به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، رژیم بعث عراق با همکاری بسیاری از کشورهای شرق و غرب در 31 شهریور سال 1359 به ایران حمله کرد و آغازگر جنگی شد که هشت سال به طول انجامید، در آستانه چهلمین سالگرد جنگ تحمیلی پرداختن به جنگ در ابعاد مختلف فرهنگی، هنری و اجتماعی و فرهنگسازی برای نسل جوان یک ضرورت انکار ناپذیر است، ضرورت هایی پرداختن به هنر جنگ و دفاع مقدس و بازنمایی دفاع مقدس را در آثار هنری با «حجت امانی» هنرمند نقاش و مدرس دانشگاه به گفتگو نشسته ایم که در زیر می آید:
پرداختن به جنگ در آثار هنری برای آشنایی نسل جوانی که دفاع مقدس را ندیده اند چه ضرورتی دارد؟
هنرمند تا جایی که امکان دارد باید صلح را تبلیغ کند تا زمانی که ضرورت ایجاد نکند، انسان فی نفسه باید از وطن، هم نوع خود و هم کیش خود دفاع کند. ارزش هایی که در دفاع از خود و میهن وجود دارد آن ارزش ها را باید به عنوان یک انسان به آن توجه کرد و در کنار آن نباید انسان بودن خود را فراموش کند و باید به دشمن خود هم به چشم انسان نگاه کند و همین می تواند تولید ارزش کند، همین ارزش ها می توانند برای ما الگو باشند، سراسر ادبیات ما در عین اینکه نبرد بوده است در کنارش جوانمردی و فتوت هم تبلیغ شده است.
مفاهیمی ارزشی جنگ را در چه قالب هایی می شود به نسل جوان ارائه کرد؟
بازآفرینی این مفاهیم والای انسانی است که می تواند در هنرها که از پیش هم بوده در هنرهای مختلف دوباره تجلی پیدا کند، می تواند در قالب های شعر، داستان و نقاشی بیاید و در نقاشی نشانه گذاری شود. این مفاهیم را می شود در قالب همه هنرهای تجسمی به عنوان مثال وقتی شما ورزش زورخانه را می بیند تمام ورزش هایی که در زورخانه انجام می شود یک نبرد بوده است. ابزارآلاتی که در جنگ و نبرد استفاده شده است کارکردش تغییر کرده و به عنوان وسیله ورزشی در زورخانه مورد استفاده قرار می گیرد، در واقع این ورزش با ارزش ها گره خورده است، ورزش زورخانه ای به عنوان ورزش سنتی یک نوع رزم آرایی است که هم آمادگی جسمانی و هم آمادگی روحانی هر دو را با هم دارد این را می شود در سایر هنرها هم به همین شکل دید.
آیا اصلا ما هنری به عنوان هنر دوران دفاع مقدس داریم؟
ما اصولا گفتمان دفاع مقدس داریم که این گفتمان در سایر حوزه های فرهنگ و هنر در یک دوره ای شاخص بود و در قالب یک گفتمان رسمی غالب در طول هشت سال جاری بود. بعد از دوره جنگ یک سری گفتمان ها به عنوان گفتمان رقیب در کنار دفاع مقدس آمدند مثل «گفتمان هنر متجدد» که باعث شد آن گفتمان به عنوان گفتمان حاکم و این گفتمان مسلطی شود و توسط حوزه هنری این دوباره احیا شود و زنده نگه داشته شود.
آیا مکتب هنری مربوط به دوران جنگ و دفاع مقدس داریم که بشود به آن اشاره کرد؟
مکتب نداریم، ولی همین گفتمان را داریم. این گفتمان همان گفتمان هنرمندان انقلاب بود که در زمان جنگ عهده دار گفتمان هنری انقلاب بودند و در زمان جنگ هم نقش آفرینی کردند.
وجه شاخص هنر انقلاب که در دوران جنگ نیز تداوم پیدا کرد چیست؟
وجه شاخص هنر انقلاب ترویج ارزش های انقلابی و ارزش های دینی و به علاوه تجربه های شخصی هنرمندان از مقوله جنگ و دفاع در جهان بود که آنها را ترکیب کردند و به عنوان هنر انقلاب ترویج کردند.
کار شاخصی که هنرمندان انقلابی در آثار هنری دفاع مقدس انجام دادند چه بود؟
همه آنها با مضامین اسلامی کار دارند و جنگ ما مقایسه شد با عاشورا این حاصل مقایسه باعث شد که خیلی از المان های عاشورایی و شیعی و نشانه های آن در هنر دفاع مقدس تجلی پیدا کرد.
آیا پرداختن به دفاع مقدس از سوی هنرمندان با نگاه هایی مختلفی صورت گرفته است؟
نگاه هر هنرمندی به جنگ متفاوت است و هر کسی نگاه متفاوتی به جنگ دارد، این سرمایه ارزشی خود هنرمندان است که به این جریان نگاه می کند، منتهی هنرمندان انقلاب اسلامی نگاه همسویی به مقوله دفاع مقدس داشتند، به همین خاطر می شود آن را در قالب گفتمان دفاع مقدس مطرح کرد.
نظر شما