ما در جهان مدرن با قتل عقل مواجهیم

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، مراسم افتتاحیه «پنجمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی ـ اسلامی» صبح امروز (یکشنبه، سوم آذرماه) با حضور آیت‌الله ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، غلامعلی حداد عادل، حجت‌الاسلام رضا غلامی و دیگر اساتید علوم انسانی در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد

بر پایه این گزارش، حجت الاسلام «حمید پارسانیا» در این آئین اظهار کرد: چیستی علوم انسانی و هویت آن پیوسته به امور متعدد و متکثری باز می گردد، بنیادهای معرفتی و نحوه سلوک و زیست محیطی که در آن علوم شکل می گیرند، همه به این موضوع مرتبط هستند.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ما در جهان امروز با صورت ویژه ای از علوم انسانی مواجه ایم، جامعه ما و محیط آکادمیک نظیر دیگر جوامع متاثر از معنا هستند و نسبتی بین علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی دیده می شود. همچنین نسبتی میان علوم انسانی و انسانیات نیز وجود دارد.

حجت الاسلام پارسانیا اضافه کرد: حوزه انسانیات بخشی از دانشگاه ها هستند اما علم نیستند. در تعریف مورد توجه و معقول یونسکو امروز ما با معنایی از علوم انسانی مواجه ایم که به صورت غیررسمی گرفتار تزلزل است. امروز انسانیات بر علوم اجتماعی و علم غلبه یافته و رویکردهایی در گفت و گوهای علمی جریان دارد اما پیامدهای خود را هنوز نشان نداده است.

این برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی بیان کرد: تحولات سریعی در حال رخ دادن است که بیش از همه ریشه در تحولات و معنای عقل دارد. تحولات علم و انسانیات و علوم انسانی متاثر از تحولاتی است که معنای عقل دارد. عقل در غرب و مسیحیت مسیری را طی کرده که با اسلام تفاوت دارد.

حجت الاسلام پارسانیا ادامه داد: اولین حادثه در جهان غرب این بود که عقل روح القدس شد و جنبه تنزیهی خدا مغفول و عقل خود هستی، مقدس شد. در مراحل بعدی ما با تنزلات عقل مواجهیم به طوری که با غلبه حس گراییِ عقل تجربی قالب می شود و در عین حال جنبه متعالی خودش را از دست داده و یک پدیده انسانی می شود و هویت فرهنگی پیدا می کند. همچنین پس از آن یک ساخته انسانی می شود اما سرنوشت عقل در جهان اسلام مسیر دیگری را پیموده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: عقل در جهان اسلام دائما در حال کاووش قرار می گیرد. عقل در جهان اسلام تا مدتی برای حفظ تجرد و تعالی و هدایت گرانه مورد توجه بوده است. نبی،‌ عقل سخنگو  عقل ناطق است، شهود معقول است و قتل عقل، قتل انبیا است. ما در جهان مدرن با قتل عقل مواجهیم. با این وجود مسئله باور و اعتقاد به عقل در فرهنگ اسلامی به برکت قرآن هنوز حضور دارد و این همان نوری است که می تواند ما را به فراسوی مرزها هدایت کند.