دکتر «عزیز الله تاجیک اسماعیلی» دانشیار اسبق دانشگاه خوارزمی و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با اشاره به آسیب شناسی گرایش افراد به انواع مواد مخدر و روانگردان در جامعه اظهار کرد: مواد مخدر از جمله مسایلی است که طیف وسیعی از مباحث در آسیب شناسی روانی و اجتماعی را شامل می شود که از یک مساله ساده مانند سیگار کشیدن یا چایی خوردن شروع می شود تا مصرف مواد بسیار پیچیده و متنوع صنعتی را در بر میگیرد. در مجموع روانگردان ها موادی هستند که افراد در زمان فشار روانی برای آرامش بخشی خود استفاده می کنند؛ در واقع وقتی فردی دچار فشار روانی می شود به شیوه های مختلف تلاش می کند تا این فشار را کاهش دهد.
لزوم آموزش تاب آوری در برابر فشار و استرس های زندگی
وی در ادامه افزود: اینکه ما در زمان فشار روانی چگونه این مساله را مدیریت کنیم؛ بسیار مهم است. مواجهه با فشار و استرس یکی از توانایی های فکری و رفتاری هر فردی محسوب می شود که باید آن را در زندگی بیاموزد؛ چرا که نتیجه اش افزایش یا کاهش میزان بردباری یا تاب آوری فرد در برابر فشارها و مشکلات زندگی می شود.
دکتر اسماعیلی ادامه داد: بناراین هر جا نتوانیم با این فشارها به شکل مناسب، واقعی و منطقی روبرو شویم و یا در نقطه مقابل، شرایط اجتماعی به گونه ای باشد که میزان این فشارها بالا باشد؛ شما باید منتظر یک سری رفتارهای عجیب و غریب و غیر عادی از جمله روی آوردن به مواد مخدر روانگردان باشید که مصرف آن هم باعث دور شدن فرد ازعالم واقعیات و ایجاد مسایل و مشکلات زیادی برای فرد مصرف کننده می شود؛ چه بسا ایستگاه اولش هم سیگار یا قلیان است، جالب است بدانید که خیلی ها مانند متفکرین و اندیشمندان ما در ایستگاه اول می مانند؛ چرا که آنها فقط در هنگام تفکر و نوشتن برای اینکه خستگیشان کم شود سیگار می کشند.
این مشاور خانواده بیان کرد: مساله این است که اینها تا کجا عادی و بهنجار بوده وتا کجا شرایط معمولی است. در بعضی از جوامع کوکائین با وجود اینکه یک ماده روانگردان است مجاز شمرده می شود؛ چرا که علاوه برآن یک ماده انرژی زا است؛ یا در کشور ما حتی تریاک هم ممنوع است در حالی که مشتقات آن (کودئین و مورفین) مصرف می شود اما در کشورهای عربی حتی همراه داشتن قرص کودئین هم مساله ساز است.
دانشیار اسبق دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: همه این محدویت ها نتیجه تفاوت هایی است که در سیاست های اجتماعی دولت ها وجود دارد اینکه دولت ها تا چه حد اجازه تخلیه فشارها به افراد از این طریق را می دهند متفاوت است؛ وقتی این عوامل را در جامعه بررسی و تحلیل می کنیم به این نتیجه می رسیم که این راهبرد های کاهش فشار، راهبردهای مناسبی نیستند؛ چه از لحاظ قوانین و سیاست های اجتماعی و چه از نظر فشار اجتماعی و روانی افراد و چه از جهت آمادگی افراد در جریان رشد و تربیت؛ چرا که خروجی افزایش تاب آوری و تحمل افراد در برابر فشارهای روانی منجر به رو آوری افراد به مواد مخدر می شود.
معتادین طبقات پایین به دلیل آسیب های روانی معتاد می شوند
وی با بیان اینکه برخی از افراد به دلیل فشارهای روانی به مواد مخدر رو می آروند تصریح کرد: بیشتر معتادین طبقات پایین جامعه به دلیل آسیب های روانی معتاد می شوند در حالی که طبقات بالا و مرفه نشین جامعه برای تفریح و تفنن مواد مخدر مصرف می کنند. در واقع این عوامل زمینه های روان شناختی گرایش به مواد مخدر هستند.
اسماعیلی اظهار کرد: طبیعی است که همیشه برای هر نیاز و خواسته ای از انسان یک بازار تجاری به وجود می آید که از طریق آن اقدامات اقتصادی زیادی صورت می گیرد. می دانید که تجارت اسلحه، تجارت مواد مخدر، تجارت دارو و تجارت سرویس های جنسی جزو تجارت های پر سود دنیا به شمار میروند. به عنوان مثال کشورها برای فروش تسهیلات نظامی خود جنگ افروزی می کنند تا تجهیزات جنگی خود را به فروش برسانند؛ یا برای فروش دارو اگر دقت کرده باشید، داروخانه های زیادی در سطح شهر فعالیت می کنند در حالی که شما به ندرت یک کتابخانه می بینید. بنابراین فروش مواد مخدرهم مستثنی از این قضیه (تجارت) نیست و متاسفانه روز به روز هم با پیشرفت های علمی و صنعتی نوع جدیدی از آن با تنوع بیشتری در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. مشکل ما فقط این مساله نیست؛ مشکل ما این است که افراد زیادی تحت فشار روانی هستند اما نمی دانند چیکار باید بکنند و حتی حاضر نیستند برای درمان خود هزینه ای به روان شناس پرداخت کنند این در حالی است که برای صدها مورد بی اهمیت ( کاشت ناخن) مبالغ هنگفتی پرداخت می نمایند.
جوانان به دلیل عدم آموزش، مهارتی در تعیین مسیر زندگی خود ندارند
مشاور خانواده با ابراز تاسف ازعدم آگاهی جوانان در این زمینه اظهار کرد: ما حتی در زمینه آموزش های اجتماعی هم با این مسایل دست و پنجه نرم می کنیم . جوانان به دلیل عدم آموزش، مهارتی در تعیین مسیر زندگی خود ندارند. جوانی که پدر پولداری دارد به راحتی مواد مخدر می خرد و مصرف می کند؛ بنابراین شرایط و وضعیت زندگی افراد در گرو آن فکر، عمل و آگاهی است که انجام می دهد.
اسماعیلی بیان کرد: پیرو آموزش های اجتماعی سوال می کنم؛ ما به عنوان یک شهروند در هنگام رانندگی چقدر حقوق دیگران را رعایت می کنیم، چقدر به قانون احترام می گذاریم و چقدر به میل خود رفتار می کنیم؛ پاسخ به این سوالات تا حدودی میزان مراجعه افراد به دادگاه ها و شورای حل اختلاف در یک جامعه را روشن می کند؛ بنابراین آموزش شهروندان نقش مهمی در رفتاراجتماعی درست، مسولیت پذیری افراد و کاهش مشکلات جامعه دارد.
کودکان به وسیله «الگوهای مشاهده ای» عمل می کنند
وی در پاسخ به این سوال که چرا کودک خردسال که هیچ درکی از مشکلات زندگی و فشار روانی ندارد به مصرف مواد مخدر رو می آورد گفت: در مسیر رشد اجتماعی و تربیت کودکان بحثی تحت عنوان « الگوهای مشاهده ای» وجود دارد به این معنا که بچه ها می بینند و عمل می کنند. بچه ها در سن کودکی گرایش شدیدی به تقلید دارند تا زمانی که این الگوها در زندگیشان وجود دارد تقلید می کنند کما اینکه بسیاری از آموزش های مذهبی و اعتقادی را بچه ها از همین مسیر می آموزند یه عنوان مثال اگر در یک هیئت مذهبی حضور پیدا کنند سریع عرق عاطفی و مذهبی شکوفا می شود.
برای حل مشکلات نیازمند سیاست های کلان فرهنگی هستیم
دانشیار اسبق دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه برای حل این مشکلات نیازمند سیاست های کلان فرهنگی هستیم تصریح کرد: مشکلات فرهنگی زیادی در اجتماعی کردن افراد جامعه داریم .حتی مدیران جامعه ما گاهی مواقع مسیر را اشتباه می روند. تمام برنامه های صدا و سیما شده یک مشت برنامه های تبلیغاتی برای سود آوری. تلویزیون به جای اینکه کیفیت آموزش را بالا ببرد «قلم چی»، «پرش» و «حرف اول» را تبلیغ می کند در واقع همه چیز شده تبلیغ برای کسب درآمد. بنابراین وقتی جامعه ما می شود جامعه مبتنی بر تفکر بازار به جای اینکه بشود جامعه مبتنی بر مسولیت های اجتماعی، همدلی ها و آموزش ها، خروجی اش می شود همین زندگی هایی که در جامعه شاهدش هستیم.
نظر شما