خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی، مریم داوری: کتاب «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران» نوشته «مرضیه ادهم » مشتمل بر پنج فصل و 198 صفحه به تازگی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است. محور اصلی این کتاب، بررسی و مطالعه انواع مصرف رسانه ای انیمه و مانگا در بین مخاطبان است. انیمه یک سبک از طراحی با دست و پویانمایی رایانه ای است که خاستگاه آن ژاپن بوده و معمولا بر مبنای مانگا ساخته می شود. مانگا به معنای کمیک استریپ یا نشریات کارتونیست است که در ژاپن رونق زیادی دارد. انیمه و انیمیشن تفاوت هایی با هم دارند از جمله اینکه انیمه های برخلاف انیمیشن ها، داستان محور، سریال وار و دارای رده بندی سنی هستند. کتاب «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران»حاصل دو سال پژوهش مرضیه ادهم است که در قالب پایان نامه ارشد خود در دانشگاه تهران ارایه کرده و بنا بر پیشنهاد اساتید آنرا به صورت کتاب در آورده است. نوع مطالعه در این پژوهش مردم نگارانه است. ادهم در این کتاب تبیین کرده که کالاهای فرهنگی چه نوع مصرفی دارند و چه اثری بر روی مخاطبان می گذارند. وی همچنین نوع مصرف و چگونگی مصرف کنندگان انیمه و مانگا در کشورمان را بررسی کرده است . این استاد دانشگاه در اثر خود هویت های مختلف مصرف را بررسی کرده است، اینکه با مصرف هر رسانه چه هویتی از مصرف در مخاطب شکل می گیرد.به بهانه انتشار کتاب «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران» گفتگویی با نویسنده آن آن که دانشجوی دکترای ارتباطات اجتماعی در دانشگاه علامه طباطبایی است و در دانشگاه تدریس می کند ، ترتیب دادیم که بدین شرح است:
مخاطبان کتاب «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا» چه کسانی هستند؟
مخاطبان می توانند کسانی باشند که روی رسانه های نوین کار می کنند. احساس کردم ما به رسانه ها دو نگاه داریم. یکی رسانه های رسمی مثل ماهواره، رادیو و تلویزیون یکی هم رسانه های غیر رسمی. بنده از این دو گذر کردم. حوزه پژوهشی ام این است: «گذار از رسانه رسمی به رسانه خود گزین». اکثر مواقع می بینیم که مخاطبان همه رسانه ها را یک جور دسته بندی می کنند در صورتی که فردی که انیمه و مانگا می بیند با کسی که سریال آمریکایی می بیند و کسی که سریال کره ای می بیند را نمی توان در یک دسته قرار داد. بین آنها تفاوت رفتاری است و همه آنها از یک نوع سواد رسانه ای برخوردار نیستند. مخاطبان رسانه های مختلف ذائقه یکسان ندارند بلکه هر گروه سلیقه و ذائقه خاصی دارند. این مباحث برای دانشجویان علوم اجتماعی و همچنین ارتباطات و یا کسانی که مطالعه رسانه داشته باشند، جذاب هستند.
مخاطبان انیمه و مانگا در ایران در چه رده سنی هستند؟
نکته قابل توجه این است که مخاطبان این دو ژانر سن کمی ندارند. رنج سنی آنها بین 15 تا 35 سال است که بسیار به مصرف وفادار هستند. بسیاری از مخاطبان انیمه و مانگا با وجود کار، زندگی و خانواده این دو رسانه را دنبال می کنند و سن و شغل باعث نشده که این دو رسانه برای مخاطبان بی رنگ شود. آنها خودجوش جلساتی تشکیل می دهند و انیمه و مانگاهای جدید را دنبال می کنند.
مخاطبان انیمه و مانگا در ایران بیشتر خانم ها هستند یا آقایان؟
بیشتر مخاطبان انیمه و مانگا پسرها هستند و نسبت 3 به 2 بین مخاطبان آقا و خانم وجود دارد.
مخاطبان انیمه و مانگا در ایران از نظر تحصیلات چگونه هستند؟
نکته قابل توجه این است که مخاطبان این دو ژانر بیشتر تحصیل کرده های جامعه هستند. تفاوت وجود دارد بین افرادی که سریال کره ای می بینند با کسانی که سریال ترکیه ای می بینند و عده ای که انیمه و مانگا می بینند. جالب است که مخاطبان انیمه و مانگا در ایران اکثرا از دانشگاه های صنعتی شریف و امیرکبیر هستند و رشته تحصیلی اکثر آنها فنی و برق است. امتداد مصرف انیمه، کتابخوانی است یعنی مخاطبان انیمه و مانگا گزینه دوم شان بعد از انیمه و مانگا، کتاب است. مصرف هر رسانه ای به مخاطب آن یک جوز ذائقه و سبک زندگی می دهد. در مصاحبه هایی که داشتم و با دنبال کردن پیج های هواداران انیمه و مانگا به این نتیجه رسیدم که اکثر مخاطبان انیمه و مانگا به سمت کتاب و آموزش زبان انگلیسی و ژاپنی می رفتند.
کتاب«مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران» چندمین کتابی است که نوشتید؟
«مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران» نخستین کتابی است که نوشتم . البته در دانشگاه، سواد رسانه ای نیز تدریس می کنم و کتابچه هایی برای دانشجویان نوشتم.
و حرف آخر؟
با شیوع بیماری کرونا به نوعی همگی به سمت دنیای مجازی رفتند. آن زمان که تصمیم به پژوهش گرفتم 70 درصد فعالیت مخاطبان انیمه و مانگا فضای مجازی بود یعنی سایت، تلگرام و اینستاگرام. برای همین باید روش تحقیقی انتخاب می کردم که فضای مجازی را ساپورت می کرد. روش تحقیق ام مردم نگاری مجازی است. در کارم از مردم نگاری مجازی که نو بود، استفاده کردم. یک فصل هم در مورد روش تحقیق ام صحبت کردم و در این مورد مفصل توضیح دادم. خوشبختانه بعد از پژوهش من توجهات به این روش جلب شد. در حال حاضر با توجه به شرایط جامعه که خیلی از رفتارها در فضای مجازی رخ می دهد، هدایت به سمت فضای مجازی و استفاده از مردم نگاری مجازی بیشتر می شود.
گفتنی است، کتاب «مطالعه مصرف مخاطبان انیمه و مانگا در ایران » نوشته «مرضیه ادهم» مشتمل بر پنج فصل و 198 صفحه از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
نظر شما