خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد: عید غدیر سنت ها و اعمال زیادی دارد که اطعام از جمله آنها است به طوری که تنها عیدی که اطعام در آن بسیار سفارش شده، همین عید سعید است. باوجود این برخی از سنت ها و اعمال این روز با کم توجهی روبرو شده است که به برکت انقلاب اسلامی برخی از آنها در حال احیا است. چنان که امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا و تاکید چندین باره مقام معظم رهبری درباره کمک مومنانه به نیازمندان، مسجدی ها و هیئتی ها بیش از دیگران دست به کار شدند و بر این اساس، امسال شاهد رونق اطعام در روز عید غدیر در قالب بسته های ارزاق خواهیم بود. به این منظور گفت و گویی با آیت‌الله «سیدرضا حسینی مازندرانی»، امام جماعت مسجد و تولیت حوزه علمیه امام حسین (ع) شهر ری داشته ایم که مشروح آن در ادامه می آید:
تولد حضرت علی (ع) در کعبه و شهادت ایشان در مسجد کوفه روی داد، آیا این موضوع، بزرگ ترین پند و درس برای مسلمانان نیست که باید مساجد و عبادت گاه ها را مرکز جامعه اسلامی قرار دهند؟
جای جای زندگی امام علی بن ابی طالب (ع) با موضوع مسجد پیوند خورده است که به مکان تولد و شهادت آن حضرت محدود نمی شود. بسیاری از فضائلی که درباره حضرت امیر (ع) در روایات متواتر نقل شده در مساجد اتفاق افتاده است. برای نمونه، امیرالمومنین (ع) در مسجد بود که به نیازمندی کمک کرد: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ.»
ابوذر دربارۀ شأن نزول اين آيه چنين نقل کرده است: «روزی همراه با پيامبر اسلام (ص) در مسجد النبی نماز ظهر می خوانديم. پس از نماز، فردی تقاضای كمك كرد. كسی به او چيزي نداد. سائل دست خود را بلند كرد و گفت: «خدايا تو شاهد باش كه من در مسحد رسول تو درخواست كمک كردم و كسي چيزی به من نداد» در همين حال علی (ع) كه در آن هنگام مشغول نماز بود با انگشت كوچک دست راست خود به آن فقير اشاره كرد. او نزديك رفت و انگشتری را كه حضرت همواره در دست می كرد از انگشت ايشان در آورد و رفت. اين صحنه در حضور و جلوی چشمان پيامبر (ص) انجام شد. پيامبر اكرم (ص) سر به آسمان بلند نمود و عرض كرد: بارالها، موسی از تو درخواست كرد و گفت: «رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي و َيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي و َاجْعَل لِّي وَزِيرًا مِّنْ أَهْلِي هَارُونَ أَخِي اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِی؛ روردگارا سينه ام را گشاده گردان و كارم را برايم آسان ساز و گره از زبانم بگشای، تا سخن مرا بفهمند و براي من وزيری از خاندانم قرار ده. برادرم هارون را، پشت مرا به وسيله او استواری بخش و او را شریک كارم گردان.»
بسیاری از کارکردهای مساجد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی احیا شدند یا گسترش یافتند که خدمت رسانی اجتماعی از جمله آنها است. احیای اطعام در روز عید غدیر از جمله خدمات مساجد طی این سال ها است، با توجه به اینکه روز عید غدیر را برترین اعیاد نامیده اند، شیعیان چگونه می توانند با استفاده از ظرفیت مساجد، اطعام در این روز را به نام امام علی (ع) فراگیرتر کنند؟
ابتدا باید به این موضوع اشاره کنم که حضرت محمد مصطفی (ص) حضرت علی(ع) را از سوی خداوند در روز عید غدیر به عنوان جانشین خودشان معرفی کردند و فرمودند «اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً: امروز آیین شما را برای شما به کمال رساندم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را برای شما پسندیدم و برگزیدم»(سوره مائده، آیه سوم).
معرفی حضرت علی (ع) به عنوان رهبر مسلمانان آنقدر مهم بوده است که خداوند فرمودند: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْکافِرينَ: ای پیامبر! آنچه را که از سوی پروردگارت به تونازل شده است، تبلیغ کن واگر چنان نکنی، پیام و رسالت او را انجام نداده ای و خداوند تو را از مردم حفظ می فرماید»(سوره مائده، آیه 67).
ذکر این آیات، این موضوع را بار دیگر برای تمام مسلمانان اثبات می کند که عمل به سیره حضرت علی (ع) دستور الهی است بنابراین عمل به سنت مسجدی حضرت امیرالمومنین (ع) بر همه واجب است. از سوی دیگر خدمت به ایتام و فقرا سنت حضرت علی (ع) است. مقام معظم رهبری در این باره فرمودند: «کسانی که به فقرا کمک کنند و به خانواده های مستضعف سر بزنند، زیادند؛ اما آن کسی که اولا این کار را در دوران حکومت و قدرت خود انجام دهد، ثانیا کار همیشه او باشد، ثالثا به کمک کردن مادی اکتفا نکند؛ برود با این خانواده، با آن پیرمرد، با این آدم نابینا، با آن بچه های صغیر بنشیند، مأنوس شود، دل آنها را خوش کند، فقط امیرالمؤمنین علیه‌السلام است.»
آیا کمک حضرت علی (ع) به زن مشک به دوش، مصداق این سخن رهبر معظم انقلاب اسلامی است؟
حتما همین طور است. نقل کرده اند که امیرالمومنین (ع) زنى را دید که مشکى آب بر دوش خود مى برد. آن مشک را از وى گرفت و همراه او به بردن آن پرداخت؛ و چون از حال او پرسید، گفت: على بن ابى طالب همسر مرا به یکى از مرزها فرستاد و او کشته شد، و چند طفل یتیم براى من برجاى گذاشت. چون چیزى ندارم ناگزیر به خدمتگزارى مردم مى پردازم. على رفت و شب را به پریشاندلى گذراند. چون بامداد شد زنبیلى پر از خوراکى براى آن زن برد.
در راه بعضى از کسان از او خواستند که بردن زنبیل را بر عهده ایشان گذارد، او در جواب گفت: «روز قیامت چه کس بار مرا خواهد برد؟». به در خانه زن رفت و در زد، زن پرسید: کیست؟ گفت: من آن بنده ام که دیروز مشک را بر دوش کشیدم، در را بگشا که چیزى براى کودکان با خود آورده ام. آن زن گفت: خدا از تو خرسند باشد و میان من و على بن ابى طالب داورى کند. پس داخل شد و گفت: من دوست دارم که به ثواب و پاداشى برسم، میان خمیر کردن و پختن نان و نگاهدارى کودکان، این یک را برگزین تا من به نان پختن مشغول شوم.
آن زن گفت: من بر پختن نان بیناتر و تواناترم، آن تو و آن کودکان، آنان را سرگرم دار تا من از پختن نان فارغ شوم! پس آن زن به خمیر کردن پرداخت و على به پختن گوشت مشغول شد، و لقمه هایى از گوشت و خرما و جز آن را خرده خرده به کودکان مى خورانید. هر وقت به کودکان چیزى مى داد، مى گفت: «فرزندم! از آنچه در کار تو گذشته است على بن ابى طالب را حلال کن! على به روشن- کردن تنور مشغول شد و چون شعله آتش روى او را مى سوزاند مى گفت: اى على بچش! این است کیفر کسى که از بیوه زنان و یتیمان غافل بماند. در آن هنگام، زنى که على را مى شناخت از آنجا گذشت و به زن صاحب خانه گفت: واى بر تو، این امیر المؤمنین است! آن زن شرمسار شد و گفت: از تو خجالت مى کشم اى امیر مؤمنان! على در پاسخ او گفت: من باید از تو خجالت بکشم که در کار تو قصور کرده ام.»
این سنت امیرالمومنین (ع) درس بزرگی برای ما است که به ویژه در زمان حاضر که ویروس کرونا، در سراسر جهان فراگیر شده است، باید به فکر نیازمندان شد. البته مردم ایران با محوریت مساجد در این زمینه بسیار خوب عمل کردند به طوری که اهالی مساجد با شناسایی نیازمندان در سراسر کشور و لبیک به فرمایش مقام معظم رهبری درباره رزمایش همدلی و مواسات، صدها هزار بسته ارزاق در سراسر کشور میان خانواده های نیازمند به ویژه کسانی که در دوره شیوع این ویروس، از نظر مالی دچار آسیب شدند، توزیع کردند.
نقش مساجد در گسترش اطعام به مناسبت عدیر غدیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
مقام معظم رهبری یک بار دیگر توصیه ای درباره کمک مومنانه به نیازمندان داشتند که ان شاءالله ائمه جماعات مساجد این بار نیز قدم اول را در اجرایی شدن سخنان معظم له برمی دارند که البته این کار جهادی را آغاز کرده اند. اهالی مسجد امام حسین (ع) شهر ری که در دوره شیوع ویروس کرونا بیش از 800 بسته ارزاق میان نیازمندان در چند شهر تهران، ری، بهشهر و قم توزیع کردند به یاری خداوند از محل اطعام در روز عید غدیر، 200 تا 300 بسته ارزاق دیگر در دهه ولایت و امامت میان خانواده های نیازمند توزیع می کنند. در واقع امسال، مساجد به دلیل محدودیت های به وجود آمده در برگزاری مراسم غدیریه با حضور مردم، قرار است اطعام غدیر را به بسته های ارزاق تبدیل کنند.
به نظر می رسد موضوع اطعام در روز عیدر غدیر به مراتب کمتر از اطعام در مناسبت هایی مثل دهه اول محرم حسینی، میان شیعیان رواج دارد، مساجد چگونه می توانند به فراگیری اطعام در این عید کمک کنند؟
ائمه جماعات مساجد و خطبای دینی باید برای احیا و گسترش اطعام غدیریه دو نکته را برای مردم بازگو کنند. نکته اول درباره فضیلت عید غدیر است. پیامبر اسلام (ص) فرمودند: «روز عید غدیر خم بهترین اعیاد امت من است و آن روزى است که خداوند تعالى به من فرمان داده با منصوب کردن على بن ابیطالب به عنوان رهبرى که امتم پس از من به وسیله او هدایت یابند آن روز را یاد کنیم. آن روزى است که خدا دین را در آن روز کامل و نعمت را تمام گردانید و اسلام را به عنوان یک دین براى مردم پسندید.» حضرت صادق (ع) نیز در این باره فرمودند: « «به خدا قسم اگر مردم فضیلت واقعی روز غدیر را می شناختند، فرشتگان روزی ده بار با آنان مصافحه می کردند. بخشش های خدا به کسی که آن روز را شناخته، قابل شمارش نیست.»
نکته دوم، بیان روایات مطرح از سوی حضرات معصومان (ع) درباره اهمیت اطعام در روز عید غدیر است. امام صادق(ع) فرمودند: «غذا دادن به یک مومن در روز عید غدیر ثواب اطعام یک میلیون پیامبر و صدیق و یک میلیون شهید و یک میلیون فرد صالح در حرم خداوند را دارد» (بحارالانوار، جلد 6، صفحه ۳۰۳).
با توجه به گستردگی فعالیت مساجد و هیئت های مذهبی در سراسر کشور، اگر ائمه جماعات و مبلغان دینی، این دو مطلب را دائما برای مردم بازگو کنند حتما هر سال شاهد افزایش بیشتر اطعام در روز عید غدیر خواهیم بود. البته باز هم تاکید می کنم که اهالی مسجد امام حسین (ع) با مشارکت و همکاری استادان و طلاب حوزه علمیه امام حسین (ع) شهر ری (واقع در بلوار امام حسین (ع)، کوچه صاحب الزمان) قرار است این اطعام را در قالب 200 تا 300 بسته ارزاق به منازل خانواده های مستضعف ببرند.
تاکید بر فضائل حضرت علی (ع) صرفا از زبان شیعیان نیست بلکه علمای اهل سنت نیز بارها به این حقیقت اعتراف کرده اند زیرا آیاتی همچون تطهیر و رویدادی همچون لیله المبیت، قابل انکار نیست؛ هرچند، بنا به دلایلی، حقیقت ولایت امام علی (ع) و فرزندان آن حضرت را نپذیرفته اند. باوجود این، تمام مسلمانان اعم از شیعه و سنی تاکید دارند که کمک به نیازمندان، جزو سنت علوی است بنابراین مساجد در تمام کشورها و جوامع اسلامی، باید مروج خدمت به نیازمندان به تاسی از سنت و سیره امیرالمومنین (ع) باشند. روز عید غدیر بهترین فرصت برای فراگیری این حقیقت است که با درایت و حکمت مقام معظم رهبری، امسال این عید و تمام ایام دهه ولایت و امامت به موعد کمک مومنانه به نیازمندان تبدیل شده است.
نظر شما