ایزوگام امامزاده ۱۷ تن گلپایگان، آری یا خیر؟

خبرگزاری شبستان-گلپایگان، فیلمی در دو روز گذشته در فضای مجازی منتشر شد که گنبد امامزادگان 17 تن را با پوشش ایزوگام پوشانده شده است و در واقع آن را، اینگونه مرمت کردند، اما حقیقت ماجرا چیست؟

خبرنگار خبرگزاری شبستان پیش از این در خبری اختصاصی با عنوان «گنبد امام زاده 17 تن در آستانه تخریب / 500 میلیون هزینه مرمت» در 5 خرداد سال جاری، این مشکل اثر تاریخی دوران صفویه را بیان کرده بود و با توجه به تلاش دو اداره میراث فرهنگی و گردشگری و اداره اوقاف و امور خیریه برای مرمت این بنا، برای حل این مشکل ابراز امیدواری کرده بود، اما گویا با کمی غفلت فرصت طلایی مرمت در فصل گرم سال از دست می رود و ترمیم اصلی را به سال آینده موکول می شود و خلاصه اینکه تابلوی مرمت آماده است، اما مرمت، شاید وقتی دیگر!

نقاشی ها با ارزش تر از کاشی ها

حجت الاسلام «عباس نصیر الاسلامی» در تشریح  چرایی قرار دادن پوشش ایزوگام بر روی گنبد تاریخی امام زادگان ۱۷ تن  در گفتگو با خبرنگار شبستان در گلپایگان، بیان کرد: حفظ سازه و بنای ارزشمند امام زاده هدف اصلی از قرار دادن پوشش ایزوگام است   این کار به تایید کارشناسان فنی اداره اوقاف و امور خیریه و اداره میراث فرهنگی شهرستان صورت گرفت و هر دو به این نتیجه یعنی پوشش ایزوگام رسیدند.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان گلپایگان با تاکید که این پوشش موقت و مسکن بوده است و مرمت اصلی در سال آینده با کارشناسی های بیشتر صورت خواهد گرفت، افزود: کاشی های کنونی بر روی گنبد متعلق به دوران صفویه نیست بلکه متعلق به کاشی کاری در سال ۹۱ و ۹۲ است که با کمال تاسف کار کارشناسی شده و با نظارت دقیق نبوده است که کمتر از پنج سال و با بارشهای شدید در ابتدای سال جاری، بسیاری از نقاط آن، آسیب دید.

وی با بیان اینکه بارش های بهاری به پوش بیرونی وپوش دوم آسیب زد و ضررهای فراوانی وارد کرد، ادامه داد:  نقاشی های داخل گنبد که به دوران صفویه تعلق دارد که ارزش آنها از کاشی های روی نمای گنبد بیشتر، بر اثر این بارندگی ها آسیب دیده است.

زائر و بنا در برابر حوادث بیمه هستند

حجت الاسلام نصیر الاسلامی از بیمه بودن آستان مقدس ۱۷ تن و زائران آنها در حوادث احتمالی خبر داد و تاکید کرد: ایزوگام کاری موقت است و با توجه به پیگیری های اداره اوقاف استان اصفهان و اداره اوقاف شهرستان گلپایگان که با تایید اداره میراث فرهنگی و کار کارشناسی  در سال آینده نمای بنا، کاشی خواهد شد

رئیس اداره اوقاف شهرستان از هزینه ۷۰ میلیون ریالی برای پوشش ایزوگام و هزینه ۴۰۰ میلیون ریالی اسکلت شامل لوله و پیچ ها برای این آستان خبر  داد و تشریح کرد: گنبدهای تاریخی باید هر دو یا سه سال بند کشی شود تا بنا در برابر بارش های شدید مقاوم شود و هزینه ای که برای داربست این مجموعه صورت گرفته است، از اموال این اثر خواهد بود.

وی در خصوص پیشنهادهای مطرح شده برای حفظ گنبد آستان از آسیب، عنوان کرد: پلاستیک گلخانه ای، کاور ضد رطوبت پیشنهاد شد که هزینه ۴۵ میلیون  تومان داشت و وقت گیر بود و با توجه به اینکه آسیب وارده بر این بنا کلی است و چند جای خاص نیست لذا نانو نمی توانست کمک کند و آن شکاف های عمیق را پر کند.

اوقاف، کاشی کاری قبلی را تایید فنی نکرد

حجت الاسلام نصیر الاسلامی در تشریح آسیب های وارده به این بنای تاریخی مطرح کرد: کاشی هایی که از دور سالم به نظر می رسند، با اشاره دست فرو می ریزند و در بعضی محل های گنبد فاصله 5 سانتی متری میان کاشی با گنبد بود تا جایی که ۵ سال دوام آوردند و همه پوشش گنبد و کاشی آنها نیاز به تعویض دارد، ساق های گنبد بدون مشکل است ولی سازه و نمای اصلی باید تعویض گردد.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه گلپایگان با انتقاد از اداره میراث  فرهنگی و گردشگری استان اصفهان مبنی بر عدم پاسخ گویی به موقع به اداره اوقاف و امور خیریه استان برای معرفی کارشناس مجرب، تصریح کرد: اگر این پاسخ گویی به موقع صورت می گرفت اکنون کار به اینجا نمی رسید تا جایی که مجبور به انجام این کار موقت باشیم، زیرا اماکن مذهبی و تاریخی با همکاری ادارات اوقاف و میراث فرهنگی مرمت و نگه داری می شود و به طور حتم اگر اداره اوقاف به تنهایی بانی این کار بود، مرمت را به طور صحیح تا به حال با همان پوشش کاشی تاریخی انجام داده بود ولی اداره میراث که باید نظر خود را در خصوص آگهی مناقصه می داد، به موقع پاسخ نداد تا مجبور شدیم برای حفظ ایستایی گنبد و آثار نقاشی عصر صفوی که تا حدودی آسیب نیز دیده است، پوشش ایزوگام را به کار ببندیم.

وی با یادآوری اینکه استاد کار در سال ۹۲، به جای آجر ۷ سانتی از آجر ۲ سانتی متر استفاده کرد و مصالح و لعاب مرغوبی بهره نبرد، تاکید کرد: نامه ای در همان سال ۹۳ از دفتر اداره اوقاف و امور خیریه استان به شهرستان ارسال شد که ساخت و ساز های گنبد مورد تایید فنی نیست ولی با توجه به تاییدات اداره میراث فرهنگی، با استاد کار ادامه همکاری شد و نتیجه این کار نفوذ بارش ها به داخل و حریم گنبد و  وارد آمدن آسیب جدی به آن شد.

نمونه کاشی ها در موزه است

حجت الاسلام نصیر الاسلامی در پاسخ به این سوال که موقوفه این آستان توانایی جبران خسارت وارده را دارد، گفت: مستاجران این موقوفه که بیشتر از ادارات دولتی بلوار سلمان فارسی هستند، با کمال تاسف بد حساب هستند و  برای بازسازی به این موقوفه برای تامین هزینه بازسازی فشار خواهد آمد.

رئیس اداره اوقاف و امور خیره شهرستان در خصوص اینکه علیه پیمانکار خاطی اقامه دعوا خواهد شد، تبیین کرد: این امر با اداره میراث فرهنگی مورد بررسی و کارشناسی قرار می گیرد که آیا چنین امکانی فراهم است یا خیر.

وی درباره وجود کاشی های پیشین گنبد امام زاده 17 تن، بیان کرد: نمونه هایی از آنها به عنوان یادگاری در موزه امام زاده وجود دارند ولی همه آنها در دسترس نیست.

ایستایی گنبد در خطر

در ادامه «مصطفی قانونی» در گفتگو با خبرنگار شبستان با یادآوری اینکه کاشی های های گنبد در سال 91 و 92 مرمت شدند، بیان کرد: کاشیهای قدیمی آن نیز، پیش از این به دلیل فرسودگی زیاد تعويض شدند و این یک روال طبیعی در بناهای تاریخی برای حفظ اثر است.

رئییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان به باران های شدید در اوایل سال جاری اشاره کرد و افزود: این باران ها آسیب شدیدی را به گنبد امام زاده وارد کردند به طوری که  شدت نفوذ آب به داخل دوپوش افزایش یافت و باعث آسیب دیدن گچکاری و تزیینات داخل صحن گردید و ایستایی خود گنبد نیز به خطر افتاد.

 وی  با اشاره به پيش بینی بارش های غیرنرمال مانند سال قبل که صورت گرفته است، تبیین کرد: اگر اقدام حفاظت اضطراري  صورت نمی گرفت، به طور حتم همه  گنبد تخریب می شد، و لذا راه های متعددی را ازمایش نموده ایم مانند پوشش برزنت و پلاستیک گلخانه ای و غیره که به دلیل بادگیر بودن بنا و ریزش کاشی ها خطرات جانی برای زائران این امامزاده ایجاد می کرد.

قانونی برعدم کارایی استفاده از مواد نانو نیز با توجه به عمق خسارت تاکید کرد و ادامه داد: پوشش ایزوگام به صورت کلاه مخروطی با حداقل چسبندگی به کاشی های جدید توسط اداره اوقاف صورت گرفته است  ولی این پوشش به صورت موقتی  است و تا پایان بارش های شدید خواهد بود و مرمت اصولی گنبد در اوایل سال آینده شروع خواهد شد.

تعلل در مرمت گنبد که به دلیل تداخل یا موازی کاری دو اداره دولتی صورت گرفته است، حضور یک دستگاه نظارتی یا اجرایی سوم را برای حل مشکل، طلب می کند.

به گزارش شبستان: بقعه امام زادگان 17 تن از بناهای قرن یازدهم هجری قمری به دست امامقلی خان پسر الله‌ وردیخان سردار معروف شاه عباس اول صفوی است، این بنای هشت ضلعی که بر روی آرامگاه 17 امام زاده از نسل ائمه اظهار ساخته شده دارای کتبیه های معرق و منبت و گره چینی های نفیس و گنبدی فیروزه ای است و نقاسی های درون آن به عصر صفوی تعلق دارد و به شماره ۲۹۰ در سال ۱۳۱۶ به ثبت آثار ملی رسیده است./