور وزیر و رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی و هنری مساجد و با عضویت کلیه معاونان وزیر، روسای سازمان های تابعه و مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها و یا نمایندگان تام الاختیار ایشان در سطح مدیران ارشد و مسئول دبیرخانه شورا تشکیل شده است.
شورای فرهنگ در چه روستایی تشکیل می شود؟
وی افزود: روستاهایی که شورای فرهنگی در آنها تشکیل خواهد شد باید دارای امکانات زیر بنایی فرهنگی شامل مسجد و خانه عالم، روحانی مستقر(یا امام جماعت ثابت) شورای اسلامی و دهیاری، کانون فرهنگی مساجد، پایگاه بسیج، مرکز آموزشی(مدرسه)، مکان و هیات ورزشی و نیز کتابخانه باشند.
دبیر شورای فرهنگ و هنر استان خراسان رضوی در خصوص ترکیب اعضای شورای فرهنگ در سطح روستا نیز گفت: روحانی مستقر(بعنوان رییس)، دهیار، مدیر کانون فرهنگی هنری مسجد روستا، رییس شورای اسلامی روستا، فرمانده پایگاه بسیج روستا، مدیر یکی از مدارس روستا، رییس هیات امناء مسجد مرکزی روستا، رییس یکی از هیات های مذهبی روستا، مسئول هیات ورزشی روستا، مسئول کتابخانه روستا، نماینده بانوان روستا (به انتخاب اعضای شورای فرهنگی) ترکیب اعضای شورای فرهنگی هستند.
افکار به شرح وظایف شورای فرهنگی نیز اشاره کرد و اظهار کرد: تدوین تقویم فرهنگی، آسیب شناسی فرهنگی روستا و ارایه راه کارهای عملی و اجرایی مناسب، نیازسنجی فرهنگی، تعامل و همفکری و بررسی روش استفاده مناسب از منابع و امکانات موجود دستگاهها در راستای ارایه خدمات فرهنگی، از جمله این وظایف است.
وی افزود: استعدادیابی و بکارگیری ظرفیت و توانمندی های فکری و مالی متعلق به روستا، جلب مشارکت مردمی و خیرین و جوانان روستا در اجرای برنامه های فرهنگی برای ایجاد شور و شعف، ترویج روحیه جهادی و بسیج عمومی و مشارکت همگانی در پیشبرد امور، پرداختن به مفاهیم و مصادیق ارزش های اسلامی و انقلابی، از دیگر وظایف شورای فرهنگی است.
توانمندسازی جوامع روستایی با تشکیل شورای فرهنگ و هنر روستا
محمد نقوی، مدیرعامل موسسه فرهنگ و پیشرفت پیما که مجری این طرح در استان است نیز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در مشهد از آغاز طرحی نوآورانه با عنوان شورای فرهنگ و هنر روستاها خبر داد و گفت: این طرح با هدف ارتقای سطح فرهنگی و هنری روستاهای خراسان رضوی و بازتاب فعالیتهای ارزشمند آنان در فضای مجازی طراحی شده است. ما تلاش میکنیم با تکیه بر ظرفیتهای بومی و محلی، به هویتسازی و ایجاد حس تعلق در میان روستاییان کمک کنیم.
وی در ادامه افزود: در گام نخست، کارشناسان موسسه پیما وضعیت فرهنگی و اجتماعی ۱۱۰۰ روستای بالای ۱۰۰ خانوار در سطح استان را بررسی کردند. این بررسیها شامل شناسایی چالشها، فرصتها، فعالیتهای جاری و برنامههای آتی روستاها بود و زمینه را برای تدوین یک اساسنامه جامع فراهم کرد.
نقوی با اشاره به تدوین اساسنامه این طرح، خاطرنشان کرد: این اساسنامه با بهرهگیری از اسناد بالادستی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رهنمودهای اداره کل ارشاد تدوین شده و چارچوب کلی فعالیتهای شوراها را مشخص میکند.
۱۵۰ روستا برای تشکیل شورای فرهنگ در خراسان رضوی نامزد شدند
رئیس موسسه پیما ادامه داد: پس از مرحله پایش اولیه، با استفاده از روشهای گوناگون از جمله مشورت با خبرگان، بررسی فعالیتهای فرهنگی و هنری روستاها و بهرهگیری از بانک اطلاعاتی موسسه، ۱۵۰ روستا به عنوان نامزد شرکت در طرح انتخاب شدند. در نهایت، با همکاری مدیران محترم ارشاد در شهرستانها، ۲۵ روستای هدف از ۱۵ شهرستان استان خراسان رضوی برای اجرای طرح انتخاب شدند.
وی در خصوص فرآیند اجرایی طرح توضیح داد: ما ابتدا با شهرستانها ارتباط برقرار کردیم و با پنج نفر از اعضای شوراهای روستایی که قرار است در آینده تشکیل شوند، به صورت تلفنی مصاحبه کردیم. از آنها برای شرکت در دورههای آموزشی حضوری دعوت به عمل آمد. برای اطمینان از درک صحیح اهداف طرح و ایجاد انگیزه در میان فعالان روستایی، تیم اجرایی موسسه به صورت حضوری در روستاها و شهرستانها حاضر شد و با برگزاری جلسات توجیهی، مبانی طرح را تشریح و نمونههای موفق را ارائه کرد. در این جلسات، اساتید مجرب نیز به ارائه توضیحات تکمیلی و پاسخ به سوالات حاضران پرداختند.
نقوی با اشاره به اهداف اصلی این طرح، گفت: یکی از اهداف ما هویتسازی برای روستاها از طریق تمرکز بر عناصر فرهنگی و هنری بومی است. برای دستیابی به این هدف، برنامههای متنوعی از جمله تولید سرودهای محلی، انتشار کتابهایی درباره روستا، برگزاری مراسم بزرگداشت روز روستا و ترویج نمادها و آیینهای سنتی در دستور کار قرار گرفته است. همچنین، تلاش میشود تا با تولید محتوای جذاب و انتشار آن در رسانههای مختلف، تصویری واقعی و مثبت از زندگی روستایی به نمایش گذاشته شود و زمینه برای مهاجرت معکوس به روستاها فراهم گردد.
وی در پایان از برگزاری یک جلسه نهایی برنامهریزی و سیاستگذاری در تاریخ ۱۱ و ۱۲ اردیبهشت در شهر مشهد خبر داد و افزود: در این جلسه، فعالان روستایی، مسئولان فرهنگی و هنری و کارشناسان موسسه پیما گرد هم خواهند آمد تا ضمن تبیین و تدوین فرآیندهای اجرایی، به شبیهسازی برگزاری جلسات شورای فرهنگ روستا بپردازند. امیدواریم با اجرای این طرح، گامی کوچک اما موثر در راستای بازنمایی نقش ارزشمند روستاها به عنوان قطبهای مردمساز و پایههای اصلی حکومت در کشور برداریم.
نظر شما