به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، «صالح زمانی»، مشاور امور بین الملل سازمان، از انتشار بیانیه جدیدی توسط یونسکو و برخی دیگر از سازمان های مرتبط با حفاظت میراث مستند از جمله فدراسیون جهانی آرشیو(ایکا)، فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابخانه ای(ایفلا) و همین طور برخی کمیته های منطقه ای حافظه جهانی از جمله کمیته آسیا و اقیانوسیه، خبر داد. در این بیانیه که سوم آوریل برابر با 15 فروردین سال جاری منتشر شده است، صریحاً به تبدیل تهدید ویروس کرونا به فرصت های جدیدی برای حفاظت از میراث مستند اشاره دارد.
به گفته زمانی محتوای اصلی این بیانیه مربوط به اقدامات لازم کشورها برای همبستگی هرچه بیشتر در جهت همفکری های مشترک، تلاش برای اقدامات دیجیتال سازی و در دسترس قراردادن مستندات، بازیابی و مرور بر اسناد پیشین و انتشار و اطلاع رسانی داده های مرتبط به بحران مشابه در سال های گذشته و همینطور تلاش برای مقابله با اخبار غیر واقعی در برابر گردآوری و مستند سازی اخبار واقعی می باشد.
این بیانیه که به امضای مرکز بین المللی مطالعات حفظ و بازیابی دارایی های فرهنگی(ICCROM) و همينطور شورای هماهنگی انجمن های بایگانی دیداری شنیداری(CCAAA) نیز رسیده است، اذعان می دارد که این بحران بهداشتی فرصت مناسبی برای ثبت وقایعی است که امروز با آن مواجه هستیم تا از طریق تشویق همه مستندسازان بتوانیم به تقویت آثار دیداری و شنیداری کمک کنیم.
متن اصلی این بیانیه به شرح زیر است:
تبدیل تهدید COVID-19 به فرصتی برای حمایت فراگیرتر از میراث مستند
بیماری همه گیر COVID-19 قبلاً به عنوان شدیدترین وضعیت اضطراری سلامت در تاریخ مدرن توسط بسیاری از کشورها اعلام شده است. نحوه پاسخگویی جهان به این بحران بی سابقه جهانی، بخشی از کتب تاریخ خواهد بود. موسسات (ثبت) حافظه (ملی)، از جمله آرشیوها یا بایگانی های ملی، کتابخانه ها، موزه ها، و همچنین نهادهای آموزشی و پژوهشی؛ در حال حاضر؛ تصمیم گیری ها و اقداماتی را که انجام می شود، ثبت می کنند تا به نسل های آینده کمک کنند تا از وسعت همه گیری و تأثیر آن بر جوامع مطلع شوند.
در برابر این پیش زمینه و در میان این بحران جهانی بهداشت، میراث مستند منبع مهمی برای ارائه دیدگاه تاریخی در مورد چگونگی برخورد دولتها، شهروندانشان و جامعه بین المللی در گذشته است.
چندین کشور قبلاً دستورالعمل هایی را برای حفظ دقیق اسناد رسمی مربوط به این بیماری همه گیر صادر کرده اند. این نه تنها حاکی از حساسیت وضعیت کنونی است بلکه اهمیت نهادهای (ثبت) حافظه (ملی) را در تهیه اسناد یا منابع مدیریت اطلاعات لازم برای درک، زمینه سازی و غلبه بر چنین بحرانهایی در آینده برجسته می کند. در عین حال، اسناد تجلی های هنری و خلاقانه بشریت، که بخش مهمی از میراث مستند ما را تشکیل می دهند، منبع پیوند اجتماعی و مقاومت در برابر جوامع در سراسر جهان است.
یونسکو، از طریق برنامه حافظ جهانی (MoW)، آماده پشتیبانی همه كشورهای عضو است كه مایل به حفظ سوابق رسمی مربوط به COVID-19 در چارچوب توصیه یونسكو در سال 2015 در مورد حفظ و دسترسی به میراث مستند از جمله به صورت دیجیتال هستند.
چهار حوزه اصلی وجود دارد که خواستار مسئولیت مشترک بین کشورهای عضو، نهادهای حافظه و شهروندان در پاسخ به COVID-19 و آماده سازی برای پاسخگویی به بیماری های همه گیر در آینده هستند. اینها بر ارزشهای مشترک آموزشی، اجتماعی، علمی و هنری میراث مستند، در میان سایر ارزشها، استوار است.
در مرحله اول، نیاز به تقویت همکاری ملی و بین المللی در حفظ و دسترسی به میراث مستند وجود دارد. این کار از طریق شبکه کمیته های ملی و منطقه ای برنامه حافظه جهانی یونسکو انجام می شود. به این منظور، یونسکو همچنین در حال استفاده از همبستگی حداکثری بین المللی در بین شرکای خود از جمله فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابخانه ای (ایفلا)، شورای جهانی آرشیو (ICA)، مرکز بین المللی مطالعات حفظ و بازیابی دارایی(های) فرهنگی (ICCROM)، شورای بین المللی موزه ها (ICOM) و شورای هماهنگی انجمن های بایگانی دیداری شنیداری (CCAAA) است.
ثانیا،کشورهای عضو به افزایش سرمایه گذاری در زمینه حفظ و دسترسی به میراث مستند جهت کاهش و مدیریت خطر این فاجعه نیاز دارند. بیشتر موسسات حافظه (ملی و منطقه ای) وابسته به حمایت عمومی هستند و درخواست بایگانی آثار ارزشمند در محل، به ناچار از درآمد این موسسات می کاهد. بنابراین، به منظور استمرار فعالیت این موسسات؛ سرمایه گذاری دولتی - همراه با سرمایه گذاری بخش خصوصی- برای (ادامه) عملکرد مؤثر و بقای این موسسات ضروری است. تحسین برانگیز است که نهادهای حافظه، ضمن تداوم فعالیت، در خلال این بحران جهانی بهداشتی، از طریق نمایشگاه های آنلاین رایگان، تهیه نسخه های دیجیتالی از کپی های قدیمی و تعامل مؤثر با شهروندان در رسانه های اجتماعی، مقاومت چشمگیری از خود به نمایش گذاشته اند. آنها باید منابع و حقوق لازم را برای جمع آوری مطالب- چه برای دریافت اسناد یا سوابق رسمی از موسسات و یا از کل جامعه، بصورت آنلاین و آفلاین - در اختیار داشته باشند، تا بتوانند مستندات کامل از بحران را تهیه کنند.
ثالثاً، مهم است كه مؤسسات حافظه، بیش از هر زمان دیگری، برای محققان، سیاستگذاران، متخصصان رسانه، دانشمندان و جامعه در دسترس باشند. درک اینکه چگونه رهبران در گذشته نسبت به فوریت های بهداشتی واکنش نشان می داده اند می تواند تصمیمات سیاستگذاران امروز را بهبود بخشد. دانشمندان همچنین می توانند از سوابق مربوط به شیوع بیماریهای گذشته برای بهبود روشهای خود و شناسایی بهترین روش عملی برای مقابله با شیوع بیماریهای جدید استفاده کنند. به طور کلی، (بررسی) منابع اولیه ناشی از هر بیماری همه گیر، منجر به کسب بینش از جنبه های اجتماعی- اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در مورد هرگونه بیماری همه گیر می شود که برداشت های امروزی از COVID-19 را دگرگون می سازد. علاوه بر این، از طریق دسترسی از راه دور به موسسات حافظه و سایر مخازن می توان به افراد جوامع (مختلف) کمک کرد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و از طریق اسناد مشترک فرهنگ ها، زبان ها و بیان خلاق، کمک روانی-اجتماعی برای یکدیگر فراهم نمایند.
علاوه بر این، آرشیوهای دیداری-شنیداری و عمومی بشدت سرگرم مستند سازی این بیماری همه گیرند: اینکه قرنطینه چگونه بر زندگی افراد تأثیر می گذارد، برخورد دولت ها با این بحران بهداشتی و اقتصادی چگونه است؛ نحوه واکنش رسانه ها به آن چیست؛ و همچنین نحوه جدید و در حال ظهور ابراز همبستگی نسبت به این بیماری چیست؛ و مشارکت در سرعت بخشیدن به دیجیتالی کردن منابع چگونه است. دلیل این مستندسازی نیز آن است که بخش بزرگی از نیروی کار و جوانان در آموزش و پرورش مجبورند به کار و مدرسه از راه دور متوسل شوند.
علاوه بر این، حفظ و فراهم آوردن دسترسی به چنین منابع دست اولیه، این پتانسیل را دارد که بتواند آگاهی عمومی و مشارکت را در اقدامات بهداشت عمومی، مبتنی بر دروس تاریخی آموخته شده، فراهم کند.
سرانجام، افراد، سیاستگذاران و جامعه علمی تشویق می شوند از ارزش های مؤسسات حافظه به عنوان نگهدارندگان حافظه جهانی در همه مصادیق آن، از جمله بیماری های همه گیر و واکنش جهان نسبت به آنها قدردانی کنند. آرشیوها، کتابخانه ها و موزه ها همیشه متولی اطلاعات معتبر و با کیفیت بوده اند. با افزایش اطلاعات نادرست در مورد COVID-19 در سطح جهان، موسسات حافظه می توانند اطلاعات علمی مبتنی بر واقعیت را گردآوری، فهرست نویسی و منتشر کنند و دیدگاه هایی انتقادی و مبتنی بر مقایسه را ارائه دهند. سرانجام، با تلاش خود برای تهیه مستندات در مورد پاسخ های غالب به همه گیری COVID-19، همین موسسات هستند که مجملی معتبر و درست را در خصوص این بیماری همه گیر برای نسل های آینده شکل می دهند.
فراخوان برای به گردن گرفتن مسئولیت مشترک (در وضعیت همه گیری)، به وضوح در اسناد «برنامه ریشه کن سازی آبله مرغان»، مربوط به سازمان بهداشت جهانی (WHO)، که در حافظه یونسکو در جهان نقش بسته است، دیده می شود، که در سال 2017 ثبت شده است. در سال 1966 ، سازمان بهداشت جهانی، برنامه جهانی برای ریشه کن کردن آبله مرغان، بیماری ای که هزاران سال بشر را مبتلا کرده بود، راه اندازی کرد، تا سرانجام در سال 1980 ، سازمان بهداشت جهانی، ریشه کنى آبله را اعلام کرد. اسناد برنامه ریشه کن سازی آبله مرغان، مستندی از تصمیمات و اقدامات انجام شده برای ریشه کن کردن این بیماری را ارائه می دهد و تلاش مشابه برای کنترل بیماری های آینده را جهت می بخشد.
بنابراین، باید اطمینان حاصل کنیم که سابقه کاملی از بیماری همه گیر COVID-19 وجود دارد، تا بتوانیم از شیوع دیگری از این دست جلوگیری کنیم یا تأثیر چنین رویدادهای جهانی را در آینده بهتر مدیریت نماییم.
نظر شما