خبرگزاری شبستان _رشت، مهری شیرمحمدی؛ «زلزله» اخیر به مرکزیت احمدسرگوراب به بناهای تاریخی آسیب نزد، اما «برف» چرا. طبق اعلام معاون میراث فرهنگی گیلان برف روزهای اخیر به ۱۲ بنای تاریخی در جلگه گیلان و سه بنای موزه میراث روستایی آسیب زده است. اگرچه این خبر در ۲۴بهمن منتشر شده ولی معاون میراث فرهنگی گیلان اعلام کرده است، به‌دلیل بارش برفِ بیش از ۲ متر در مناطق کوهپایه و کوهستانی هنوز میزان تخریب آثار تاریخی در این مناطق گزارش نشده است.
بررسی‌های بعد از فروکش کردن برف، مسلما آمارها را افزایش خواهد داد، هرچند تنها یک هزار و ۱۷۳ اثر تاریخی گیلان در فهرست آثار ملی ثبت شده و بناهای تاریخی زیادی به‌ویژه در مرکز استان هنوز ثبت نشده است، پس باید در آمار خرابی‌ها، این دست از بناها را هم اضافه کرد.
برکسی پوشیده نیست که عمده این بناهای تاریخی دچار فرسودگی هستند و مالکان حقیقی و حقوقی نیز برای مرمت و حفاظت آن از بلایای طبیعی اقدامی نکرده‌اند، بنابراین، می‌باید عمق فاجعه را در روزهای بعد از فروکش کردن برف بررسی کرد.
تصور اینکه عمارت «خواجه آوادیس» با آن سقف نیم فروریخته‌اش در حیاط اداره ارشاد شهرستان رشت، چگونه این برف را تاب آورده، خود عمق فاجعه بعد از برف را نشان می دهد.
در برف سنگین سال ۱۳۸۶، بخشی از سقف جبهه شمالی نخستین «دانشسرای رشت» با قدمت بیش از ۱۲۰ سال فروریخته بود، روز گذشته که شخصا از این مرکز آموزشی در خیابان دانشسرای رشت، بازدید کردم، معلوم شد، شدت و وسعت تخریب بیش از حد تصور است.
سقف آخرین «حمام محله کیاب»، «مسافرخانه فرد»، عمارت« ابتهاج سمیعی» در بازار مسگرهای رشت، نیز پیش از نزول برف فروریخته بود! سقف عمارت «خلیل رفیع»، نخستین شهردار رشت، در میدان صیقلان نیز از سال گذشته با کوچکترین بارانی، چکه می‌کرد. لابد باید کوتاهی مدیریت شهری در رفع خطر اضطراری سقف - که بارها هم رسانه ای شده - نادیده بگیریم و امیدوار باشیم که سقف در این بحران غافلگیرانه مسئولان فرو نریزد!
وضعیت برف در شهرستان‌های گیلان بدتر از مرکز استان بود. هنوز از وضعیت شهرستان‌های کوهستانی خبری نیست. «تی تی کاروانسرای» بی‌حفاظ و سقف و عمارت «سرهنگ عضدی» در سیاهکل که نیم ویران رها شده و سال‌هاست وعده ایجاد موزه مردم‌شناسی در آن داده می‌شود، بعد از برف در چه وضعی هستند!
فروردین ماه سال گذشته که عمارت «دریا بیگی» در آتش عمدی سوخت، میراث فرهنگی گیلان برای مرمت آن تلاش کرد، اما بودجه مرمت تنها به سربندی سقف کفاف داد. عمارت «گوهرتاج خانم» در املش نیز آذرماه سال گذشته در آتش سوخت و خبری از وضعیت آن نداریم. سقف «چرخ عمارت» با آن معماری اروپایی‌اش در روستای ییلاقی رینه شهرستان رضوانشهر فروریخته بود. معلوم نیست اکنون چند درصد آن سالم مانده است.
اما از همه بحرانی‌تر، وضعیت بقرنج قدیمی‌ترین مسجد تاریخی گیلان، «اسپی مزگت» است که از دوره سلجوقی در جنگل‌های دینچال یکه و تنها افتاده است. بی‌سقف و پناهی که سیلاب رودخانه، کل محوطه مسکونی و مسجد را قرن‌ها پیش ویران و خالی از سکنه کرده بود.
اگرچه میراث فرهنگی گیلان یک دهه پیش با ایجاد داربست‌هایی یک سقف کاذب بر مسجد قرار داده بود، ولی مسجدی که متولی آن اداره اوقاف است، و بی‌نگهبان و محافظ، آذرماه سال جاری داربست‌هایش را هم دزدیدند و میراث فرهنگی هم مجبور شد سقف کاذب فروافتاده را بردارد.
حالا معلوم نیست در این طوفان و برف چند درصد از شبستان مسجد سالم مانده است و آیا نقوش روی دیوارها و خطوط کوفی هنوز سالم مانده است یا نه! بعد از آدم های گیر افتاده در بحران برف، باید مرثیه برف را برای میراث نیاکانمان بخوانیم.
نظر شما