غدیر نماد امامت و استمرار نبوت / وحدت یکی از پیام های اصلی غدیرخم است

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، واقعه غدیرخم را باید سرنوشت‌سازترین اتفاق تاریخ بدانیم؛ روزی بزرگ که در آن دین به کمال رسید و پروردگار، راه بشریت را برای طی طریق در مسیر رستگاری، معلوم کرد. توقف کاروان هزاران نفری حجاج در منطقه‌ای که عموماً برای بارانداز مورد استفاده قرار نمی‌گرفت و ایراد خطبه‌ای با مفاهیم بلند الهی و در عین حال، ساده، روان و همه فهم، از سوی رسول‌خدا(ص) در تبیین مقام ولایت پس از خود، اهمیت جایگاه دینی و تاریخی این رویداد را بیش از پیش معلوم می‌کند. اتفاقی که در ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجرت روی داد، نقطه عطفی در تاریخ بشریت است؛ بر فراز منبری که از جهاز شتران ساخته بودند، بهترین خلق، دست وصی خود را بلند کرد و او را جانشین بر حق خود نامید.

«حجت الاسلام محمد باقریان» پژوهشگر معارف اسلامی و کارشناس علوم قرآنی در گفت و گو با خبرنگار قرآن و معارف در خصوص واقعه غدیر و نحوه جریان سازی پیام غدیر مطالبی بیان کرد که در ادامه می خوانیم.

غدیرخم چه پیامی برای جهان اسلام دارد؟

اگر واقعه غدیر را واکاوی و بررسی کنیم در حقیقت آنچه که در مطالب دینی قرآن و روایات وجود دارد، غدیر نماد امامت است و ادامه و استمرار نبوت و رسالت می باشد. امامت ادامه رسالت است و آن روی سکه محسوب می شود و شخص امام علی (ع) نیز ادامه دهنده راه حضرت محمد (ص) است.

پیامی که واقعه غدیر می تواند داشته باشد در حقیقت اتحاد و ارتباط بین خود پیغمبر  و حضرت علی است یعنی امامت و رسالت. خود این می تواند پیام عمومی تری برای افراد داشته باشد که واقعا به موضوع رسالت با دقت و عمق بهتر و بیشتری توجه کنند، رسالت و امامت یکی است و می تواند پیام اتحاد و وحدت بین مسلمانان را مطرح کند.

واقعه غدیر بیانگر آن است که می توانیم با هم وحدت داشته باشیم و یکی شویم. هماهنگی نیز بر اساس محبت خواهد بود. خاستگاه و ریشه اتحاد محبت، مهربانی و با هم بودن است و از آیات قرآن نیز این موضوع به دست می آید. اتحاد، وحدت، هماهنگی و آشتی کردن بر اساس اصول مشترک پیش رفتن می تواند پیام غدیر باشد و بر این اساس یکی از مولفه های این مسئله محبت و مهربانی است.

چگونه می توان ولایت پذیری را که یکی از مولفه های غدیرخم است اجرایی کرد؟

در حال حاضر اقداماتی که برای اجرایی کردن پیام غدیر در کشور صورت می گیرد، کارهای صوری و ساختاری است و به ظواهر کار می پردازد. جشن می گیریم، خوشحالی می کنیم، شربت و شیرینی پخش می کنیم، به هم محبت کرده و همدیگر را خوشحال می کنیم؛ این بخشی از وجهه غدیر است که باید هم باشد و جلوه و نمود ظاهری آن باید حفظ شود.

گام بعدی اجرایی کردن پیام غدیر در سطح حاکمیت است که چگونه قوانین و دستورالعمل ها اجرایی شوند. دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی می توانند پیام غدیر را اجرایی کنند و در سطح حاکمیت اقداماتی که مربوط به دولت می شود، باید در مجلس تصویب شود و دولت نیز مأمور اجرای آنها شود. در سطح توده مردم نیز که مربوط به مسایل ظاهری، صوری و ساختاری غدیر است در قالب جشن، مراسمات مذهبی و جلسات آگاهی بخشی برگزار شود. باید بتوانیم پیام امیرالمومنین را خوب بفهمیم و خوب هم ابلاغ کنیم و خطبه غدیر را برای مردم تبیین کنیم.

چگونه می توان از غدیر به عنوان منشور زندگی اسلامی بهره گرفت؟

کسی که پیام علی را بشنود، شیعه و پیرو محبت علی می شود حتی اگر مسیحی باشد. جورج جرداق مسیحی یکی از پیروان علی (ع) است چرا که پیام علی را در نهج البلاغه خواند و عاشق حضرت علی شد؛ بنابراین باید واقعیت و اصل مطلب پیام غدیر را به همه برسانیم در این صورت است که همه غدیری می شوند. جورج جرداق مسیحی به قدری شیفته حضرت علی می شود که نام فرزندش را علی می گذارد. خیلی کم پیدا می شود افرادی که نهج البلاغه را مطالعه کرده باشند این در حالی است که این اندیشمند مسیحی 200 بار نهج البلاغه را مطالعه کرده است.

آیت الله مصباح یزدی نیز در خاطره ای بیان می کنند در سفری که به آمریکای لاتین داشتم بخشی از دعای عرفه را برای مسیحیان آنجا قرائت کردم و دیدم اشک از چشمان شان جاری شده چرا که با معانی و مفاهیم دعای عرفه ارتباط برقرار کردند. اگر بتوانیم غدیر، عاشورا و مهدویت را درست به افراد معرفی کنیم و از آیات و روایات مفاهیم آنها را استخراج کنیم و برای مردم تبیین شود، افراد غدیری می شوند، از امور ظاهری گرفته تا امور باطنی باید عمق مطلب غدیر را به همه ابراز و ابلاغ کنیم.

چگونه درباره این واقعه مهم در سطح دنیا اطلاع رسانی و تبلیغ کنیم؟

خطبه غدیر در کتاب روضه الواعظین فتال نیشابوری و کتاب علامه حلی و الیقین سید بن الطاووس به صورت کامل تشریح شده است و به صورت مفصل به رشته تحریر درآمده. خطبه غدیر باید مفهوم شناسی شود و واژگان خطبه غدیر و قرآن را به صورت مقایسه ای و تطبیقی به دست آورند. در خطبه غدیر آمده است خدا مولای شما است، من رسول خدا هستم و ولی شما، علی نیز ولی شماست؛ این سیاق را که نگاه می کنیم، ولایت را مطرح می کنند. حکم امامت هم آمده نه فقط علی ائمه ای که از سلب و نسل این آقا هستند، اینها ولی شما هستند. این خطبه را در نظر بگیریم و با الفاظ قرآن مقایسه کنیم، مفهوم و پیام خطبه غدیر را به خوبی در می یابیم.

خداوند فرموده است در قرآن تدبر کنید و آیاتش را خوب درک کنید. قرآن ثقل اکبر است و علی و اولادش ثقل اصغر و این به معنای یکی بودن قرآن، علی، اولاد و اهل بیت می باشد. رسالت همان امامت است و امامت همان رسالت. از آیات قرآن می توانیم ولایت را به دست آوریم.

در آیه شش سوره احزاب، اولی به معنای آن است که پیغمبر از خودتان به خودتان نزدیک تر است و به شما ولایت دارد، ولایتی که یک واژه پر معنایی است که برخی معنایش در خودش است. نزدیک بودن، با محبت داشتن، ولایت و سرپرستی یک معنا را دارد؛ این در حالی است که حداقل را گرفته اند و بر اساس آن حداقل ها باید بدون توهین کردن پیامی به ادیان مختلف پیام غدیر را جهانی کنیم یعنی همان چیزی که مقام معظم رهبری انجام دادند و در این خصوص فتوا دادند و علمای الازهر نیز خوششان آمد و در همین راستا بی احترامی به مقدسات شیعیان را حرام دانستند.

چگونه می توان پیام غدیر را جهانی کرد و برای ظهور حضرت مهدی (عج) زمینه سازی کرد؟

علامه سید مصطفی عسکری کتابی درباره همسر پیامبر، عایشه نوشته است. در توضیح این کتاب نوشته شده من این کتاب را نوشتم و تمام گفته های همسر پیامبر را آوردم، بزرگان اهل سنت این کتاب را مطالعه می کنند و شیعه می شوند؛ پس پیام هایی که وجود دارد را ارایه می کنیم و دیگران انتخاب می کنند که چگونه باشند. با حفظ حرمت و احترام یکدیگر و ارایه پیام هایشان می توانیم پیام غدیر را آن گونه که هست به جهان ارایه کنیم.

در خطبه غدیر آمده است شاهدان به غایبان بگویند و پدران به فرزندانشان تا روز قیامت واقعه غدیر را ابلاغ کنند. در خطبه غدیر قرآن، علی، فرزندان علی و بخشی هم درباره مهدویت است. پیامبر اکرم در حجه الوداع موضوع ولایت را مطرح می کند در حالی که ما در این زمینه یک مقدار کوتاهی کرده ایم. کارهای خوبی پس از انقلاب انجام شده است اما همین کتاب الغدیر علامه امینی که با چه خون دلی نوشته شده و از آن اطلاعی نداریم. باید به ذخایر و داشته هایمان در خصوص غدیر توجه کنیم، معنای واقعه غدیر و خطبه غدیر را بفهمیم و آن را به فرزندانمان منتقل کنیم.

استاد مهدی محقق درباره ایزوتسو، زبان شناس، قرآن پژوه، اسلام شناس و فیلسوف ژاپنی می گوید: پروفسور توشی هیکو ایزوتسو کتاب منظومه ملا هادی سبزواری را دیده بود و گفته بود این همه مطلب درباره فلسفه دارید چرا اینها را به افراد نمی رسانید. ترجمه مشترک ایزوتسوی ژاپنی در بحث معناشناسی و زبان شناسی از منظومه ملا هادی سبزواری که شاگرد اهل بیت است، توسط مهدی محقق انجام شده است و کلمات امیرالمومنین و اهل بیت را بخواهیم به عالم بازگو کنیم، عاشق و شیفته ائمه می شوند.

بر اساس دوست داشتن هم اگر پیش برویم، این دوست داشتن همان ولایت پذیری و تبعیت است. اگر خدا را دوست داریم و به خدا محبت دارید از من که پیامبر شما هستم، تبعیت کنید؛ پس بین محبت و تبعیت ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. می توان پیام غدیر را بر اساس محبتی که می گویند، جهانی کرد. اگر برای تبیین پیام غدیر کاری نکنیم و نسل به نسل آن را بازگو نکنیم، اصل غدیر به فراموشی سپرده می شود.