خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم: آن ها که سال هاست سریال های تلویزیون را دنبال می کنند، به خوبی نسبت به این نکته آگاهند که حداقل در دو دهه گذشته سریال های قومیتی اندکی روی آنتن سیما رفته است.
شاید از اواخر دهه هفتاد که سریال «پس از باران» روی آنتن رفت و مخاطب میلیونی پیدا کرد تا همین سال های اخیر، تنها نمونه موفق سیما در این زمینه سریال «پایتخت» باشد. البته این نکته به این معنا نیست که شبکه های مختلف سیما در این سال ها سریال قومیتی نشاخته اند، بلکه باید گفت این تولیدات یا در حد و اندازه جذب مخاطب رسانه ملی نبوده و یا در هنگام پخش با حاشیه هایی رویرو شده که مدیران این رسانه عملا چاره ای جز توقف آن نداشته اند. در این زمینه می توان به سریال «سرزمین کهن» اشاره کرد که در همان قسمت های نخست با واکنش منفی هموطنان بختیاری همراه شد؛ واکنشی که با رایزنی های فراوان نیز آرام نگرفت تا ساخته کمال تبریزی به بایگانی منتقل شود.
حتی سریال پایتخت که حالا چند فصل از آن روی آنتن شبکه یک سیما رفته و هنوز علاقه مندان پر و پا قرص خود را دارد، در ابتدای راه با حاشیه هایی روبرو شد. وقتی اقشار مختلفی از مردم شمال کشور نسبت به لهجه و رفتار کاراکترها نقد داشتند و آن را مایه تمسخر خود می دانستند در حالی که مردم سایر نقاط کشور اساسا از سریال چنین برداشتی نداشتند. پایتخت برای مردم شهرهای مختلف ایران تصویری انسانی از هموطنان شان بود؛ نکته ای که در تمجید رهبر انقلاب از سریال نیز نمایان شد. به هر روی پایتخت یکی از معدود مجموعه های تلویزیونی بود که در این سال ها از دام حاشیه های قومیتی رهید و عاقبت به خیر شد.
اما در سال های اخیر مدیران رسانه ملی بار دیگر به ساخت سریال های قومیتی توجه نشان داده اند؛ چنان که به طور مثال سریال «نون خ» که فصل نخست آن نوروز 98 روی آنتن رفت، با استقبال مخاطبان روبرو شد تا فصل دوم آن، بهار امسال میهمان خانه های مردم باشد.
در این میان به نظر می رسد سیاست گذاران در دور تازه ساخت مجموعه های قومیتی، مولفه های مرتبط با تولید چنین سریال هایی را بیش از پیش مورد توجه قرار داده اند. یکی از این مولفه ها، حساسیت های قومی است که طبیعتا در میان مردم برخی نقاط کشور، جدی تر از سایر نقاط است. شاید به همین خاطر باشد که بازار تولید سریال های گیلکی در همه این سال ها داغ بوده و هر چند سال یکبار شاهد پخش یک سریال پربازیگر گیلکی هستیم.
مولفه دیگری که می توان به آن اشاره کرد، بهره گیری از عوامل بومی در تولید مجموعه های قومیتی است. به طور مثال شاید اگر «سعید آقاخانی» کارگردان و تعدادی از بازیگران اصلی سریال «نون خ» خود اهل کردستان نبودند، پخش این مجموعه نیز به طور طبیعی با حاشیه هایی روبرو می شد، اما حالا استقبال از این سریال کردی به حدی بوده که به گفته مهدی فرجی تهیه کننده «نون خ» فصل سوم سریال هم مراحل پایانی نگارش را سپری می کند تا وارد پیش تولید شود.
با نگاهی به مجموعه های تازه ای که تلویزیون در ماه های اخیر مشغول تولید آن ها بوده، به خوبی می توان به بازخورد مثبت سریال های قومیتی این سال ها پی برد. برای نمونه «سامو بندری» یکی از مجموعه هاست؛ سریالی که تولید آن سال گذشته به پایان رسیده و از امشب روی آنتن شبکه دو سیما می رود.
نگاهی به عوامل فنی ساخت سریال و بازیگران آن، تصویری امیدوارکننده از این سریال بوشهری در ذهن می سازد؛ چرا که در کنار بازیگران توانایی چون مائده طهماسبی و حسن پورشیرازی، نام کارگردان خوش فکر و صاحب سبکی چون «ابراهیم فروزش» به چشم می خورد.
فروزش که از پرورش یافتگان کانون پرورش فکری است، در سینمای کودک و نوجوان آثار قابل توجهی در کارنامه دارد. او از سوی دیگر تسلطی فوق العاده در به تصویرکشیدن داستان های قومیتی با طنزی ظریف دارد که در این زمینه می توان به فیلم سینمایی «سنگ اول» اشاره کرد.
حالا فروزش قرار است با سریال «سامو بندری» بار دیگر داستانی کودکانه را در فضایی بومی روایت کند. چنان که از خبرها برمی آید، سریال داستان نوجوانی به نام «سامو» است که به همراه خانواده اش در شهر بندری بوشهر زندگی می کند؛ پسری که شخصیتی خاص و پرشور دارد و همین، چالش هایی را برای اعضای خانواده و همشهریانش به وجود می آورد.
نکته جالب توجه دیگر درباره سریال «سامو بندری» حضور «علیرضا سبط احمدی» به عنوان تهیه کننده در کنار ابراهیم فروزش است. سینماگری که پیش از این نیز در آثاری چون «زمانی برای دوست داشتن»، «سنگ اول» و «شیر تو شیر» تهیه کننده آثار فروزش بوده است.
به هر روی به نظر می رسد دوران تازه ای در تولید مجموعه های قومیتی در تلویزیون آغاز شده که امید می رود با دقت در انتخاب سوژه، در نظر گرفتن حساسیت های موجود و توجه به کیفیت اثر، بازخوردی مثبت دریافت کند تا بتوان در آینده خلا این گونه مجموعه ها را بیش از پیش جبران کرد.
نظر شما