خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: آنچه در ادامه می آید یادداشتی است از حجت الاسلام محمد حسین مختاری، رییس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به مناسبت نیمه شعبان سالروز ولادت با سعادت منجی عالم بشریت امام زمان(عج):
در تبیین ساختار معنایی "انتظار" می توان به فلسفۀ تاریخی آن اشاره کرد؛ معرفتی که از مبدأ عاشورا تا مقصد ظهور حضرت حجت (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) امتداد یافته است.
امام حسین (ع) در روز عاشورا، با هدف نجات امت اسلامی، در مقابل عرفان خشن و التقاطی خوارجی و عرفان اباحه گری اموی قیام نمود و اینچنین مسلمانان را از توطئه های دشمنان اسلام ناب نجات داد.
در آخر الزمان نیز این مهم محقق خواهد شد و مبارزه با سفیانی و مکاتب غیر غایت گرا و تکفیری و متحجر، همچون جریان وهابیت، خطوط اصلی مبارزه امام زمان (عج) را در بر خواهد گرفت، و اینچنین تجلی کامل پیوند امت و امامت از سیر تاریخی عاشورا تا عصر ظهور امتداد خواهد یافت.
بی جهت نیست که در سال های اخیر در جهان اسلام، داعش و جریانات تکفیری به دفعات حقد و کینه و دشمنی خود را نسبت به قیام حضرت مهدی (عج) در آخرالزمان آشکار نمودند.
از این رهگذر، ترسیم سیر زمانی (تاریخ) و مکانی(جغرافیا) مهدویت که در روایات ظهور به شدت مشهود است، معنازایی آن را دو چندان کرده است، چرا که پیوند تاریخ و جغرافیا در همۀ مولفه های معرفتی به ویژه اصل ظهور منجی موعود(عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، فرهنگ و هویت را تشخص می بخشد، و از نهیلیسم، پوچ گرایی و بی معنایی و بی تاریخی در زندگی جوامع انسانی جلوگیری می کند.
تحقق این مهم بر خلاف لیبرالیسم است که صرفاً بر ساحت آزادی بر مدار غریزه تأکید می ورزد؛ حال آنکه اصل انتظار مسأله ای به شدت معنا دار است و آزادگی و رهایی از درون را ندا می دهد.
لذا «عینیت معنا گرایانه» مفهوم حقیقی انتظار را شکل می دهد، به عبارت دیگر مفهوم انتظار از دوگانۀ رئالیسم و رمانتیسم شکل می گیرد؛ حال تبیین صحیح مفهوم انتظار در پیوند عینیت و ذهینت در معارف مهدوی به تولید معنا می انجامد.
از این رهگذر، توصیف غیبت امام زمان (عج) به خورشید پشت ابر؛ اوج تجلی عینیت ذهنیت گراست؛ چرا که آن حضرت به مثابۀ خورشید پشت ابری است که در ظاهر دیده نمی شود اما شعاع های نور آن حضرت پیداست و مردم از آنها منتفع می شوند. لذا آن حضرت عینیت دارد چرا که ما نورهای آن حضرت را می بینیم لیکن غایب است و این امر ذهنی است.
صلح گرایی و اجتناب از جنگ طلبی در آینده پژوهی مهدوی
هم چنین ابعاد میان فرهنگی مفهوم انتظار، تلفیق ولایت پذیری؛ آینده نگری و احساس گرایی را رقم می زند؛ لذا مفهوم انتظار کاملاً فرهنگی است و در متن خود تعامل گرایی و ارتباطات میان فرهنگی را برای بسط و گسترش فرهنگ انتظار در جوامع بشری محقق می سازد؛ این دستاورد بزرگ معرفتی، مرهون صلح گرایی و اجتناب از جنگ طلبی در آینده پژوهی مهدوی است.
مفهوم انتظار از جمله مهمترین شاخصه های معرفتی در علوم انسانی است
با این تفاسیر می توان دریافت "مفهوم انتظار" از جمله مهمترین شاخصه های معرفتی در علوم انسانی است که با طرح اصالت خانواده در ترسیم انتظار منجی موعود(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) اصالت فرد در لیبرالیسم و اصالت جامعه در سوسیالیسم را به قهقهرا سوق می دهد.
در نتیجه مفهوم انتظار، مکمل روح و جسم، فرهنگ و تمدن است؛ و از آنجا که از تلفیق احساس و عقلانیت و نقش آفرینی مرد و زن در تحقق ظهور حضرت حجت(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) تشکیل می شود؛ از این جهت آرمان شهر مهدوی با چاشنی اثبات خانواده گرایی، و نفی تنازع و جنگ طلبی شکل می گیرد و اینگونه آیندۀ روشن جهان در عصر باشکوه مهدوی پدید می آید.
ضرورت نقش آفرینی نهاد حوزه و دانشگاه در راستای عمق بخشی به معارف مهدوی
بدیهی است فقدان تبیین معارف ناب مهدوی و پرداختن سطحی به موضوع انتظار می تواند به انتظار منفعلانه و سکولار، متمایل به انجمن منحلۀ حجتیه؛ شهود گرایی عرفانی در بستر نفی عقلانیت دینی و اسلام منهای ولایت و تطبیق گرایی منجر گردد، لذا ضرورت نقش آفرینی نهاد حوزه و دانشگاه در راستای عمق بخشی و سیاستگذاری معارف دینی با رویکرد مطالعات میان رشته ای و در راستای تقویت ارتباطات میان فرهنگی در بازتولید معارف مهدوی و تولید علوم انسانی انکار ناپذیر است.
سیاست‌گذاران فرهنگی برای ورود فرهنگ مهدویت در سبک زندگی و تمدن نوین اسلامی تلاش کنند
امید است سیاست گذاران فرهنگی کشور در راستای بازتولید گزاره‌های مرتبط با امر انتظار و انتقال فرهنگ مهدویت و حاکم کردن آن در نظام عقلانیت جهانی، و نیز ورود این معارف بی بدیل اسلامی در مقولۀ سبک زندگی اسلامی و به ویژه تمدن سازی نوین اسلامی اقدام نمایند.
نظر شما