خبرگزاری شبستان//گیلان
رودبار به نام های مختلفی از جمله « خشکه رودبار »، « رودبارمحمد زمان خانی »،«رودبار زیتون » « پیلده رودبار» معروف بوده است که نام رودبار احتمالا به دلیل جریان داشتن رودخانه سفید رود در این شهرستان بوده است.
رودبار ازنظر تاریخی دارای قدمتی 6هزارساله است و آثار به دست آمده در تپه مارلیک حاکی از وجود تمدنی کهن در این منطقه است که مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد می باشد. اقتصاد این منطقه به علت شرایط خاص اقلیمی بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. مهم ترین محصول آن زیتون می باشد که عمده ترین محصول کشاورزی شهرستان بوده و دارای فرآورده های بسیاری چون روغن زیتون و صابون است.
وجود مناظربسیار زیبا در ارتفاعات پوشیده از درختان همیشه سبز زیتون، آب های معدنی گوارا و پیشینه تاریخی و دیرینگی فرهنگی منطقه که تپه مارلیک از بارزترین نشانه های آن است، این شهرستان را به یکی از پتانسیل های مهم گردشگری تبدیل کرده است.
چراغعلی تپه یا تپه باستانی مارلیک با قدمتی بیش از 3هزار سال
در کرانه شرقی سفیدرود و در دره زیبای گوهر رود، تپههای کوچک و بزرگی به چشم میخورد که مربوط به دورههای باستانی است و تپه مارلیک یکی از مهمترین آن هاست. این تپه در محلی به نام چراغعلی تپه (مالک قدیمی آن) قرار دارد. تپههای باستای گوهر رود از جمله مارلیک بقایای یک تمدن باستانی فراموش شدهای را در دل خود مدفون کردهاند.
تپه مارلیک، که گنجینهای ارزنده از هنر و تمدن بشری را در طول قرنها در خود پنهان کردهاست در حقیقت تپهای طبیعی و صخرهای است که از سنگهای سولفات آهن تشکیل شده و لایههای طبیعی و تحتانی آن چنان است که شکاف های بزرگ درون تپه ایجاد کرده و همین حفرهها موجب شده تا حیواناتی چون موش و مار به فراوانی در آن لانه کنند.
عدهای معتقدند که نام مارلیک به دلیل وفور مار در این تپه بر آن اطلاق شدهاست و افسانه مار و گنج در این تپه مصداق واقعی پیدا کردهاست.
اما برخی نیز مارلیک را یک واژهٔ تاریخی میدانند که از دو جز «مارد» و «لیک» ترکیب شده و معنای قوم «مارد» را میدهد.اینان استدلال میکنند که این کلمه در اصل «ماردلیک» بوده و با حذف «دال» مارلیک شدهاست.
اکتشاف 53 قبر در تپه مارلیک
کاوشهای باستان شناسی مارلیک در سالهای 41-1340 با همکاری دانشگاه تهران و اداره باستانشناسی انجام گرفت. در ادامه کاوش ها وضعیت اصلی تپه که معرف آرامگاه و گورستان اقوام فراموش شده باستانی است- آشکار شد. مارلیک گورستانی است که دکتر نگهبان در آن 53 قبر کاوش کرده است، قبرها مربوط به سلاطین آماردی می باشند که از سال 1340 به بعد حفاری شده، تپه های اطراف جازم کول، زینب بیجار، پیلا قلعه و کره زیتون می باشد، به عقیده دکتر نگهبان محل زندگی این اجساد پیلاقلعه بوده که به دلیل زلزله تخلیه شده و مردم روستا به روستای بالایی کوچ کرده اند.
احتمال میرود که این تپه، آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان محلی بوده که در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد در این منطقه حکومت میکرده و مردگان خود را بنا بر سنن و آیینهای رایج آن دوره به همراه اشیاء و آثار قیمتی در این آرامگاهها به خاک میسپردهاند.
زمانی که سه چهارم کاوش در تپه انجام شد در حدود 25 آرامگاه کشف شد که در همه آنها اشیایی مانند ظروف مفرغی – ظرفهای سفالین- دکمههای تزئینی- انواع سرگرز، پیکان، شمشیر، خنجر، مجسمههای برنزی و سفالی، کلاه خود، سرنیزه، سوزنهای طلاو مفرغ و... با نقوشی از انسان و گیاهان و حیوانات نظیر گاو کوهاندار، گاو بالدار، اسب شاخدار و اسباب بازی هایی برای کودکان - دوک پشم ریسی و افزاری از این گونه به دست آمد که معرف فرهنگ و طرز زندگی این اقوام بوده و نشان از اعتقاد به زندگی پس از مرگ دارد.
پارچههای به دست آمده از تپههای مارلیک نشانه ظهور و پیشرفت صنعت بافندگی در گیلان هزاران سال پیش است.
از جمله موارد جالب کشف کاشفان، مهری است که روی آن خط میخی حک شدهاست و یا مهر دیگری که مجلس شکا ر را نشان میدهد. به گفته باستان شناسان قدمت آنها به بیش از سه هزار سال میرسد.
جام مارلیک نمونه بی بدیل کاوش های باستانی منطقه
نمونه بی بدیل این کاوش ها جام مارلیک است که از زر ناب بوده و ارتفاع آن به 18 سانتی متر میرسد.
ارتفاع نقش برجستههای جام تا دو سانتی متر میرسد که نشان دهنده مهارت استاد کاری است که با ضربات چکش آن را آفریدهاست.
نقش وسط جام درخت زندگی است و در دوسوی درخت دو گاو بالدار دیده میشود که در حال بالارفتن از درخت هستند. نمایش بدن حیوان به حالت نیم رخ و نمایش سر آنها از روبه رو، از ویژگیهای هنر ایرانی است و هویت ایرانی سازنده اش را نشان میدهد.
در کف جام گلی زیبا نقش شدهاست.درمیان گل نقش خورشید دیده میشود که شعا عهای خود را به طور منظم پراکنده است.
برای اقوام مارلیک خورشید تا حد پرستش بسیار مهم بوده تا جایی که نماد خورشید را به شکل ترنج های هندسی تزئینی در کف اکثر ظروف و جامهای فلزی به تصویر کشیدهاند. وقتی به نوع نقش و طرز ترسیم این ترنجها توجه میکنیم در مییابیم خورشید در مرکزهمه چیز است و همه موجودات از نور و حرارت جانبخش او زندگی میگیرند.
صنایع مفزعی افتخار تمدن مارلیک
بااینکه انسان در هزاره ششم پیش از میلاد به فلزات دست پیدا کردهاست اما از افتخارات مهم تمدن مارلیک صنایع فلزی و مخصوصا صنایع مفرغی است. در منطقه مارلیک به سبب وجود معادن سنگ فلز و منابع سوخت مانند چوب فراوان تولید مفرغ رونق زیادی یافته و کارگاه های صنایع مفرغی به وجود میآیند.
از نقاط اوج و شگفتیهای دیگر صنعت مارلیک جام های شیشهاست که گفته میشود از اولین نمونههای صنعت شیشه سازی بشر است.
مجموعه آثار مارلیک در طبقه فوقانی موزه ملی ایران – تهران نگهداری میشود.
پایان پیام/
نظر شما