به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سیما؛در «میز علم» برنامه‌ی یکشنبه 5 مهر، حافظ آهی، مجری «چرخ» میزبان دکتر کریم زاهدی، مشاور ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. دکتر زاهدی این گفت‌وگو را با توضیحاتی درباره‌ی مفهوم اقتصاد دانش‌بنیان آغاز کرد: «اقتصاد به این معنا است که ما با همه‌ی امکاناتی که داریم، بهترین خروجی را بگیریم. دانش هم به معنای فهم است. حالا اگر فهم را به‌گونه‌ای در جامعه گسترش بدهیم که به اقتصادی بهتر منجر شود، این به معنای اقتصاد دانش‌بنیان است. به معنای خا‌ص‌تر ایران در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی کرده است که می‌خواهد قدرت اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه شود. تولید کالا و خدمات دانش‌بنیان از زمینه‌های دیگر این اقتصاد است.»
نسخه‌های خاص اقتصادی
مشاور ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه‌ی صحبت‌هایش با ذکر مثالی مفهوم اقتصاد دانش‌بنیان را بیشتر تشریح کرد؛ «به‌طور مثال در کارخانه‌ی کبریت توکلی که 90 سال سابقه‌ی کار دارد، نیروی انسانی و ماشین‌آلاتی مشغول کار هستند. وقتی ما 100 سال می‌توانیم از یک تکنولوژی استفاده می‌کنیم، بقیه هم می‌توانند این کار را انجام بدهند. اما در حال حاضر شرکت‌هایی در دنیا هستند که محصولاتی را تولید می‌کنند که فقط همان شرکت خاص می‌تواند این تولید را انجام بدهد. هر چقدر این خاص بودن در تولید و اقتصاد بیشتر شود، ارزش افزوده‌ی و حاشیه‌ی سود و رفاه بیشتری در پی خواهد داشت. واژه‌های فناوری و علم در اقتصاد دانش‌بنیان پررنگ هستند. در این اقتصاد مزیت‌هایی ایجاد می‌شود که بقیه نداشته باشند.»
سهم شرکت‌های خصوصی بیشتر می‌شود
دکتر زاهدی درباره‌ی طرح حمایت شورای انقلاب فرهنگی از اقتصاد دانش‌بنیان گفت: «شورای عالی انقلاب فرهنگی از زمان تصویب نقشه‌ی جامع علمی کشور و حتی پیش از آن، بحث سیاست‌گذاری علمی و فرهنگی کشور را برعهده داشته است. این نقشه که در اواخر دهه‌ی 80 تصویب شده است، به دنبال ایجاد اقتصاد دانش‌بنیان است. در جلسه‌ی اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بر نقش‌آفرینی فعال برای تبیین اولویت‌های فناوری نوظهور، رویکردهای بین‌المللی و صادرات‌محور در اقتصاد دانش بنیان، سپردن امور به بخش خصوصی بزرگ و توانمند و استفاده از ابزارهای غیرمستقیم دولت در معافیت‌های مالیاتی، تحقیقاتی، استانداردسازی و شبکه‌سازی تأکید شد. در دنیا کار تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و دولت‌ها انجام می‌شود. در کشورهای پیشرفته، سهم شرکت‌ها بسیار بالا است. حدود 70 تا 80 درصد این کار بر دوش شرکت‌ها است. در کشور ما این سهم بیشتر بر عهده‌ی دولت است، در حالی که تحقیق و توسعه‌ی خصوصی بهتر از تحقیق و توسعه‌ی دولتی است. در برنامه‌های جدید قرار است توجه تحقیق و توسعه بر شرکت‌های خصوصی متمرکز شود و روند قبلی تعدیل شود.»
اقتصاد ایران دانش‌بنیان می‌شود
هفته‌ی گذشته ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی مکلف شد تا طرح اقتصاد دانش‌بنیان را تدوین و پس از چهارماه برای تصویب به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند. در این راستا مقرر شد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ظرف مدت یک ماه، در تعامل با سایر بخش‌های متولی در کشور، حوزه‌های پنجره‌ی فرصت رشد فناوری را شناسایی و ظرف مدت دو ماه به دبیرخانه‌ی شورا ارائه دهد. اتاق بازرگانی کارآفرینان بزرگ ملی و سلامت را که کسب و کارهای متنوع با رویکرد بین‌المللی ایجاد کرده‌اند، ظرف مدت دو ماه شناسایی و به دبیرخانه‌ی شورا معرفی کند. وزارت صمت طرح چابک‌سازی سازمان استاندارد را به منظور ایجاد استانداردهای در سطح بین‌المللی تهیه کرده و ظرف دو ماه ارائه کند. معاونت علمی و فناوری ظرف مدت دو ماه، بنگاه‌های دانش بنیان توانمند را بر مبنای معیارهای توانمندی فناوری شناسایی و به دبیرخانه‌ی شورا معرفی کند. وزارت اقتصاد و دارایی امکان‌پذیری استفاده از معافیت‌های مالیاتی تحقیقاتی را ظرف مدت دو ماه بررسی کرده و راهکارهای اساسی آن را ظرف مدت یک ماه به دبیرخانه‌ی شورا پیشنهاد بدهد. سازمان برنامه و مرکز ملی آمار در تعامل با معاونت علمی پیمایش تحقیق و توسعه صنعتی را طراحی و ظرف دو ماه طرح برگزاری را به دبیرخانه‌ی شورا ارائه بدهد. ستاد اقتصادی دولت هم طرح شکل‌دهی شرکت‌های توسعه‌ی صادرات را با محوریت منطقه‌ی اوراسیا ظرف دو ماه تهیه کرده و به دبیرخانه‌ی شورا ارائه دهد. صندوق نوآوری و شکوفایی ظرف دو ماه طرح همکاری مالی با کارآفرینان ملی را که قصد ورود به حوزه‌های جدید فناوری دارند، به دبیرخانه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند. ستاد علم و فناوری دبیرخانه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی، پس از دریافت این گزارش‌‌ها، کارگروه تحقیق و توسعه‌ی صنعتی (یا مونتاژبه نوآوری) را تشکیل داده و طرح نهایی سند اقتصاد دانش‌بنیان را مبتنی بر این رویکرد، یعنی نقش محوری کارآفرینان بزرگ سلامت در بخش خصوصی، نگاه بین‌المللی پنجره‌های فرصت ناشی از تغییرات فناوری، نقش دولت در کاهش ریسک تحقیق و توسعه و تعیین اولویت‌های ملی، به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند.
در بخش روایت خبری «چرخ» محمود حاج‌زمان، روزنامه‌نگار علم، خبر حذف فلاپی‌دیسک‌های قدیمی از سیستم‌های کامپیوتری ارتش آمریکا را بررسی کرد. او توضیح داد که ارتش امریکا بالاخره تصمیم گرفته است استفاده از فلاپی‌دیسک را برای هماهنگی پرتاب موشک‌های هسته‌ای بعد از چندین دهه کنار بگذارد. فلاپی‌دیسک‌های قدیمی در قالب سیستمی موسوم به سیستم کنترل و فرمان خودکار استراتژیک یا SACCS مورد استفاده قرار می‌گرفتند که انتقال پیام‌های اضطراری در مورد اقدامات هسته‌ای ارتش آمریکا را به مراکز فرماندهی ممکن می‌کرد. در بخش دیگری از برنامه هم گزارش مستندی از جزییات کار یک متخصص محاسبات وزن هواپیما در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با کارگردانی جواد خداوردیان روی آنتن رفت.
مجله تصویری «چرخ» مهم‌ترین رویدادهای علم و فناوری و مسائل روزمره‌ی زندگی را با نگاهی تخصصی و به‌زبانی ساده و با حضور کارشناسان، اساتید دانشگاه و نخبگان بررسی و واکاوی می‌کند.
«چرخ» سه روز در هفته، یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت 19 به‌صورت زنده از شبکه چهار پخش می‌شود. مجری «چرخ» حافظ آهی است و محمد جباری سردبیری برنامه و الهه بهبودی تهیه‌کنندگی «چرخ» را بر عهده دارند.
نظر شما