خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : امروزه با گسترش تکنولوژی و به تبع آن تنوع ابزارهای جدید، هنرهایی که سابقه تاریخی دیرینه دارند، با پرسش جدی درباره هویت خود روبرو شده اند. مثلا این که نقاشی رئالیستی در زمانه حضور دوربین های تیزبین دیجیتال چه جایگاهی دارد؟ آیا همچنان باید نقاشی کشید؟ سوژه امروز نقاشی با سوژه دیروز چه تفاوتی دارد؟
روز گذشته جمعه ششم دی ماه، «گالری اثر» میزبان افتتاحیه نمایشگاه نقاشی های هنرمندی بود که روند شکل گیری آثار او متاثر از چنین پرسش هایی است. «انفعال» نام نمایشگاه «پویا رضی» است که در آن ده نقاشی از او به نمایش درآمده. رضی درباره ایده شکل گیری این نمایشگاه می گوید: «مدتی بود که به خود نقاشی کردن فکر می کردم؛ این که امروز با وجود مدیوم های تازه که به خلق اثر هنری سرعت بخشیده اند، صرف زمان برای خلق یک تابلوی نقاشی چه معنایی دارد؟ آیا این فعل برای بزرگداشت هنر است یا خلق یک اثر هنری؟»
نخستین مواجهه با نمایشگاه پویا رضی جالب توجه است. دیوار ورودی گالری اثر که معمولا استیتمنت نمایشگاه ها را بر خود دارد، این بار تنها حامل عنوان نمایشگاه است: «انفعال/ PASSIVITY»
شاید بخش دیگری از سخنان رضی از سکوت دیوار رمزگشایی کند: «بارها شده که در بازدید از نمایشگاه های نقاشی با استیتمنت های روبرو شده ام که بسیار ثقیل و غیرقابل فهم اند. متن هایی بعضا وام گرفته از ترجمه نه چندان درست ادبیات فلسفی که درک آثار را دشوارتر می کنند. هرچه پیش رفتم بیشتر به این نتیجه رسیدم که اتفاقا نقاشی مدیومی است که به چنین استیتمنت هایی نیاز ندارد. انگار نقاشی هنوز کیفیتش را از عمل نقاشی، زمانی که صرف آن می شود و رمزآلودگی اش کسب می کند.»
نگاهی گذرا به آثار رضی تماشاگر را با دو گونه سوژه مواجه می کند. اولی که سوژه عمده آثار است، اشیایی پیش پا افتاده اند؛ سیم های گره خورده یک هندزفری، ناخن گیری رها شده یا آینه گرد قدیمی. از سوی دیگر تعدادی کاراکتر انسانی داریم که در وضعیت هایی خاص نقاشی شده اند. نگاه دقیق تر اما شباهت های قابل تاملی میان آن ها نمایان می سازد...
رضی درباره آغاز پروژه این نمایشگاه می گوید: «شروع «انفعال» برای من با این تصمیم همراه بود که نقاشی یک سوژه از خود سوژه اهمیت بیش تری داشته باشد. به این معنا که نگاه آرتیست به جهان از آن چه به آن می نگرد اهمیت بیشتری دارد. به همین خاطر لزومی به ایده پردازی در این پروژه نبود.»
رضی اما راهکار جالبی برای انتخاب سوژه هایش برگزیده؛ رویکردی که امروز در میان هنرمندان سایر رشته ها هم مشاهده می شود: «از یک نرم افزار واژه یاب خواستم که به صورت رندوم واژه هایی را پیشنهاد کند تا از این طریق از موقعیت کلیشه ای یک هنرمند سوبژکتیو فاصله بگیرم. حال باید آن چه پیشنهاد شده بود را می کشیدم اما آن گونه که خودم می دیدم.»
جمله پایانی پویا رضی از شباهت آثار نمایشگاه پرده برمی دارد: «سوژه هایی متنوع در زمینه های مشابه». همه آثار به نمایش درآمده در نمایشگاه «انفعال» به نوعی از این قاعده تبعیت می کنند. مثلا اشیاء همگی در موقعیتی یکسان، روی یک باکس ساده قرار گرفته اند: «پرسش این بود که وقتی سوژه نقاشی به صورت رندوم انتخاب شده، آن را در چه موقعیتی باید قرار داد؟ اگر آن را در موقعیتی قرار دهم که خود آن موقعیت اطلاعات تازه ای به تماشاگر دهد آیا ایده اصلی آسیب نمی بیند؟ برای مخاطب نوستالوژیک یا جهت دار نمی شود؟ به همین خاطر از همان ایده مکعب سفید و استند بهره بردم تا کمترین بروز بیرونی را داشته باشد و همه ابژه ها و فیگورها در آن موقعیت به نمایش درآید.»
حالا با آن چه گفته شد، ایده «انفعال» شفاف تر به نظر می رسد. انفعالی که البته از زاویه ای دیگر کاملا فعالانه است. هنرمندی که تصمیم گرفته بر خلاف کلیشه رایج اجتماعی خود این بار «نگاه به جهان و بازنمایی نقاشانه آن» را به عنوان سوژه برگزیده است: «یکی از درگیری های من به عنوان یک آرتیست، پاسخ به این پرسش است که در این زمانه و زمینه جغرافیایی مشخص که زندگی می کنم تا چه اندازه باید مقهور آن چیزی باشم که از من انتظار می رود؟ و این که سوژه های خیلی ساده چرا باید به صورت پیش فرض بی اهمیت تلقی شوند؟ اتفاقا فکر می کنم اگر دنیا را جور خاصی می بینیم اهمیت یک شی پیش پاافتاده آن، کمتر از یک معضل اجتماعی نیست. امروز ترجیحم این است که درگیر آن موقعیت جغرافیایی مشخص نباشم و در همین سطح کار کنم.»
گفتنی است نمایشگاه «انفعال» که از روزگذشته 6 دی ماه در گالری اثر افتتاح شده تا 27 دی ماه در این گالری ادامه دارد و علاقه مندان می توانند همه روزه به جز شنبه ها از ساعت 11 تا 20 به تماشای آثار بایستند.
نظر شما