کتب اینترنتی مشکلی برای کتاب‌های فیزیکی ایجاد نمی‌کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از ارومیه، فروشندگان کتاب که یکی از سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی هر شهری محسوب می‌شوند این روزها در ارومیه با مشکلات عدیده ازجمله تغییر سلیقه شهروندان، کاهش سرانه مطالعه، تورم و افزایش قیمت تمام شده آثار، تداخل صنفی، نبود اتحادیه‌ای مستقل و در حال حاضر اپیدمی کرونا برای رفع مشکلات آسیب پذیرتر از گذشته هستند و مشکلات آنها علی‌رغم نیازمندی به توجهی ویژه، همچنان نادیده گرفته می‌شود.

زوج کتابفروشی که در ارومیه با بیش از 15 هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف تاریخی، سیاسی، رمان و اقتصاد از سال 62 در این شغل فعالیت می‌کنند و از فروش خود رضایت کامل را دارند. برای تشریح و بررسی معضلات و مشکلات فروشندگان کتاب دراین شهرستان گفتگویی با احمد یوسفی، مدیر کتابفروشی «بهار» ارومیه، داشتیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.

شبستان: چند سال است در این عرصه مشغول به فعالیت هستید؟

حدود 33  سال است که در عرصه محصولات فرهنگی و فروش کتاب مشغول به فعالیت می‌باشم.

شبستان: آیا این موضوع که کتاب فروشی سود ندارد را قبول دارید؟

خیر. بنده سال‌هاست که به این کار مشغولم و از درآمد خود راضی هستم. مطمئن باشید اگر سودی در کار نبود، بنده حتما شغل خود را عوض می‌کردم. شغل کتابفروشی عشق می‌خواهد، فروشنده کتاب باید شخصی که برای خرید کتاب به او مراجعه می‌کند را بشناسد، وگرنه در این شغل موفق نخواهد شد. همکارانی که بنظر من از این صنف خود ناراضی هستند مشکل از خودشان است، فردی اگر بخواهد دراین شغل موفق شود باید 10 قانون و آیتم عشق به کتاب، عمر نوح، صبر ایوب، قناعت گنجشک، اعصاب فیل، چشم عقاب، سرعت باد، گنج قارون و جای بزرگ را داشته باشد تا بتواند در این کار دوام بیارد، وگرنه با مشکل مواجه خواهد شد.

متاسفانه کتاب هووی خانم‌ها، در خانه است. در خانه‌ اولین چیزی که خانم‌ها برای فروش در نظر می‌گیرند، و جز وسایل اضافی منزل عنوان می‌کنند، کتاب است. در این راستا اهل کتاب و اهل مطالعه هم نباشید، نمی‌توانید به اجبار وجه کتابخوانی داشته باشید.

شبستان:پس چرا در رسانه‌ها همواره کتابفروشی را شغلی کم سود معرفی می‌کنند؟

خوب بستگی دارد که شما سود کتابفروشی را با چه محصول دیگری مقایسه کنید یا اینکه شما چگونه به کتابفروشی مشغول باشید. قرار نیست همه کتاب‌ها یکروزه اونم با سود بالا بفروش برسند، باید در این شغل عشق واقعی داشت.

من سه سال است که حتی فعالیت خودم را در دنیای مجازی  شروع کرده‌ام و خداروشکر از این طریق سفارشات خوبی از استان و شهرهای دیگر کشور نیز دارم. اگر تقاضا برای کتاب افزایش یابد و آن ها برای خواندن کتاب احساس نیاز داشته باشند؛ همچون فردی که گرسنه و تشنه است، برای رفع این احساس به کتابخوانی روی می‌آورد.

شبستان: ویژگی‌های یک کتابفروش خوب را عنوان کنید.

در کنار تمام این مسائل نباید فراموش کنیم که فروشندگی، حرفه‌ای سخت و پرمشقت است. از صبح تا شب افراد مختلف با فرهنگ‌ها و آداب گوناگون به کتابفروشی رفت و آمد می‌کنند. در این میان برخورداری از مهارت‌هایی مانند مدیریت استرس، کنترل خشم، تصمیم‌گیری، راهنمایی و قاطعیت‌ورزی ضرورتی است که هر کتابفروشی را به داشتن آن ملزم می‌کند و از سوی دیگر اطلاع از محتوای کتاب‌ یکی از ضروریات هر کتابفروش است، برخی کتابفروش‌ها نسبت به محتوی کتاب بی‌اطلاعند و در مقابل سوالات مشتری شانه بالا می‌اندازند، کتابفروشی مانند سایر حرفه‌های فروشندگی نیست و آگاهی از ظرایف و نکات ویژه در این شغل می‌تواند به موفقیت فرد منجر شود. حتی حالات و رفتار او هم در شغلش نقش ویژه‌ای دارد.

کتابفروشان باید با اطلاع از فنون تبلیغات، مشتری را جذب کتاب‌های نو و جدید بازار کنند. ارتباطات غیرکلامی به عنوان دیگر عامل محرک خرید کتاب، در بسیاری از اوقات نحوه نشستن،‌ راه رفتن، صحبت کردن، خندیدن یا حتی نگاه کردن نیز می‌تواند در جذب یا دفع علاقه‌مندان موثر باشد. و یک کتابفروش با آگاهی از این عوامل می‌تواند در کار خود موفقیت‌های لازم را کسب کند.

افرادی هستند که به این کتابفروشی مراجعه کرده و پول خرید کتاب را نداشته و ما در صورت تایید کتاب را در ازای مبالغ ناچیز 2 یا 5 هزار تومان اجرا داده و حتی رایگان میدیم تا ببرند واستفاده کنند.

شبستان: نظرتان درباره نمایشگاه‌های سالانه و فصلی برگزار شده در ارومیه و دیگر شهرهای استان چیست؟

بودن نمایشگاه کتاب فی‌نفسه بد نیست. اما نمایشگاه باید به محلی برای ملاقات با ناشران و نویسندگان و مترجمان تبدیل شود و جنبه‌ فرهنگی آن بر جنبه‌ تجاری‌اش غالب شود. این فروشِ کتاب در نمایشگاه کتاب است که مشکل‌آفرین است و نه ذاتِ نمایشگاه کتاب. برگزاری نمایشگاه به ضرر کتابفروشی‌ها، مخصوصا شهرستان‌ها است.

نمایشگاه از اسمش مشخص است باید فقط کتاب را در معرض نمایش گذاشت نه فروش. نمایشگاه باید داخل خود مغازه باشد و اگر این تخفیف‌هایی که در نمایشگاه ارائه می‌شود در کتابفروشی باشد، فروش بهتر از این خواهد بود.

تجربه‌ حضور در کتاب‌فروشی می‌تواند با تجربه‌ حضور در نمایشگاه تفاوت داشته باشد و کتاب‌فروش‌ها باید در این زمینه فعالیت داشته باشند.

شبستان: این روزها کتاب‌های قاچاق گریبان نویسندگان و ناشران کشور را گرفته است. کدام بخش از چرخه کتاب از قاچاق کتاب آسیب می‌بیند؟

ناشران رسمی بیشترین ضرر و خسارت را از قاچاق کتاب متحمل می‌شوند. این روزها جولان کتاب‌های قاچاق گریبان نویسندگان و ناشران کشور را گرفته و درصورت بی‌توجهی به این فعالیت‌های فرهنگی ضد فرهنگی، شاهد لطمات زیادی به سطوح مختلف فرهنگی در جامعه خواهیم بود.

شاید بتوان گفت هر کتابی که بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بدون اجازه از ناشر رسمی و قانونی، بدون تایید مترجم و مولف، توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی منتشروعرضه شود، کتاب قاچاق محسوب می‌شود و خریدوفروش آن غیرقانونی است.

حتی برخی از کتاب‌ها هم که در دنیای مجازی، طرف چاپ نکرده و بازار ندارد، برخی از افراد هستند که دانلود کرده و استفاده می‌کنند.

شبستان: میانه‌تان با دانلود و خواندن کتاب در فضای مجازی چطور است؟

کتاب و فضای مجازی دشمن هم نیستند، در فضای مجازی خواندن کوتاه مدت کتاب مفید است. شخصی که از فضای مجازی استفاده می‌کند، بسیاری از مطالب مفید کتاب‌ها را در کانال یا گروه‌های مجازی می‌بیند،  و باعث می‌شود شخص لااقل با نویسنده، اسم کتاب، ناشر و بسیاری از این جزئیات آشنا شود، بشناسد و اگر از مطلب یک کتاب در کانال یا گروهی خوشش آمد برود و آن کتاب را تهیه کند، ولی بودن کتاب بصورت فیزیکی باعث افزایش اطمینان و اعتماد به نفس می‌شود.

شبستان: اگر حرفی باقی مانده است بفرمایید.

تنها شغلی که اسپانسر ندارد، کتابفروشی است

کتابفروشان به عنوان آخرین حلقه اتصال صنعت نشر کشور نقشی مهم و حیاتی در خرید و فروش کتاب به عهده دارند. قبلا مرسوم بود هر فرد علاقه‌مند به کتاب و کتابخوانی، کتابفروشی را به عنوان شغل خود انتخاب می‌کرد تا علاوه بر مطالعه آثار مختلف، وقت بیشتری را کنار کتاب سپری کند، اما امروز بسیاری از جوانان با نگاهی کاسب‌کارانه وارد این شغل می‌شوند و پس از مدتی نمی‌توانند در این حرفه دوام بیاورند و شغل خود را عوض می‌کنند.

گفتگو: فاطمه صمدزاده