به گزارش خبرگزاری شبستان، «سید آرش حسینی میلانی» در نشست ارزیابی راهبردی محیط زیستی طرح‌ها و برنامه‌های جامع و تفصیلی شهر تهران گفت: ارزیابیهای راهبردی موضوع جدیدی در سطح سیاست‌های کلان محیط زیستی است که در برنامه ششم توسعه کشور هم مورد تاکید قرار گرفته است. البته در برنامه سوم توسعه شهر تهران، این مسئله به صراحت مورد اشاره قرار نگرفته اما می‌تواند رگه‌هایی از این مسئله را در آن دید.
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، ارزیابیهای راهبردی محیط زیستی را فرایند بررسی و پیش‌بینی پیامدهای تصمیمات کلان بر عرصه محیط زیست دانست و اظهار داشت: این بررسی‌های راهبردی می‌تواند در سیاست‌های کلان شهری بازتاب داشته باشد و رویه‌ها و رویکردهای جدیدی را در عرصه برنامه‌ریزی شهری، چه راهبردی و چه غیرراهبردی به همراه داشته باشد.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه ارزیابی راهبردی محیط زیستی با وجود تاکید برنامه ششم توسعه کشور، هنوز در عرصه اجرایی به رسمیت شناخته نشده است، تصریح کرد: سازمان حفاظت از محیط زیست به عنوان نهاد بالادستی و مسئول در عرصه محیط زیست باید این رسمیت را برقرار کند و بر اساس این سیاست کلان، سایر دستگاه‌ها از جمله شهرداری‌ها از آن تبعیت کنند.
حسینی میلانی با تاکید بر ضرورت اجرایی شدن ارزیابی راهبردی محیط زیستی در پروژه‌های شهری خاطرنشان کرد: در ابتدای شروع به کار شورای پنجم، مسئله خشک شدن چشمه علی در شهر ری مطرح بود و یکی از اعضای شورا این مسئله را به شدت پیگیری می‌کرد. دلیل خشک شدن این چشمه تاریخی که از جمله مواریث طبیعی ری و تهران است، به خاطر مجاورت آن با مترو بوده است.
وی ادامه داد: شهرداری پس از دریافت تذکرهایی در این رابطه، اقداماتی را برای جلوگیری از خشک شدن چشمه علی انجام داد تا این چشمه در مسیر خطر خشک شدن دائمی قرار نگیرد اما مسئله آن است که چرا این اتفاق رخ داد؟
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری با بیان اینکه ارزیابی راهبردی محیط زیستی هشداری به مدیران و تصمیم‌گیران است که داشته‌ها و میراث طبیعی تحت شعاع پروژه‌ها و برنامه‌های عمرانی و فنی قرار نگیرد و به سمت نابودی نرود، ابراز داشت: در کشور ما ارزیابی اثرات زیست محیطی در زمان تصمیمات کلان کمتر اثرگذار است و بار این کار بر دوش ارزیابی راهبردی محیط زیستی است. این دو مقوله اساسا با یکدیگر متفاوت هستند و همین مسئله اهمیت ارزیابی راهبردی محیط زیستی را بیش از پیش می‌کند.
حسینی میلانی با تاکید بر اینکه ارزیابی راهبردی محیط زیستی نباید تنها بر طرح‌ها و برنامه‌های شهرسازی متمرکز شود، بیان کرد: برای حفظ محیط زیست تهران، ارزیابی راهبردی محیط زیستی نباید تنها محدود به شهر تهران باشد بلکه باید منطقه شهری را هم شامل شود. متاسفانه در هنگامی که طرح جامع و تفصیلی شهر تهران تهیه شد، مسائل محیط زیستی آنچنان مورد تاکید قرار نگرفتند هرچند که تکمیل کمربند سبز و احیای روددره‌ها مورد اشاره قرار گرفت اما یکی از ضعف‌های اصلی طرح جامع نپرداختن کامل و جامع به مطالعات پایه محیط زیست شهر تهران است.
وی رتبه و شاخص‌های زیست پذیری شهر تهران را پایین دانست و یادآور شد: هم‌اکنون در طرح‌های تفصیلی مناطق مسائلی همچون وضعیت و کیفیت هوای شهری، جمع‌آوری زباله و وضعیت پسماند شهری، میزان آمادگی در برابر حریق و زلزله و... مورد بررسی قرار می‌گیرند اما نمی‌توان رابطه مستقیمی میان این مسائل با موضوعی همچون بارگزاری‌ها پیدا کرد. این مسئله موضوع مهمی است که باید از سوی کارشناسان برای پیدا کردن آن رابطه مورد بحث قرار گیرد.
عضو شورای شهر تهران با اشاره به برخی از پروژه کلان شهری تهران و رابطه آنها با ارزیابی راهبردی محیط زیستی عنوان کرد: طرح جامع مدیریت پسماند یک طرح راهبردی و کلیدی برای مدیریت شهری تهران است که ارزیابی راهبردی محیط زیستی را در دل خود دارد. طرح جامع فضاهای سبز تهران هم از جمله مسائلی است که ملاحظات محیط زیستی را باید شامل شود. طرح جامع آب خام که توسط سازمان بوستان‌ها در دست پیگیری است و براساس آن تلاش می‌شود راندمان آبیاری افزایش و میزان مصرف نیز کاهش یابد. طرح جامع ترافیک یا طرح توسعه خطوط از جمله مسائل و موضوعاتی هستند، که در هر کدام از آنها، انجام ارزیابی راهبردی محیط زیستی ضروری است.
حسینی میلانی با بیان اینکه در توسعه خطوط مترو، شورا از شهرداری درخواست کرده پیوست ملاحظات و بررسی‌های محیط زیستی خود را ارائه کند، گفت: آنچه که از سوی شهرداری به شورا ارائه شده، فواید محیط زیستی ایجاد چهار خط جدید مترو است اما درباره آسیب‌های احتمالی به محیط زیست شهری مسکوت است. با این وجود، تاکید کمیته محیط زیست این است ارزیابی راهبردی محیط زیستی درباره توسعه این خطوط ارائه شود.
وی افزود: تجربه به خطر افتادن و خشک شدن دائمی چشمه علی و ده‌ها چشمه و قنات دیگر از جمله دلایلی است که موجب شده کمیته محیط زیست خواستار بررسی اثرات کلان توسعه خطوط مترو بر وضعیت شبکه قنوات باشد.
رئیس کمیته محیط زیست و خدمات شهری با تاکید بر اینکه ارزیابی راهبردی محیط زیستی نیاز امروز تصمیم‌گیران شهر تهران است و باید سهم و نقش آن در طرح‌های کلان مدیریت شهری لحاظ شود، اظهار داشت: برنامه سوم توسعه شهر تهران، طبیعتا برنامه‌ای موضوعی است و در هر فصل، احکام و مسائل مختلف شهر تهران در حوزه‌های شهرسازی، خدمات شهری، محیط زیست، حمل و نقل و... آمده است. آنچه ضروری است این است که ارزیابیهای محیط زیستی در بخش‌های مختلف هر کدام از این برنامه‌ها لحاظ شود و پیامدهای محیط زیستی احکام مرور شود.
حسینی میلانی با اشاره به بودجه‌های سالیانه تصریح کرد: بودجه، برش یک ساله برنامه‌های توسعه است که شهرداری برای پروژه‌های مختلف، پیوست‌های توجیهی تهیه و اثرات آن را مشخص می‌کند. این مکانیزم، یک سازوکار کنترلی است. شهرداران مناطق هم اولویت‌هایی را در منطقه خود دنبال می‌کنند که باید ملاحظات محیط زیستی هرکدام از این پروژه‌ها باید گزارش شود. اینها گوشزدهایی است که موجب اصلاح فرایند تصمیم‌گیری می‌شود.
وی درباره ضمانت اجرای ارزیابی راهبردی محیط زیستی خاطرنشان کرد: براساس مصوبه شورای شهر، شهرداری باید برای هر کدام از پروژه های عمرانی خود گزارشی پیوست توجیهی ارائه کند و در غیر این صورت، بودجه آن طرح‌ها تصویب نمی‌شود. بنابراین بودجه و همچنین اخذ عوارض ضمانت‌های اجرای خوبی برای لحاظ شدن ارزیابیهای محیط زیستی است.
این عضو شورای شهر با ضروری دانستن تعیین سطح مناسب تصمیم‌گیری درباره ارزیابی راهبردی محیط زیستی در شهرداری ابراز داشت: اصولا مدیران ارشد شهرداری تا قبل از اعلام پروژه‌ها درخصوص مسائلی راهبردی محیط زیستی اطلاعاتی را ارایه نمی کنند. آیا موضوع ارزیابی راهبردی محیط زیستی در سطح شورای معاونین جایگاهی دارد؟ جایگاه شورای در رابطه با SEA چیست؟ در سطح کمیسیون ماده 5 این مسئله چگونه باید دیده شود؟ مرزهای فضایی ارزیابی راهبردی محیط زیستی تا کجاست؟ و... اینها مسائلی است که باید به آنها پاسخ داد.
حسینی میلانی درباره سطح انتظار از ارزیابی راهبردی محیط زیستی هم بیان کرد: باید مشخص شود سطح انتظار ما از ارزیابی راهبردی محیط زیستی تا کجاست؟ شناسایی و متوقف کردن تصمیمات خطرناک است یا اعلام هشدار؟ آیا با این هشدار می‌توان موجب دستیابی به آستانه‌های مجاز شود؟ متاسفانه رتبه محیط زیستی تهران براساس مطالعات انجام شده در هنگام تدوین برنامه سوم پایین است. آیا ارزیابی راهبردی محیط زیستی باید با شاخص‌های محیط زیستی رابطه برقرار کند و بگوید این سیاست‌ها باید به اثراتی مانند بهبود 10 درصدی کیفیت هوای تهران منجر شود؟
وی با بیان اینکه سندهای بالادستی در حمایت از ارزیابی راهبردی محیط زیستی هنوز وجود ندارد، یادآور شد: یک مسئله مهم در این موضوع، صحه گذاشتن بر ارزیابیهای محیط زیستی براساس سندهای بالادستی و پشتیبان نظیر گزارش وضعیت محیط زیست(SOE) است. با استفاده از این سندهای پشتیبان می‌توان به جلب نظر سیاسی و همسو کردن بخش‌های مختلف اقدام کرد.
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری ارزیابی راهبردی محیط زیستی را یک تغییر پارادیم در مدیریت طرح‌های کلان دانست و عنوان کرد: در شرایط کنونی چندان نمی‌توان مسائل محیط زیستی و اجتماعی و اقتصادی را از یکدیگر جدا کرد. برخی از مسائل مختلف مانند فقر، مهاجران، تنگناهای اقتصادی و... بر مسائل محیط زیستی اثرگذار هستند که به طور مثال می‌توان به نقش چرخه کودکان کار در موضوع کتفی‌ها اشاره کرد که عمدتا از نیروهای کار خارجی محسوب می‌شوند. با وجود دامنه گسترده مسایل راهبردی، باید موضوعات مهم محیط زیستی را احصا و در چارچوب اولویت‌ها تدبیر و اقدام کرد.
نظر شما