به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، این کتاب که با نگاهی بوطیقایی به ادبیات نمایشی دوران تکوین تئاتر در ایران به نگارش درآمده، دریچه ورود آن به موضوع، مفهوم هراس است که نویسنده آن را در سه قالب جنبة فردی هراس، هراس فرد در نسبت با جهان و بررسی بوطیقایی هراس در هنر، مطرح کرده است. زیرا به استناد این کتاب، دوران مذکور با عصر دگرگونی‌های شگرف اجتماعی و تغییرات بنیادین در ساختارهای سیاسی همراه است. در این دوران کشمکش میان امر کهنه و نو هراس‌آور است، چراکه از سویی امر کهنه، قابلیت دوام و بقا ندارد و از سوی دیگر، امر نو، بی‌شکل، وهم‌آلود، نامتعین و غیرقابل پیش‌بینی است. از این رو ادبیات نمایشی نیز که در این دوران و هم‌زمان با این تحولات شکل می‌گیرد، بازتاب این بیم و امیدهاست.
در پژوهش حاضر دوران تکوین ادبیات نمایشی از سال ۱۲۲۹ یعنی زمان نگارش نمایشنامة ملاابراهیم خلیل کیمیاگر نوشتۀ آخوندزاده تا سال ۱۳۲۰ یعنی یک دورة ۹۱ساله در نظر گرفته شده است؛ و از آنجا که ادبیات نمایشی مجموعة سه حوزة نمایشنامه، اقتباس‌ها و نقدهای مطبوعاتی را دربرمی‌گیرد، افزون بر مطالعه و تحلیل ۶۰ نمایشنامه، به تحلیل‌گفتمان انتقادی نقدها و نظریه‌های طرح‌شده در مورد تئاتر در این دوران نیز پرداخته است.
نویسنده در این اثر یادآور می‌شود که در بررسی و صورت‌بندی هراس‌های سوژة ایرانی، هراس‌هایی که به‌طور مستقیم در ادبیات نمایشی این دوران و به‌ویژه در نمایشنامه‌ها از آن سخن رفته، موردنظر نیست. بلکه هدف، شناخت هراس‌های بنیادینی است که با خوانش ساده و تحلیل اولیه دست‌یافتنی نیستند و تنها با واکاوی دقیق و تحلیل علمی به دست می‌آیند. در این رهگذر، تلاش بر آن بوده است که قبل از خوانش نمایشنامه‌ها و به‌طورکلی ادبیات نمایشی این دوران، به روش تحلیلیِ دقیقی دست یابد تا از طریق آن بتواند همة آثار را با یک رویکرد تحلیلیِ واحد مورد سنجش قرار دهد.
این کتاب در سه فصل سامان یافته که «ادبیات نمایشی دوران تکوین»، «هراس، سوژه و روابط سوژگانی» و «بازتاب هراس در متون نمایشی دوران تکوین» به ترتیب، عنوان فصل‌های اول تا سوم آن را تشکیل می‌دهند.
مطالعة ترس و اضطراب در این اثر، می‌تواند به‌عنوان یک مطالعة بین‌رشته‌ای، هم در شناخت سرچشمه‌ها و نمودهای هراس و اضطراب در روح و جان ایرانی در یک‌صد سال اخیر راهگشا باشد و هم سهم ادبیات نمایشی ایران را در برابر این عاطفة مهم بشری بازنماید.
کتاب «سیمای هراس بر صحنه؛ صورت‌بندی هراس در روابط سوژگانیِ ادبیات نمایشیِ دوران تکوین» در ۲۹۱ صفحه و با قیمت ۳۰ هزار تومان از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وارد بازار کتاب شده است.
نظر شما