به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، در حاشیهی جنوب فارس، جایی که آفتاب با دستهای گرمش بر بام خانههای گلی میتابد و باد، آرام صدای اذان را با بوی نان محلی در کوچههای پیچدرپیچ میپراکند، شهری قد علم کرده است؛ نه با آسمانخراشها، نه با بازارهای پرهیاهو، که با برگهای کتاب. «اِوَز»، شهری است که در هر نسیمش ردّی از واژههای ناب دیده میشود؛ واژههایی که از دل خانهها بیرون زدهاند، بر نیمکت مدرسهها نشستهاند و در سکوت روستاها زمزمه شدهاند.
در اوز، کتاب یک رسم زندگی است. رسم مادری که بهجای قصههای حافظهباخته، با فرزندش کتاب میخواند. رسم پدری که درآمدش را وقف ساختن کتابخانهای کوچک در روستایی دورافتاده میکند. رسم کودکی که پیش از یادگیری الفبا، تصویر کتاب را با لبخند میشناسد.
اینجا، ترویج فرهنگ، پروژهای بالادستی نیست. نه از آن جنس طرحهایی که روی کاغذ طراحی میشوند و در قفسهها خاک میخورند. در اوز، فرهنگ از کوچه بالا میآید، از مسجد رد میشود، در حیاط مدرسه مینشیند و در قلب اهالی جا خوش میکند. اوز، شهریست که کتاب در آن نفس میکشد؛ میان دالانهای دبیرخانهای مردمی که سالهاست بیهیاهو اما پیوسته، برای رسیدن به رؤیای فرهنگی خود میدود.
این مقدمه، آغاز روایتیست از شهری کوچک با ذهنی بزرگ. شهری که میخواهد نه فقط برای خودش، که برای همه ایران، معنای پایتخت فرهنگی را بازنویسی کند. اوز آمده تا بگوید گاهی پایتخت، جایی در دل جنوب است؛ جایی که جوهر قلم، به اندازهی خون، زندگی میبخشد.
اوز، شهری از توابع استان فارس، اکنون در یک قدمی کسب عنوان پایتخت کتاب ایران ایستاده و امید دارد دومین نماینده فارس در این آوردگاه ملی باشد؛ افتخاری که اگر محقق شود، استان فارس را به نخستین استان دارای دو پایتخت کتاب در کشور بدل خواهد کرد.
تجربه اوز گواهی روشن بر این است که جریانسازی فرهنگی فقط در مراکز کلانشهری رخ نمیدهد. در قالب همافزایی و دغدغهمندی اجتماعی، میتوان حرکتهایی ماندگار و فراگیر را بنیان گذاشت.
به گفته حسن دهقان، معاون فرهنگی و امور رسانهای ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، اوز با پیشینهای مستمر در ترویج فرهنگ مطالعه، «در کنار چند شهر دیگر به مرحله نهایی نهمین دوره جشنواره پایتخت کتاب ایران رسیده است» و این امر میتواند افتخاری مضاعف برای فارس رقم بزند.
دهقان در ادامه یادآور میشود: «پیشتر، شهر شیراز در سال ۱۳۹۹ موفق به کسب عنوان ششمین پایتخت کتاب ایران شد و اکنون با حضور پررنگ اوز در جمع نامزدهای نهایی، فارس در آستانه تحقق یک افتخار دیگر قرار گرفته است.»
فرهنگسازی از پایینبهبالا
ویژگی برجسته اوز، فارغ از جمعیت چند صد هزار نفری و زیرساختهای عظیم شهری، اما جریانسازی فرهنگی از بطن جامعه است. دهقان در اینباره تأکید میکند: «تجربه اوز گواهی روشن بر این است که جریانسازی فرهنگی فقط در مراکز کلانشهری رخ نمیدهد. در قالب همافزایی و دغدغهمندی اجتماعی، میتوان حرکتهایی ماندگار و فراگیر را بنیان گذاشت.»
مشارکت مؤثر نهادهای فرهنگی، گروههای مردمی، خیرین و مجموعه مدیریت شهری در استمرار حرکت کتابخوانی، یکی از نقاط قوت اوز در رقابت با سایر شهرها بوده است؛ الگویی موفق که ثابت میکند ساختارهای فرهنگی، بیش از بودجه، به اراده جمعی نیاز دارد.
اوز، شهر خلاق کتابخوانی
این شهر از سال ۱۳۹۵ با تأسیس دبیرخانه دائمی پایتخت کتاب، به صورت منسجم در مسیر ترویج کتابخوانی حرکت کرده است.
دهقان در تحلیل مسیر حرکت اوز میگوید: «این شهر از سال ۱۳۹۵ با تأسیس دبیرخانه دائمی پایتخت کتاب، به صورت منسجم در مسیر ترویج کتابخوانی حرکت کرده است.» ثمره این حرکت پیوسته، شناخته شدن اوز به عنوان شهر خلاق کتابخوانی در چهار نوبت، و راهیابی مکرر به مراحل نهایی جشنواره ملی پایتخت کتاب ایران بوده است.
این شهر در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ نیز موفق به دریافت نشان استمرار در ترویج کتابخوانی شد؛ نشانی که تنها به شهرهایی داده میشود که بتوانند در طول زمان، تعهد فرهنگی خود را حفظ کرده و به گسترش آن بپردازند.
از روستا تا پرورش نسل کتابخوان
فرهنگ کتابخوانی در اوز نهتنها به محدوده شهر محدود نمانده بلکه به حاشیهها و روستاهای اطراف نیز نفوذ کرده است. دهقان با اشاره به این نکته میافزاید: «روستای فیشور از توابع این شهر نیز به عنوان یکی از روستاهای دوستدار کتاب معرفی شده است.»
نمونهای درخشان دیگر از مشارکت مردمی در توسعه زیرساختهای فرهنگی در اوز، تأسیس نخستین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خیرساز کشور در همین شهر است؛ گامی بلند در تربیت نسلی کتابخوان که پیش از آنکه رسانههای نوین ذهنشان را درگیر کنند، طعم کاغذ و جوهر را چشیدهاند.
اوز امروز نماینده شهری است که با تکیه بر مردمان دغدغهمند، کتابداران خلاق و خیرین فرهنگدوست، در مسیر پایداری فرهنگی حرکت میکند. اگر این شهر موفق به کسب عنوان پایتخت کتاب ایران در نهمین جشنواره شود، آنگاه فارس، از شیراز تا اوز، تصویری درخشان از دوگانهی پایتختی کتاب در پیشانی خود خواهد داشت؛ الگویی برای همه، و افتخاری برای فرهنگیترین دیار جنوب کشور.
نظر شما