به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، از نخستین مسجد که به دست پیامبر اکرم (ص) در مدینه بنا شد تا مساجد کوچک و بزرگ امروز، همگی مأمن روحانی مؤمنان، محلی برای نشر تعالیم دینی و پایگاهی برای انسجام و همبستگی اجتماعی بودهاند. اما با تغییرات سریع اجتماعی و ظهور چالشهای نوین در جامعه، مدیریت مساجد نیز نیازمند رویکردهای جدید و کارآمدتر شده است.
از جمله مسائل همیشگی در مدیریت امور مساجد، تداخل وظایف و نبود هماهنگی میان نهادهای مختلف بوده است. هر دستگاهی بر اساس وظایف خود، بخشی از امور مسجد را بر عهده میگرفت، اما گاه این فعالیتها بهجای تکمیل یکدیگر، موجب موازیکاری یا حتی اختلاف میشد. در چنین شرایطی، تدوین یک سند جامع و ملی برای ایجاد وحدت رویه و همافزایی میان ارکان مساجد، ضرورتی انکارناپذیر به نظر میرسید.
این ضرورت امروز در قالب سند ملی مسجد به تحقق پیوسته است؛ سندی که حجتالاسلام حسین امیدی، مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد فارس، آن را «بهترین و کاملترین سند تدوینشده در حوزه مساجد از ابتدای انقلاب تاکنون» مینامد. این سند، که نتیجه تلاش مشترک و توافق شش نهاد کلیدی مرتبط با امور مساجد است، نقشه راهی روشن برای مدیریت و توسعه مساجد ارائه میدهد و با جلوگیری از موازیکاری و اختلافات، بستر لازم برای تقویت نقش اجتماعی و فرهنگی مساجد را فراهم میکند.
استان فارس، بهعنوان یکی از پیشروترین استانها در حوزه فعالیتهای فرهنگی و مذهبی، گام مهمی در اجرای این سند برداشته است. اجرای سند ملی مسجد در فارس، نویدبخش تحولی بزرگ در مدیریت مساجد این استان است؛ تحولی که میتواند الگویی موفق برای دیگر مناطق کشور باشد.
سندی برای همافزایی و جلوگیری از موازیکاری
مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد فارس، اجرای این سند را یک تحول بنیادین توصیف کرد و گفت: «این سند، بالاترین و بهترین سندی است که در حوزه مسجد و از ابتدای انقلاب تاکنون تدوین شده و به امضای ارکان مساجد در سطح ملی رسیده است.»
این سند، بالاترین و بهترین سندی است که در حوزه مسجد و از ابتدای انقلاب تاکنون تدوین شده و به امضای ارکان مساجد در سطح ملی رسیده است.
یکی از ویژگیهای مهم این سند، جلوگیری از موازیکاری و ایجاد همافزایی میان دستگاههای مرتبط با مساجد است. به گفته حجتالاسلام امیدی، این سند توانسته است وظایف هر نهاد را بهطور شفاف مشخص کند. او افزود: «در سند ملی مسجد، تقسیم کار بهصورت دقیق انجام شده است؛ برای مثال، مسئولیت مسائل آموزشی و تربیتی بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی است، پشتیبانی ساختاری و سختافزاری با سازمان اوقاف، و تأمین امام جماعت به حوزههای علمیه واگذار شده است. همچنین راهبری این سند در هر استان، با نماینده ولیفقیه و ائمه جمعه است.»
نقش محوری امام جماعت و بسیج
یکی از بخشهای کلیدی این سند، تأکید بر نقش امام جماعت بهعنوان مدیر مسجد و بسیج بهعنوان دستیار اول او است. امیدی تصریح کرد: «امام مسجد بهعنوان مدیر مسجد شناخته شده و بسیج، دستیار اصلی اوست. در کنار این دو، کانونهای فرهنگی و تشکلهای درون مسجد نیز تعریف شدهاند. صدور احکام مربوط به امام جماعت، هیئت امنا و خادم مسجد بر عهده مراکز رسیدگی به امور مساجد گذاشته شده است.»
این ساختار، علاوه بر شفافسازی وظایف، باعث تقویت هماهنگی و انسجام میان اجزای مسجد خواهد شد. با این حال، موضوع صدور حکم فرمانده پایگاه بسیج همچنان از سوی سپاه انجام میشود.
راهحلی برای چالشهای دیرینه
این سند باعث همسانسازی فعالیتها میشود و از اختلافات و تکرویها در مدیریت مساجد جلوگیری میکند.
موازیکاری و نبود هماهنگی میان دستگاهها از مشکلات دیرینه در مدیریت مساجد بود. امیدی در این خصوص گفت: «این سند باعث همسانسازی فعالیتها میشود و از اختلافات و تکرویها در مدیریت مساجد جلوگیری میکند. در واقع، وحدت رویهای که همواره نیاز آن احساس میشد، اکنون با اجرای این سند در حال تحقق است.»
این رویکرد، علاوه بر ایجاد هماهنگی، به حل چالشهای مرتبط با تأمین منابع انسانی، مدیریت ساختارهای فیزیکی و برنامههای آموزشی و فرهنگی کمک شایانی خواهد کرد.
راهی به سوی مساجد کارآمدتر
با اجرای سند ملی مسجد، مساجد از یک فضای صرفاً عبادی به پایگاههایی کارآمدتر در حوزههای اجتماعی، فرهنگی و تربیتی تبدیل خواهند شد. این سند، بستر لازم برای انجام فعالیتهای متنوع و متناسب با نیازهای جامعه امروز را فراهم کرده است.
امیدی در این خصوص یادآور شد: «فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی در ساختار بسیج تعریف شده و نقشهای حمایتی و مدیریتی نیز بهصورت منظم میان دستگاهها تقسیم شده است. این اقدام میتواند مساجد را به عنوان قلب تپنده جوامع اسلامی در سطحی بالاتر از گذشته معرفی کند.»
چشماندازی روشن برای مدیریت مساجد
با توجه به تدوین و اجرای سند ملی مسجد در فارس، امید میرود که مساجد بتوانند نقش بیشتری در تقویت فرهنگ دینی و ارتقای سطح اجتماعی جوامع ایفا کنند.
با توجه به تدوین و اجرای سند ملی مسجد در فارس و تلاش برای همگامسازی دیگر استانها با این الگو، امید میرود که مساجد بتوانند نقش بیشتری در تقویت فرهنگ دینی و ارتقای سطح اجتماعی جوامع ایفا کنند.
شفافسازی مسئولیتها، ایجاد هماهنگی میان نهادها و تقویت نقش امام جماعت، گامهایی است که نه تنها به بهبود مدیریت مساجد کمک میکند، بلکه جایگاه این نهادهای مقدس را در جامعه اسلامی ایران بیش از پیش مستحکم خواهد کرد.
گامی بلند در مدیریت امور مساجد
مدیریت مساجد همواره یکی از موضوعات کلیدی در نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. مساجد به عنوان پایگاههای فرهنگی، اجتماعی، و دینی نقش محوری در انسجام جامعه ایفا میکنند. اما همواره موازیکاری دستگاههای مسئول و نبود وحدت رویه، بهعنوان یکی از چالشهای اصلی این حوزه مطرح بوده است. اکنون با تدوین و اجرای سند ملی مسجد در استان فارس، گامی مهم در حل این چالشها برداشته شده است.
سند ملی مسجد، به تعبیر حجتالاسلام امیدی، «راهبرد اصلی در پیشبرد اهداف مساجد» است. اجرایی شدن این سند در استان فارس، نمونهای موفق از همافزایی میان نهادهای مرتبط و الگویی برای دیگر استانها خواهد بود.
نظر شما