«عباس پناهی» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت با بیان اینکه سرزمین گیلان در عصر قاجار بر تحولات فکری، اقتصادی و اجتماعی ایران تاثیرات زیادی داشت گفت: گیلان در عصر قاجار دروازه اروپا بود و بر تحولات داخلی ایران نیز تاثیر بسیار داشت اما زوایای پیدا و پنهان این تاثیرها و تحولات ناشناخته مانده است.
دبیر علمی همایش ملی «گیلان در گستره عصر قاجار» با اشاره به تغییرات بنیادین عصر قاجار در ساختار کهن ایران افزود: وقوع سه خداد مهم در گیلان «نبرد پیله داربن» که منجر به شکست مفتضحانه روسها شد، «انقلاب مشروطه» و «جنبش جنگل» به رهبری میرزا کوچک خان، تاریخ عصر مدرن گیلان را تشکیل می‌دهند که این تحولات بر حیات اجتماعی و تحولات فکری جامعه ایران نیز تاثیرات شگرفی داشت.
این عضو هیات علمی پژوهشکده گیلان‌شناسی با بیان اینکه گیلان همواره صحنه تخاصم روسیه و انگلستان بود، عنوان داشت: روسها به‌طور پیوسته از ابتدای تاسیس حکومت قاجار با آن در ارتباط بودند و گیلان به دلیل همسایگی با روسها بیشتر در سلطه سیاسی آنان قرار داشت و زیر پوسته فشارهای اقتصادی، سیاسی و نظامی روسها تغییرات جدی در جامعه گیلان رخ داد و آنان بعد از عهدنامه‌های گلستان و ترکمنچای، مشغول غارت منابع دریای کاسپین و امتیاز انحصاری شیلات و معافیت‌های گمرکی و کسب سایر امتیازات بودند.
وی با اشاره به ایجاد راه دسترسی مسیر انزلی به بادکوبه و تفلیس و اروپا در این دوران تصریح کرد: این راه ارتباطی موجب شد گیلان به دروازه اروپا لقب گیرد و احداث جاده انزلی به تهران در دوره ناصری توسط روسیه، این استان را به مهمترین راه ارتباطی تبدیل کرد و سفر مسئولان و سفرای خارجی از این راه موجب اهمیت گیلان شد، از سویی ارتباطات گسترده گیلانیان با مراکز روشنفکری نظیر قفقاز، موجب رشد افکار آزادیخواهی در گیلان و ایران شد و زمینه انقلاب مشروطه را فراهم کرد.
دبیر علمی این همایش تصریح کرد: همایش ملی «گیلان در گستره عصر قاجار» به کوشش پژوهشکده گیلان‌شناسی و با مجوز معاونت پژوهشی وزارت علوم، زمستان سال گذشته آغاز به‌کار کرد و این همایش چهارشنبه(۱۷مهر) از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ عصر در تالار حکمت دانشگاه گیلان برگزار می‌شود.
وی با اشاره به حضور اساتیدی از دانشگاه ایلیای گرجستان در همایش مذکور تصریح کرد: در این همایش سه مهمان از دانشگاه ایلیای گرجستان درباره روابط فرهنگی و اقتصادی گیلانیان و گرجیان در عصر قاجار سخنرانی می‌کنند.
پناهی با بیان اینکه۱۳۰چکیده مقاله و ۸۰ مقاله کامل به دبیرخانه همایش رسیده است اذعان کرد: پس از داوری علمی، ۱۲چکیده و ۶۳ مقاله کامل مورد تایید قرار گرفت. ضمن اینکه ۴۰ درصد مقالات به موضوعات تاریخی، سیاسی و دیپلماتیک، سی درصد به مباحث اقتصادی و ۲۰درصد مقالات در حوزه مردم شناسی و معماری، ادبی و گردشگری و پنج درصد هم به موضوعات پراکنده درباره گیلان عصر صفوی می پردازد.
وی بیان کرد: برگزاری نمایشگاه تمبرها و اسناد تجار گیلان در عصر قاجار از دیگر برنامه‌های جانبی این همایش است.
نظر شما