به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در روزگاری که تصویر، از کلمه پیشی گرفته و صداهای بلند، اجازه نمیدهند پیامهای آرام و عمیق شنیده شوند، قرآن همچنان با صدای ثابت و نور آرامشبخشش، بر قله معنا ایستاده است؛ اما آیا این صدا هنوز به گوش نسل تازه میرسد؟ آیا مفاهیم عمیق وحی، از دل کلاسهای سنتی و محافل محدود، میتوانند راهی به ذهنهای پرسروصدای امروز پیدا کنند؟ اینها سؤالاتی بود که در نخستین نشست شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان فارس در سال ۱۴۰۴، با نگاهی نو و البته نگران، بر زبان آمد.
جایی در تالار گفتوگوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، مردان و زنانی از جنس دغدغههای دینی و فرهنگی، گرد هم آمدند تا در آستانه قرن نو، تکلیف تازهای برای مواجهه با قرآن تعریف کنند؛ نه از جنس تکرار، بر محور خلاقیت. آنها در جستوجوی راههایی بودند تا قرآن، هم شنیده شود و در دلها بنشیند؛ نه فقط خوانده شود، بلکه فهمیده و زیسته شود.
در این نشست، دیگر کمتر از «آموزش روخوانی» و «تشویق به حفظ» گفته شد؛ آنچه برجسته بود، عبور از آموزش صرف و تأکید بر محتوامحوری بود. اینکه قرآن را باید از قاب سنت بیرون کشید و در قاب هنر، قاب رسانه، قاب زندگی امروز جای داد. از شعر و داستان و نمایش گرفته تا سینما و فضای دیجیتال؛ همه دعوت شدند تا میزبان معنای الهی باشند.
رویکردی تازه؛ محتوا محوری بهجای آموزش صرف
ترویج و توسعه فرهنگ قرآنی با استفاده از ظرفیتهای فرهنگی، ادبی و هنری، مسیری است که میتواند مفاهیم ارزشمند قرآن را برای نسل امروز قابل فهمتر و کاربردیتر سازد.
یکی از کلیدواژههایی که بیش از همه در این نشست شنیده شد، «محتوامحوری» بود؛ مفهومی که در سخنان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با وضوح بیشتری بروز یافت: «ترویج و توسعه فرهنگ قرآنی با استفاده از ظرفیتهای فرهنگی، ادبی و هنری، مسیری است که میتواند مفاهیم ارزشمند قرآن را برای نسل امروز قابل فهمتر و کاربردیتر سازد.»
مهدی رنجبر به درستی دریافت که دیگر نمیتوان به صرف برگزاری کلاسهای آموزشی بسنده کرد. برای رساندن مفاهیم عمیق قرآن به ذهن جوان امروز، باید از ابزار امروز استفاده کرد؛ ابزارهایی چون موسیقی فاخر، نمایشهای دینی، گرافیک و رسانههای دیجیتال.
او تصریح کرد: «از طریق هنرهای نمایشی، تجسمی، شعر، داستان، کتاب، سینما و بهویژه رسانههای نوین، میتوان پیوند نسل امروز با قرآن را مستحکم کرد.»
اخلاق، گوهر گمشدهی امروز جهان
جهان، پس از دورهای بحرانزده و پرآشوب، دوباره به سرچشمههای معنوی بازمیگردد. این را هم رنجبر با بیانی عمیق گفت: «قرآن برنامهای جامع برای تمام انسانها دارد. امروز جهان دوباره به اخلاق برگشته و اخلاق، همان گوهر درخشان اسلام است.»
در روزگاری که جهان غرب، خالی از معنا، بهدنبال بازتعریف «انسان» است، ما باید با دست پر وارد میدان شویم؛ با نگاهی به قرآن، اما نه با نسخههای کهنهی اجرا، بلکه با فرم و بیانی تازه. هنر، دقیقاً همان مسیری است که این پیام را در دلها حک میکند.
مؤسسات قرآنی که ایدههای نوآورانه در راستای توسعه فرهنگ قرآن دارند، مورد حمایت قرار میگیرند. شاخصسازی قاریان فارس و اجرای محافل قرآنی در مناسبتهای مختلف از جمله برنامههایی است که در دستور کار قرار گرفته است.
قاریان، سرمایههای فرهنگی قابل برندسازی
نشست توسعه فرهنگ قرآنی فارس، نگاهی فراتر از تولیدات محتوایی داشت. مسئلهای مهم که مطرح شد، معرفی و شاخصسازی قاریان برجسته استان در سطح ملی و بینالمللی بود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در همین راستا تأکید کرد: «مؤسسات قرآنی که ایدههای نوآورانه در راستای توسعه فرهنگ قرآن دارند، مورد حمایت قرار میگیرند. شاخصسازی قاریان فارس و اجرای محافل قرآنی در مناسبتهای مختلف از جمله برنامههایی است که در دستور کار قرار گرفته است.»
از آنچه در این نشست شنیده شد میتوان دریافت که فارس نه فقط در تاریخ قرآنی خود افتخارات بسیاری دارد، بلکه ظرفیت آن را دارد که چهرههای فاخر قرآنی خود را بهعنوان برندهایی ملی در سپهر فرهنگی کشور معرفی کند.
تعامل، حلقه گمشده توسعه فعالیتهای قرآنی
اگر شبکهای از مؤسسات فرهنگی و هنری با محوریت قرآن شکل بگیرد، میتوان جامعهای ساخت که قرآن، در همه لایههای آن جاری باشد.
در ادامه نشست، هر یک از حاضران به بیان دیدگاههای خود پرداختند. از تولیدات چندرسانهای گرفته تا رویدادهای مردمی با محوریت قرآن، همه بر یک مسئله تاکید داشتند؛ برای تحول قرآنی، باید به «تعامل» تن داد؛ تعامل میان سنت و نوآوری، میان آموزش و هنر، میان قاری و فیلمساز.
احمدرضا نداف، مدیر گروه قرآن و عترت نیز با اشاره به ظرفیت نهادهای مردمی و فرهنگی گفت: «اگر شبکهای از مؤسسات فرهنگی و هنری با محوریت قرآن شکل بگیرد، میتوان جامعهای ساخت که قرآن، در همه لایههای آن جاری باشد.»
نشست نخست سال ۱۴۰۴ شورای توسعه فرهنگ قرآنی فارس، اگرچه یک جلسه آغازین بود، اما در دل خود نشانههایی از پوستاندازی فکری را داشت. اگر این دغدغهها در برنامههای عملیاتی نهادهای فرهنگی استان تبلور یابد، شاید بتوان به تحقق آرزویی قدیمی نزدیک شد: اینکه قرآن، کتاب عبادت و کتاب زندگی شود و در تمام فصول سال، جاری و زنده باشد؛ آن هم در متن زیست مؤمنانه یک جامعه.
نظر شما