ویروس کرونا غرور حاصل از تکنولوژی را شکسته است/رعایت تمامی اصول بهداشتی، مبنای فقهی غیرقابل انکار دارد

خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف، حجت الاسلام والمسلمین «احمد مبلغی» با اشاره به اینکه به‌ طور طبیعی از دیدگاه اسلام، حفظ سلامت و جان انسانی یک قاعده اساسی و فوقانی است و امواج این قاعده در بخش‌های مختلف فقه انتشار یافته است، گفت: بر اساس این قاعده و قواعد هم‌افق دیگر، موضوعات مهمی همچون نماز، روزه و حج و... درصورتی‌که انجام آن‌ها جان انسان را به خطر بیندازد، احکامشان به احکامی که مخاطره ایجاد نکند، تبدیل می‌شود، حتی گاهی در شرایطی، حکم وجوب آن‌ها منتفی و برطرف می‌شود.

نماینده مردم استان لرستان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه فقها از این قاعده به «قاعده مراعات ابدان» یا «قاعده حفظ ابدان» یاد کرده‌اند، گفت: هنگامی که بر طبق این قاعده، جان یک فرد به خطر بیافتد، حکم شرعی منتفی می‌شود، به دست می‌آید چنانچه این مخاطره، متوجه مجموعه‌ای از مردم و یا گاه بالاتر متوجه به افراد در سطوح فراگیر و فزاینده اجتماعی (آن‌چنان‌که در ویروس کرونا شاهد هستیم) بشود، در این صورت منتفی شدن حکم شرعی باقوت و با شدت و تأکید بیشتر، انجام می‌گیرد.

وی در قبال این سال که موضوع قاعده یادشده در شرایط کرونا محقق شده است یا خیر؟ گفت: امروز متخصصان می‌گویند ویروس کرونا، شیوعی فراگیر، خاموش و غافلگیرکننده دارد و به همین دلیل، عالم‌گیر و پرخطر شده است، موضوع این قاعده به‌صورت جدی‌تر و برجسته‌تری، محقق شده است.

این استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: بر اساس این قاعده و قاعده‌های هم‌افق و همسوی دیگر فقهی، «وجوب قطع زنجیره انسانی» اثبات می‌شود؛ چون‌که ویروس کرونا با استفاده از برقراری این زنجیره، بقا و دوام خود را استمرار و توسعه می‌بخشد و به سراغ جان انسان‌ها می‌رود.

وی افزود: بهترین عملی که می‌تواند این زنجیره را از هم بگسلد، ماندن در خانه است و یا رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی و همچنین ایجاد موانعی که ویروس از فرد به دیگران و از دیگران به فرد سرایت پیدا نکند.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی تأکید کرد: ممکن است فردی به این بیماری دچار نشده باشد، اما این فرد با رفت‌وآمدهای بی‌مورد، می‌تواند عامل و انتقال این ویروس باشد؛ ازاین‌رو رعایت اصول بهداشتی برای جلوگیری از این مخاطره ازنظر فقهی واجب است. البته اگر فردی برای انجام برخی امور ضروری به بیرون از خانه برود، باید با رعایت تمامی اصول بهداشتی باشد و این هم از نظر فقهی مبنای علمی دارد و باید به آن پایبند بود و نباید غفلت کنیم.

وی افزود: شیوع این ویروس که باید از آن به‌شدت بر حذر بود درعین‌حال، تحولاتی را از حیث معنوی زمینه‌سازی و حتی فراهم آوری کرده است. یکی از این تحولات، بروز ضعف نهفته در انسان در پیشگاه خداوند بزرگ است. این ضعف درصورتی‌که به آن توجه عمیق و مستمر صورت بگیرد می‌تواند، به حالتی کمال بخش، مثبت، سازنده و متعالی بدل شود.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: انسان در سایه تحولات عظیم فنّاوری -که در دهه‌های اخیر رخ داد- به سمت یک غرور غفلت آفرین در برابر خدای خود که به او نعمت عقل و تکنولوژی را بخشیده است، به پیش رفت و این حالت و نگاه را در او پدید آمد که دیگر با سرانگشتان تکنولوژی می‌تواند وجود، زندگی و ادامه و آینده حیات خود را تأمین و تضمین کند؛ ولی با ظهور این ویروس، همه نظمی که در انداخته بود و همه نگاه‌ها و مناسبات و روابطی که پی افکنده بود، فرو ریخت و حتی قدرت‌ها با تجربه‌ها و امکانات بهداشتی در جهان در برابر این ویروس نامرئی به احساس ضعف و حقارت فرو افتادند.

وی یادآور شد: این خطر جدی، بشریت -که وجود او یک وجود الهی است و خداوند از رگ گردن به او نزدیک‌تر است- را آزار می‌داد و این ویروس با ظهور و شیوع خود، ناتوانی عمیق انسان و نیاز او به خدای مهربان را هر چه بیشتر عیان کرد. این غرور حاصل از فنّاوری بهترین، سخت‌ترین و شکننده غروری است که انسان را از واقعیت خود و از حقیقت و عمق نیاز او به خداوند دور می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ما هر چه از بی‌توجهی به معنویت می‌کشیم، بخش مهمی از آن به خاطر غرور است، اکنون بهترین فرصت برای این غرور زدایی فراهم آمده است.

وی با تأکید بر اینکه هیچ‌گاه بشریت این‌گونه ضعف همگانی و فراگیر و سایه اندازنده بر همه جزئیات و تفاصیل زندگی را تا به حال تجربه نکرده است گفت: البته این بیماری برخی دستاوردهای را در پی داشته که از جمله آن‌ها افشاندن بذر توجه به خدا در دل‌هاست؛ به گونه که در هر جنس و قومی و در هر تابع دین و مذهبی و در هر گوشه و کناری از این جهان این نگاه به وجود آمده است.

مبلغی افزود: در این شرایط می‌توان حکمت آیه شریفه «یا ایها الانسان ما غرک بربك الکریم» را لمس کرد که چگونه عمق، خطاب، آهنگ، محتوا و رحمت خواهى الهى حاكم بر آن و حقیقت آن نهفته است.

وی گفت: آیه «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ» (فاطر/۱۵) نيز امروزه واقعيت ملموس‌تری پیدا کرده است؛ زیرا تضرع، توجه و دعا در همگان خودنمایی کرده است، ولی باید عمیقاً در دل تجربه دعا را افزایش دهیم. البته مسلمانان ادعیه بسیار قوی دارند و باید درک مفاهیم آن را در خود تقویت کنند.

نماینده مردم استان لرستان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه متدینان نباید در چنین مواقع از فقهای خود پیشه بگیرند، گفت: وقتی فقها از حضور در مراسم‌ دینی به خاطر حفظ سلامت انسان منع می‌کنند، باید در این چارچوب حرکت کنیم و از جمود گرایی که برخلاف مسیر فقهاست، دست بکشیم.