به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، گاهی اوقات، سکوت یک مسجد، بیشتر از صدای اذانش حرف دارد. وقتی صف‌های نماز جماعت کوتاه می‌شود، وقتی صدای خنده کودکانه در صحن مسجد نمی‌پیچد، وقتی امام جماعت و هیئت امنا چشم در چشم نمی‌شوند، وقتی مسجد فقط باز است اما حضور ندارد... آن‌جاست که باید نشست و درباره‌اش حرف زد.
نشست شورای هماهنگی نهادهای حوزوی استان فارس در آغازین روزهای سال ۱۴۰۴، دقیقاً به همین سکوت‌ها پرداخت. نه به ظاهر آباد مساجد، بلکه به اتفاقاتی که زیر پوست آن‌ها جریان دارد؛ اختلافاتی که به نمازگزاران نشت می‌کند، جذب‌هایی که آمار هستند نه اثر، و طرح‌هایی که روی کاغذ پیش می‌روند اما در صحنه مسجد، جا می‌مانند.
وقتی حجت‌الاسلام محمودی از اختلاف امام جماعت و هیئت امنا گفت که گاهی محله را هم دوپاره می‌کند، یا حجت‌الاسلام ایزدی از مسجد به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد مردمی یاد کرد، همه در یک نقطه به هم رسیدند: باید نگاه‌مان به مسجد را به‌روزرسانی کنیم؛ نه فقط با شعار، که با شناخت واقعیت‌ها.
این گزارش، شرح همان جلسه‌ای است که در آن تصمیم گرفته شد مسجد، یک موضوع زنده، اجتماعی، و قابل بازآفرینی باشد.
مسجد؛ قلب تپنده محله یا ...؟
در حالی‌که مسجد به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی، نقش تربیتی و وحدت‌بخش در جامعه دارد، اما گاه اختلافاتی کوچک، این نقش را کمرنگ می‌کند. حجت‌الاسلام والمسلمین محمودی، مدیر حوزه علمیه فارس در این نشست هشدار داد: «اختلاف بین امام جماعت و هیئت امنا در بعضی از مساجد به یک آسیب تبدیل شده که ممکن است این اختلاف به مأمومین و اهالی محله تسری پیدا بکند و موجب بازتاب منفی شود.»
او تأکید کرد که امروز، «اصل، حفظ وحدت و کیان مساجد است» و نقل قولی از آیت‌الله حائری شیرازی آورد که در آن حضرت علی(ع) با دو فرزند خود، پشت سر خلیفه دوم نماز می‌خوانند. به گفته او، این یعنی حفظ اتحاد، بر هر چیزی مقدم است.
ختلاف بین امام جماعت و هیئت امنا در بعضی از مساجد به یک آسیب تبدیل شده که ممکن است این اختلاف به مأمومین و اهالی محله تسری پیدا بکند و موجب بازتاب منفی شود.
ضرورت آموزش و مهارت برای ائمه جماعات
مسائل پیش روی مساجد، تنها در بعد سخت‌افزاری نیست؛ بسیاری از مشکلات ریشه در فقدان مهارت‌ها و آموزش‌های نرم دارند. حجت‌الاسلام منصور آبادی، مسئول بعثه رهبری در فارس، به صراحت گفت: «در بعضی از ائمه جماعات، فقدان مهارت‌های ارتباطی با جوانان مشاهده می‌شود. درحالی‌که ائمه باید صمیمیت و ارتباط گرم با مردم را حفظ کنند.»
این دغدغه از سوی دیگر اعضای جلسه هم مطرح شد. حجت‌الاسلام صفری، معاون فرهنگی اوقاف فارس، پیشنهاد داد که «آموزش‌های لازم به هیئت امنا و ائمه جماعات داده شود تا بتوانند با ایجاد فضای شور و نشاط، جاذبه آفرینی کنند.»
تحول در نگاه مدیریتی مساجد
یکی دیگر از محورهای مهم جلسه، بازنگری در سازوکار مدیریت مساجد بود. حجت‌الاسلام امیدی، مسئول رسیدگی به امور مساجد فارس، از رویکردهای جدید در ساماندهی مساجد سخن گفت و اظهار داشت: «رویکردها متناسب با نیاز روز تغییر کرده است... باید همه نهادها برای پویایی مساجد همکاری کنند.»
در همین زمینه، حجت‌الاسلام فاطمی، دبیر شورای فرهنگی استانداری، بر خودکفایی مالی مساجد تأکید کرد و گفت: «مساجد باید بتوانند هزینه‌های جاری خود را تأمین کنند و برنامه‌های فرهنگی ائمه جماعات نیز بدون وابستگی دنبال شود.» او خواستار مطالبه‌گری از سوی ائمه برای جذب بودجه‌های فرهنگی موجود در دستگاه‌ها شد.
مساجد به کانونی برای تحقق شعار سال، یعنی «سرمایه‌گذاری و تولید» تبدیل شوند و مسیر سرمایه‌های مردمی به جای بازارهای کاذب، به تولید سوق داده شود.
جوانان؛ حلقه گمشده یا ظرفیت مغفول؟
شاید مهم‌ترین نگرانی مطرح‌شده در نشست، کمرنگ شدن حضور جوانان در مساجد بود. حجت‌الاسلام ایزدی، هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش در فارس، از ضرورت آسیب‌شناسی دقیق در این زمینه گفت و تأکید کرد:
«در مقابل این ضعف باید مشوق‌هایی طراحی شود تا نوجوانان و جوانان، با اشتیاق به مسجد بیایند.»
او همچنین پیشنهاد داد که مساجد به کانونی برای تحقق شعار سال، یعنی «سرمایه‌گذاری و تولید» تبدیل شوند و مسیر سرمایه‌های مردمی به جای بازارهای کاذب، به تولید سوق داده شود.
مسجد آینده را امروز باید ساخت
آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز است، بازتعریف نقش مسجد به عنوان قلب تپنده محله، مرکز تربیت جوانان، و سنگر فرهنگی انقلاب است؛ و این جز با همدلی نهادها، توانمندسازی ائمه جماعات و حضور فعال و هوشمند طلاب میسر نخواهد شد.
نظر شما